Οι συνήθεις διακηρύξεις για την «ισότητα» των φύλων και τη σημασία της συμμετοχής των γυναικών στα «Κέντρα Λήψης Αποφάσεων» είναι βέβαιο πως θα αναθερμανθούν με αφορμή τις επικείμενες ευρωεκλογές. Η σύνθεση των ευρωψηφοδελτίων των κομμάτων ως προς το φύλο, η ανάδειξη γυναικών στα όργανα και αξιώματα της ΕΕ, οι επιτροπές και τα χαρτοφυλάκια που έχουν θεσμοθετηθεί στο πλαίσιο του Ευρωκοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με αντικείμενο την «ισότητα», δίνουν πρόσφορο έδαφος.
Στην έναρξη της τρέχουσας θητείας του, το Ευρωκοινοβούλιο είχε σταθεί με πανηγυρικούς τόνους στη «μεγάλη επιτυχία» και το «νέο» που φέρνει στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ο ορισμός ειδικού επιτρόπου για την Ισότητα. Εκτός από το γεγονός ότι στην Επιτροπή η «ισότητα» αποτέλεσε ξεχωριστό χαρτοφυλάκιο, είχε χαιρετιστεί ιδιαίτερα η ανάδειξη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε «πρώτη γυναίκα πρόεδρο» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και το γεγονός ότι οι γυναίκες αποτελούσαν τα 13 σε σύνολο 27 μελών της.
Βέβαια, δεν χρειαζόταν να φτάσει η θητεία των ευρωπαϊκών οργάνων στο τέλος της για να επιβεβαιώσουμε αυτό που τόσο καλά γνωρίζουμε: Ανεξάρτητα από τα πρόσωπα, τα χαρτοφυλάκια και τα ποσοστά συμμετοχής των γυναικών, η πυξίδα της ευρωπαϊκής πολιτικής για την «ισότητα των φύλων» προσανατολίζεται με βάση τους στρατηγικούς σχεδιασμούς των ευρωπαϊκών μονοπωλίων.
Στην πράξη, όταν τα όργανα και οι αξιωματούχοι της ΕΕ εξαγγέλλουν στόχους για την «ισότητα», θέτουν στόχους για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και των μονοπωλίων της.
«Συνταγές» για βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα και κερδοφορία
Ενδεικτική είναι η Οδηγία για την «ισόρροπη εκπροσώπηση» των φύλων στα Διοικητικά Συμβούλια των επιχειρήσεων, στην οποία κατέληξαν τον Ιούνιο του 2022 οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Σύμφωνα με αυτή, τουλάχιστον το 40% των θέσεων μη εκτελεστικών διοικητικών στελεχών ή το 33% του συνόλου των θέσεων διοικητικών στελεχών θα πρέπει να καλύπτονται από το υποεκπροσωπούμενο φύλο. Οι εισηγμένες εταιρείες θα υποχρεούνται να ενημερώνουν τις αρμόδιες αρχές μία φορά τον χρόνο σχετικά με την εκπροσώπηση των φύλων στα διοικητικά τους συμβούλια και, εάν δεν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι, τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζουν να τους επιτύχουν.
«Η ανάκαμψη από τη νόσο COVID-19 αποτελεί σημαντική ευκαιρία για την προώθηση των γυναικών», σημείωνε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπερθεματίζοντας για την ανάγκη «να καθρεφτίζεται η διαφορετικότητα των υπαλλήλων και των πελατών» στη σύνθεση των οργάνων της διοίκησης των μετοχικών – καπιταλιστικών επιχειρήσεων.
Με τον τρόπο αυτό, όπως εκτιμά, δεν βελτιώνονται μόνο η φήμη και η εικόνα της εταιρείας αλλά και η «κατανόηση» των πελατών της. «Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν ένα αυξανόμενο ποσοστό της καταναλωτικής αγοράς και μια ηγετική ομάδα που περιλαμβάνει γυναίκες θα επιτύχει ευκολότερα την κατανόηση των γυναικών πελατών», εξηγεί με τρόπο που δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας για το κίνητρο του ενδιαφέροντος.
Στα παραπάνω προστίθεται και η εκτίμηση ότι «οι γυναίκες – ανώτατα στελέχη των επιχειρήσεων διακρίνονται για την αποτελεσματικότητα της διοίκησής τους», δηλαδή είναι «αποτελεσματικές» στην ανάπτυξη του επιχειρηματικού κέρδους, κυρίως μέσω της έντασης της εκμετάλλευσης των εργαζομένων της επιχείρησης, ανδρών και γυναικών.
Με λίγα λόγια η «ισότητα» συμφέρει τις επιχειρήσεις και κάνει καλό στα κέρδη τους. Στη βάση αυτή, το ενδιαφέρον της ΕΕ είναι σταθερά προσανατολισμένο στην ανάγκη να ξεπεραστούν τα εμπόδια που συναντούν οι γυναίκες κυρίως αστικής καταγωγής ή ένταξης στην εκπροσώπησή τους στα Διοικητικά Συμβούλια των μετοχικών – καπιταλιστικών επιχειρήσεων, εισηγμένων στο χρηματιστήριο, εκτιμώντας ότι αποτελεί «…το κλειδί για την ανταγωνιστικότητα στην παγκόσμια οικονομία».
«Φεμινιστική» εξωτερική πολιτική, το περιτύλιγμα της εμπλοκής στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και πολέμους
Κι αν η συμμετοχή των γυναικών στη διοίκηση των μεγάλων επιχειρήσεων αξιολογείται ως σημαντική, το ίδιο και ακόμα μεγαλύτερο βάρος πέφτει στην ένταξη των γυναικών στα ιμπεριαλιστικά – στρατιωτικά σχέδια. Οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στις «διαδικασίες λήψης αποφάσεων», επισημαίνει σχετική Εκθεση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (FEMM) «σχετικά με την ισότητα των φύλων στην εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ» (2020).
Η εικόνα που περιγράφει η Επιτροπή έχει ως εξής: Ανάμεσα στα 27 κράτη – μέλη της ΕΕ θέση υπουργού Αμυνας κατέχουν μόνο 6 γυναίκες και θέση υπουργού Εξωτερικών μόνο 3 γυναίκες. Δεν παραλείπει μάλιστα να εκφράσει τη …λύπη της για το γεγονός ότι ο αριθμός των γυναικών που εργάζονται σε αποστολές της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Αμυνας (ΚΠΑΑ) και «ιδίως σε στρατιωτικές επιχειρήσεις» εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλός.
Στην κατεύθυνση αυτή, καλεί όλα τα κράτη – μέλη «να υιοθετήσουν μια φεμινιστική εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας», η οποία θα αντιμετωπίζει τα εμπόδια που συναντούν οι γυναίκες ώστε να αναλάβουν «ηγετικούς ρόλους» αλλά και «θέσεις σε αρχικούς βαθμούς».
Η ευκολότερη «πρόσβαση» των γυναικών στρατιωτών στον εκάστοτε τοπικό πληθυσμό, η άντληση περισσότερων πληροφοριών από αυτόν, οι «εξυπνότερες» παρεμβάσεις και η εξασφάλιση μεγαλύτερης «υποστήριξης» στις ευρωατλαντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις από τους λαούς που ματώνουν από τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και τις επεμβάσεις, είναι μερικά από τα σημεία που εντοπίζουν.
Αντίστοιχα, προβάλλεται ως κριτήριο «αποτελεσματικότητας» των στρατιωτικών επιχειρήσεων η «ουσιαστική συμμετοχή των γυναικών και των κοριτσιών στην πρόληψη και την επίλυση συγκρούσεων, στην οικοδόμηση της ειρήνης και στην ανοικοδόμηση που έπεται των συγκρούσεων». Ο προσανατολισμός τους είναι στην πιο ενεργή συμμετοχή των γυναικών στα Σώματα Ασφαλείας και την άμεση εμπλοκή τους σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, στο έδαφος της έντασης της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας και της αυτοτελούς στρατιωτικοποίησης της ΕΕ.
Μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία (Φλεβάρης 2022), το σχετικό ενδιαφέρον αναβαθμίστηκε και έγινε ακόμα πιο συγκεκριμένο. Τον Μάη του 2022, σε ψήφισμα που υιοθέτησε, το Ευρωκοινοβούλιο κάλεσε «τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να καταβάλουν προσπάθειες για την ταχεία χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας για προσχώρηση στην ΕΕ χώρας στην Ουκρανία», να συνεχίσουν να εργάζονται για την ένταξή της «στην ενιαία αγορά της ΕΕ», με το προκλητικό επιχείρημα ότι έτσι «θα προστατεύονται επαρκώς οι γυναίκες και τα κορίτσια».
Παράλληλα, δεν παρέλειψε να προβάλει τη συμμετοχή των γυναικών στην πολεμική σύρραξη, επενδύοντας με επίφαση «ισότητας» τον στόχο της στράτευσης πίσω από τη σημαία του ενός ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου. «Πολλές γυναίκες έχουν παραμείνει στην Ουκρανία και έχουν κινητοποιηθεί για να συμμετάσχουν σε μάχες ή για να παράσχουν μη πολεμική στήριξη», διαπίστωνε χαρακτηριστικά.
Ακολούθως, στις αρχές Ιούνη του ίδιου έτους (2022), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συνδιοργάνωσε εκδήλωση με θέμα τις γυναίκες «ηγέτες και επιζώσες» πολεμικών συγκρούσεων, την αυλαία της οποίας είχε ανοίξει η Ολένα Ζελένσκα. Η σύζυγος του Ουκρανού Προέδρου επιδίωξε να παρουσιάσει τις γυναίκες ως «το πρόσωπο της αντίστασης» της χώρας, εξαίροντας ιδιαίτερα τις γυναίκες που «παλεύουν ως ίσες» μέσα από τις γραμμές του ουκρανικού στρατού, αλλά και τις επιχειρηματίες που «δουλεύουν για να κρατήσουν ζωντανή την οικονομία».
Σε μια περίοδο που οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί (οικονομικοί, γεωπολιτικοί, στρατιωτικοί) οξύνονται και ενισχύονται οι προσπάθειες της ΕΕ για την ανάπτυξη μιας πιο αυτοτελούς δράσης στα διάφορα μέτωπα της ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης, οι σχετικοί σχεδιασμοί επενδύονται με το «περιτύλιγμα» της προστασίας των δικαιωμάτων των γυναικών και της προώθησης της «ισότητας».
Η ΕΕ και οι αστικές κυβερνήσεις των κρατών – μελών θέλουν τις γυναίκες γρανάζι στους επικίνδυνους για τους λαούς σχεδιασμούς, σε μια περίοδο που εστίες ανάφλεξης διατηρούνται και αναζωπυρώνονται και δίπλα στις παλιές δημιουργούνται και νέες.
Το «όραμα» της ΕΕ και των κρατών – μελών της για την «ισότητα» των φύλων, οι επικλήσεις στα δικαιώματα των γυναικών, δεν αποτελούν τίποτα περισσότερο από το περιτύλιγμα της πολιτικής που ευθύνεται για τις πολεμικές συρράξεις, τη φτώχεια και την εκμετάλλευση, τις προσφυγικές ροές με θύματα χιλιάδες γυναίκες και παιδιά σε μια σειρά από χώρες όλου του κόσμου.