Συνάντηση με αντικείμενο την προώθηση του σχεδίου της ΕΕ για την «εξομάλυνση» των σχέσεων μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας είχαν χθες στην Οχρίδα της Βόρειας Μακεδονίας ο πρόεδρος της Σερβίας Αλ. Βούτσιτς και ο πρωθυπουργός του ΝΑΤΟικού προτεκτοράτου του Κοσόβου, Αλμπιν Κούρτι.
Οι συνομιλίες διεξήχθησαν κεκλεισμένων των θυρών, παρουσία του ύπατου εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Ζ. Μπορέλ και του ειδικού απεσταλμένου της ΕΕ, Μ. Λάιτσακ.
«Εχουμε συμφωνία», δήλωσε σε διαδικτυακή ανάρτησή του μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης που διήρκησε σχεδόν 12 ώρες ο Ζ. Μπορέλ, αναφέροντας ότι «το Κοσσυφοπέδιο και η Σερβία συμφώνησαν για το Παράρτημα Εφαρμογής της Συμφωνίας για την πορεία προς την εξομάλυνση των σχέσεών τους. Τα μέρη έχουν δεσμευτεί πλήρως να τηρήσουν όλα τα άρθρα της συμφωνίας και να εφαρμόσουν τις αντίστοιχες υποχρεώσεις τους με καλό σκοπό και καλή τη πίστη».
Με φόντο την ένταση του ανταγωνισμού του ευρωατλαντικού μπλοκ με τη Ρωσία και την Κίνα στα Δυτικά Βαλκάνια, το ευρωενωσιακό σχέδιο που υποστηρίζεται και από τις ΗΠΑ, προωθεί μια «εξομάλυνση» σχέσεων Σερβίας – Κοσόβου με όρους που ενισχύουν τη θέση ΝΑΤΟ και ΕΕ στην περιοχή. Στον πυρήνα του, προωθεί ουσιαστικά μία de facto «επισημοποίηση» της ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου, με αντάλλαγμα τη ροή ευρωατλαντικών κεφαλαίων προς τη Σερβία και τη διατήρηση της «ευρωπαϊκής προοπτικής» για τα σερβικά μονοπώλια.
Χαρακτηριστικά, στο παράρτημα για την εφαρμογή της συμφωνίας που δημοσιεύθηκε το βράδυ του Σαββάτου, η ΕΕ δεσμεύτηκε να οργανώσει μια διάσκεψη χορηγών εντός 150 ημερών για τη δημιουργία πακέτου επενδύσεων και οικονομικής βοήθειας για το Κοσσυφοπέδιο και τη Σερβία. Τα ποσά που θα συγκεντρωθούν θα είναι διαθέσιμα αφού πρώτα το Βελιγράδι και η Πρίστινα ολοκληρώσουν την εφαρμογή του ευρωενωσιακού σχεδίου για την εξομάλυνση των σχέσεων τους.
Βούτσιτς: «Συμφωνία σε ορισμένα σημεία, όχι σε όλα»
Πιο «συγκρατημένος» πάντως σε σχέση με τον Μπορέλ εμφανίστηκε στις δηλώσεις του μετά την μαραθώνια συνάντηση ο Σέρβος πρόεδρος, Αλ. Βούτσιτς, αντανακλώντας τα συνεχιζόμενα παζάρια, αλλά και τις ενδοαστικές αντιθέσεις που εκφράζονται έντονα στη Σερβία.
Ο Βούτσιτς δήλωσε ότι στη συνάντηση επιτεύχθηκε «κάποιο είδος συμφωνίας» για τον οδικό χάρτη εφαρμογής της πρότασης της ΕΕ. «Συμφωνήσαμε σε ορισμένα σημεία, όχι σε όλα. Αυτή δεν είναι η τελική συμφωνία», ανέφερε μιλώντας σε δημοσιογράφους, προσθέτοντας ότι οι συνομιλίες με τον πρωθυπουργό του Κοσόβου ήταν «αξιοπρεπείς».
«Για εμάς είναι σημαντικό ότι τέθηκε στις προτεραιότητες η σύσταση της Ενωσης Σερβικών Δήμων (στο Κόσοβο). Μας περιμένει δουλειά τους επόμενους μήνες», τόνισε ο Αλ. Βούτσιτς. Εξέφρασε την ελπίδα ότι η Πρίστινα θα προχωρήσει αμέσως με τη σύσταση της Ενωσης Σερβικών Δήμων (σσ. μέσω της οποίας το Βελιγράδι διεκδικεί διευρυμένη αυτονομία για τη διοίκηση της σερβικής κοινότητας του βόρειου Κοσόβου, κάτι που απορρίπτει η Πρίστινα) και πρόσθεσε πως εάν συμβεί αυτό, οι Σέρβοι του Κοσόβου θα επιστρέψουν στα θεσμικά όργανα του Κοσόβου, από τα οποία αποχώρησαν τους περασμένους μήνες.
Για το ίδιο θέμα, ο Ζ. Μπορέλ δήλωσε ότι η Πρίστινα συμφώνησε «να ξεκινήσει αμέσως (…) διαπραγματεύσεις, στο πλαίσιο του διαλόγου υπό την αιγίδα της ΕΕ, για τον καθορισμό συγκεκριμένης ρύθμισης και εγγυήσεων με σκοπό τη διασφάλιση του κατάλληλου επιπέδου αυτοδιαχείρισης για τις σερβικές κοινότητες στο Κόσοβο».
Παράλληλα, επαναφέροντας τη βασική «προειδοποίηση» που επαναλαμβάνει η σερβική κυβέρνηση στο εσωτερικό της χώρας, ο Βούτσιτς έσπευσε να υπογραμμίσει ξανά ότι «αν θέλουμε να παραμείνουμε σε ευρωπαϊκή πορεία, θα πρέπει να ακολουθήσουμε το σχέδιο για την εφαρμογή της πρότασης». Πρόσθεσε μάλιστα ότι στο επόμενο διάστημα η ΕΕ θα αξιολογεί συνεχώς την πορεία υλοποίησης της συμφωνίας και θα επιβάλλει κυρώσεις σε κάθε πλευρά που καθυστερεί, υπό την μορφή αναστολής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Σε νεότερες δηλώσεις του, μετά την επιστροφή του στο Βελιγράδι, ο Βούτσιτς δήλωσε ότι αρνήθηκε να υπογράψει κάποια συμφωνία χθες. Επιχειρώντας να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα, ανέφερε από τη μία ότι «η Σερβία είναι νομικά ένα διεθνώς αναγνωρισμένο κράτος, το Κόσοβο για μένα δεν έχει υπόσταση ανεξάρτητου κράτους και δεν θέλω να συνάψω διεθνείς συμφωνίες με τη “Δημοκρατία του Κοσόβου”», σπεύδοντας ωστόσο να συμπληρώσει ότι η Σερβία αποδέχεται το ευρωπαϊκό σχέδιο για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Πρίστινα… το οποίο στην πραγματικότητα οδηγεί σε de facto αναγνώριση του προτεκτοράτου. Για το θέμα της «Ενωσης Σερβικών Δήμων», ο Βούτσιτς ανέφερε ότι στο παράρτημα για την εφαρμογή του σχεδίου της ΕΕ προστέθηκε συγκεκριμένη αναφορά για την εφαρμογή προηγούμενων συμφωνιών και ιδιαίτερα των όσων προβλέπονται σχετικά σε συμφωνία του 2013.
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Α. Κούρτι, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την επίτευξη συμφωνίας, κατηγόρησε ωστόσο τον πρόεδρο της Σερβίας για «άρνηση υπογραφής της συμφωνίας» και τώρα, όπως είπε, εναπόκειται στην ΕΕ να βρει έναν μηχανισμό για να καταστεί η συμφωνία νομικά δεσμευτική.
Τα συγχαρητήρια του προς τους ηγέτες της Σερβίας και του Κοσόβου για την επίτευξη συμφωνίας εξέφρασε ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στα Δυτικά Βαλκάνια, Γκ. Εσκομπάρ.
Την ικανοποίησή του εξέφρασε και ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Ντ. Κοβάτσεφσκι, η χώρα του οποίου φιλοξένησε τη χθεσινή συνάντηση.
Αντικυβερνητική διαδήλωση στο Βελιγράδι
Την Παρασκευή πραγματοποιήθηκε διαδήλωση στο Βελιγράδι ενάντι στο σχέδιο ΗΠΑ – ΕΕ, με τους συμμετέχοντες να κρατούν πλακάτ και πανό με συνθήματα όπως «Το Κόσοβο δεν πωλείται», «Σερβία, όχι ΕΕ», «Οχι στο ΝΑΤΟ», «Οχι στη συνθηκολόγηση».
Μεταξύ των διοργανωτών ήταν το Δημοκρατικό Κόμμα Σερβίας, ο πρόεδρος του οποίου Μ. Γιοβάνοβιτς, προειδοποίησε ότι «αυτή είναι μόνο η αρχή από τις διαμαρτυρίες», ενώ σχολιάζοντας το σχέδιο της ΕΕ ανέφερε ότι «αυτό είναι οπωδήποτε αναγνώριση (του Κόσοβου), είτε αυτό διατυπώνεται ρητά, είτε υποννοείται έμμεσα».
