48 π.χ.
Μάχη των Φαρσάλων: Ο Ιούλιος Καίσαρ καταφέρνει αποφασιστική νίκη εναντίον του Πομπήιου στα Φάρσαλα. Ο Πομπήιος διαφεύγει στην Αίγυπτο.
378
Στη Μάχη της Αδριανούπολης, ο ρωμαϊκός στρατός υπό τον αυτοκράτορα Ουάλη ηττάται από τους Βησιγότθους.
Ο Ουάλης σκοτώνεται μαζί με το μεγαλύτερο μέρος του στρατού του.
1173
Αρχίζει να κατασκευάζεται, από τον αρχιτέκτονα Μπονάνο Πιζάνο, το καμπαναριό του Καθεδρικού Ναού της Πίζας.
Θα ολοκληρωθεί 199 χρόνια αργότερα και θα μείνει στην ιστορία ως ο Κεκλιμένος Πύργος της Πίζας, επειδή από την αρχή της κατασκευής του παρουσίαζε κλίση.
1516
Πεθαίνει ο Ολλανδός ζωγράφος Ιερώνυμος Μπος (Hieronymus Bosch, -Jheronimus van Aken).
Έζησε την περίοδο της πρώιμης Αναγέννησης. Στην εποχή του θεωρήθηκε ένας «επινοητής τεράτων και χιμαιρικών οπτασιών» ενώ περίπου στα 1600, ο ιστορικός τέχνης Κάρελ φαν Μάντερ χαρακτήρισε τους πίνακες του Μπος ως «θαυμαστές και παράξενες φαντασιώσεις, συχνά ανατριχιαστικές».
Στον 20ό αιώνα, αρκετοί μελετητές του έργου του Μπος απέδωσαν ένα βαθύτερο νόημα στη ζωγραφική του και προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τις καταβολές της. Έχει χαρακτηριστεί ως ένας υπερρεαλιστής του 15ου αιώνα ενώ για άλλους, το έργο του αντανακλά απόκρυφες πρακτικές του μεσαιωνικού κόσμου όπως η αλχημεία ή η μαγεία.
1776
Γεννιέται ο Ιταλός φυσικός και χημικός Αμεντέο Αβογκάντρο.
Διατύπωσε τη θεωρία από την οποία διαμορφώθηκε ο νόμος του Αβογκάντρο, σύμφωνα με τον οποίο: ίσοι όγκοι οποιονδήποτε αερίων ή ατμών, όταν βρίσκονται κάτω από την ίδια πίεση και θερμοκρασία, περιέχουν τον ίδιο αριθμό μορίων.
1823
Πεθαίνει μαχόμενος στο Κεφαλόβρυσο ο οπλαρχηγός και στρατηγός της επανάστασης του 1821 Μάρκος Μπότσαρης.
1828
Υπογράφεται ανάμεσα στην Αγγλία και τον Μωχάμετ Άλη της Αιγύπτου η Σύμβαση της Αλεξάνδρειας, με την οποία καθορίζεται ο τρόπος εκκένωσης της Πελοποννήσου από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ.
1854
Ο Χένρι Ντέιβιντ Θόρω (Henry David Thoreau) δημοσιεύει το “Γουόλντεν”.
Ο Θόρω ήταν Αμερικανός φιλόσοφος, φυσιοδίφης, συγγραφέας και ποιητής από το Κόνκορντ της Μασαχουσέτης. Είναι περισσότερο γνωστός για το βιβλίο του “Γουόλντεν” (Walden), μία αναζήτηση της απλής ζωής σε φυσικό περιβάλλον, και για το δοκίμιό του “Resistance to Civil Government” ή “Civil Disobedience” (= «Πολιτική ανυπακοή»), ένα επιχείρημα υπέρ της ανυπακοής προς ένα άδικο κράτος.
Συνολικά, τα γραπτά του Θόρω γεμίζουν περίπου 20 τόμους. Σε όλη τη ζωή του υπεστήριξε την κατάργηση της δουλείας, δίνοντας διαλέξεις σχετικά.
1918
Γεννιέται μια από τις μεγάλες μορφές του ελληνικού θεάτρου του 20ού αιώνα, ο σκηνοθέτης, μεταφραστής και θεωρητικός του θεάτρου Αλέξης Σολομός.
Άφησε το στίγμα του τόσο με τις παραστάσεις του (Αριστοφάνης, αρχαίο δράμα, Σαίξπηρ), όσο και με το συγγραφικό και μεταφραστικό του έργο.
Μαθητής του Κολεγίου Αθηνών γνώρισε (είχε καθηγητή) τον Κάρολο Κουν, χάρη στον οποίο στράφηκε στο θέατρο (συμβάλλοντας και στη δημιουργία της «Λαϊκής Σκηνής» του καθηγητή του. Εισήχθη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά την εγκατέλειψε. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου (1939-1942), στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικών Τεχνών του Λονδίνου (1945-46), στο Πανεπιστήμιο Γέιλ των ΗΠΑ και στο Δραματικό Εργαστήρι του Πισκάτορ (1946-48). Η πρώτη του σκηνοθεσία έγινε το 1939 με την «Αρκούδα» του Τσέχοφ. Το 1944 παρουσιάστηκε στο «Θέατρο Τέχνης» το έργο του «Ο τελευταίος ασπροκόρακας» και το 1945 «Το μονοπάτι της λευτεριάς» από τον θίασο Παππά – Μερκούρη.
Καθοριστική ήταν η συμβολή του στην αναβίωση των αριστοφανικών κωμωδιών. Στην Επίδαυρο παρουσίασε τις δέκα από τις έντεκα κωμωδίες του Αριστοφάνη, με τη χρήση στοιχείων από την ελληνική λαογραφική παράδοση, αλλά και τραγωδίες. «Σταθμός» στην αναβίωση του αρχαίου δράματος ήταν και η παράστασή του με τις αισχυλικές «Ικέτιδες». Συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο τις περιόδους 1950-1964, 1968-1985 και το 1992, όπου σκηνοθέτησε 102 έργα, ενώ άλλα 65 έργα σκηνοθέτησε σε διάφορους αθηναϊκούς θιάσους, στο ΚΘΒΕ και στη Λυρική. Το 1964 ίδρυσε το «Προσκήνιο» (λειτούργησε ως το 1978). Διετέλεσε διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου. Η τελευταία του σκηνοθεσία ήταν το 1992 (στο Εθνικό Θέατρο) οι «Εγκληματίες» και η «Αντιγόνη».
Πλουσιότατο είναι και το συγγραφικό του έργο: «Εστί θέατρον και άλλα», «Ευριπίδης: ευφυής και μανιακός», «Η γυναίκα στο θέατρο: Η αρχή και η αποθέωση», «Ηλικία του θεάτρου: Ενδεκα σταθμοί στην ιστορία της θεατρικής τέχνης», το θεατρικό λεξικό «Πρόσωπα και πράγματα στο παγκόσμιο θέατρο», «Ο ζωντανός Αριστοφάνης: Από την εποχή του ως την εποχή μας», «Τι προς Διόνυσον: Σημειώσεις γύρω από την αρχαία ελληνική τραγωδία», και πολλά άλλα. Μετέφρασε δεκάδες έργα (Μπρεχτ, Λόρκα, Μίλερ, Τουργκένιεφ, Μαγιακόφσκι, Κάφκα, Πιραντέλο, Αριστοφάνη, Σαίξπηρ κ.ά.).
Πηγή: Ριζοσπάστης
1919
Υπογράφεται στην Τεχεράνη συμφωνία μεταξύ Βρετανίας και Περσίας (Ιράν) για την παροχή «βοήθειας» που δήθεν θα συνέβαλε στην «πρόοδο και την ευημερία της Περσίας».
Η συμφωνία ουσιαστικά μετέτρεπε την Περσία σε προτεκτοράτο.
1919
Πεθαίνει ο Ρουτζέρο Λεονκαβάλο (Ruggero Leoncavallo), Ιταλός συνθέτης όπερας και λιμπρετίστας.
Ως παραγωγός γνώρισε μεγάλη επιτυχία το 1890 ανεβάζοντας την όπερα Καβαλερία Ρουστικάνα (Cavalleria Rusticana – Αγροτική Ιπποσύνη) του Πιέτρο Μασκάνι.
Άμεσα ανέβασε τη δική του βεριστική όπερα «Οι Παλιάτσοι» που παίχτηκε στο Μιλάνο το 1892 και είχε μεγάλη επιτυχία.
Ήταν ένας από τους πρώτους συνθέτες που ασχολήθηκε με την ηχογράφηση δίσκων γραμμοφώνου. Έγραψε το τραγούδι Mattinata (ηχογραφήθηκε με τον διάσημο τενόρο Καρούζο, 1904) και διηύθυνε την όπερα του «Οι Παλιάτσοι» το 1907.
1919
Πεθαίνει ο διαπρεπής Γερμανός βιολόγος, φυσιοδίφης, φιλόσοφος, φυσικός, και καλλιτέχνης Ερνστ Χάινριχ Φίλιπ Άουγκουστ Χέκελ (Ernst Heinrich Philipp August Haeckel).
Ανακάλυψε, περιέγραψε και ονόμασε χιλιάδες νέα είδη, χαρτογράφησε ένα γενεαλογικό δέντρο σχετίζοντας όλες τις μορφές ζωής και εισήγαγε πολλούς νέους όρους στην βιολογία, όπως φύλο, φυλογένεση, οικολογία και το βασίλειο Πρώτιστα.
Ο Χέκελ προήγαγε και εκλαΐκευσε το έργο του Κάρολου Δαρβίνου στην Γερμανία και ανέπτυξε την αμφιλεγόμενη θεωρία της ανακεφαλαίωσης (recapitulation theory) ισχυριζόμενος ότι η βιολογική ανάπτυξη ενός οργανισμού είναι παράλληλη και συνοψίζει ολόκληρη την εξελικτική ανάπτυξη του είδους, την φυλογένεση.
1929
Γεννιέται ο Αμπντί Ιπεκτσί, Τούρκος δημοσιογράφος και διευθυντής έκδοσης της εφημερίδας Μιλιέτ, υπερασπιστής των δικαιωμάτων των μειονοτήτων στην Τουρκία, αλλά και υποστηρικτής του διαχωρισμού κράτους-θρησκείας, καθώς και του διαλόγου και του συμβιβασμού με την Ελλάδα.
Δολοφονήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από μέλη της υπερεθνιστικής οργάνωσης Γκρίζοι Λύκοι.
1938
Στα γραφεία της Ειδικής Ασφάλειας δολοφονείται ο Νίκος Βαλιανάτος, μέλος του ΚΚΕ από το 1918, Γραμματέας της Κ.Ο. Λάρισας του ΚΚΕ και μέλος της ΚΕ της Εργατικής Βοήθειας Ελλάδας.
1942
Στο γερμανοκρατούμενο Κίεβο, οι ποδοσφαιριστές της «Ντιναμό», πλαισιωμένοι από τρεις συναδέλφους τους της «Λοκομοτίβ», φτιάχνουν, μεσούσης της γερμανικής κατοχής, την ποδοσφαιρική ομάδα «Σταρτ».
Τα κατορθώματα των ρακένδυτων και υποσιτισμένων ποδοσφαιριστών της «Σταρτ» στο γήπεδο, ειδικά μετά τη νίκη τους επί της γερμανικής «PGS», που λειτουργούν ως ένεση ανάτασης για τον ουκρανικό λαό, δεν αφήνουν ασυγκίνητους τους ναζί, οι οποίοι στέλνουν στο Κίεβο τη θεωρούμενη ανίκητη ομάδα της γερμανικής αεροπορίας, τη «Φλάκελφ».
Στον πρώτο αγώνα μεταξύ «Σταρτ» – «Φλάκελφ», στις 6 Αυγούστου 1942, οι Ουκρανοί διαλύουν τη γερμανική ομάδα με 5-1.
Οι Γερμανοί ζητούν «εκδίκηση» και η ρεβάνς ορίζεται τρεις μέρες αργότερα. Ήδη από τα αποδυτήρια, πριν την έναρξη του αγώνα, οι άντρες των SS εφιστούν την προσοχή στους ποδοσφαιριστές της «Σταρτ»: «Οταν βγείτε στο γήπεδο θα χαιρετήσετε με τον δικό μας τρόπο»…
Λίγο αργότερα στο κατάμεστο στάδιο, στον ναζιστικό χαιρετισμό και στα «Χάιλ Χίτλερ» των αντιπάλων τους, οι παίκτες της «Σταρτ» απαντούν με τον σοβιετικό χαιρετισμό: «Fizcult Hura» (σ.σ.: «Ζήτω ο αθλητισμός»)!
Στο ημίχρονο του αγώνα, και ενώ το σκορ ήταν 3-1 υπέρ των Ουκρανών, η επίσκεψη των ναζί στα αποδυτήρια συνοδεύεται από το εξής ξεκάθαρο μήνυμα προς τους παίκτες της «Σταρτ»: Η θα καθίσετε να χάσετε ή θα υποστείτε τις συνέπειες…
Οι Σοβιετικοί δεν κάθισαν να χάσουν.
Το ματς έληξε 5-3 υπέρ τους…
Το αντίτιμο ήταν πολλοί από αυτούς να πεθάνουν κατά τη διάρκεια βασανιστηρίων, να μεταφερθούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και να εκτελεστούν μερικούς μήνες αργότερα.
Σήμερα, έξω από το γήπεδο «Ζενίτ» της Ουκρανίας δεσπόζει ένα άγαλμα. Στη βάση του αγάλματος που αναπαριστά την εικόνα τεσσάρων ποδοσφαιριστών υπάρχει χαραγμένη η εξής επιγραφή:
«Η δόξα σας δεν θα ξεθωριάσει στους αιώνες…».
1944
Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την άγρια τρομοκρατία των δυνάμεων κατοχής ξεσπούν με πρωτοβουλία του ΕΑΜ απεργίες σε Περιστέρι, Γκύζη, Καισαριανή, Καλλιθέα, Βύρωνα, Πετράλωνα, Λαχαναγορά, κ.α. Ο ΕΛΑΣ συγκρούεται με Γερμανούς και ταγματασφαλίτες σε Κουκάκι και Νέα Σμύρνη.
1945
Τρεις μέρες μετά τη ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα, οι Αμερικανοί ιμπεριαλιστές ολοκληρώνουν το αποτρόπαιο έγκλημά τους με τη ρίψη και δεύτερης ατομικής βόμβας στην ιαπωνική πόλη Ναγκασάκι.
Από την έκρηξη, χάνουν τη ζωή τους πάνω από 75.000 άνθρωποι. Η βόμβα που ρίχτηκε στο Ναγκασάκι είχε την ίδια ισχύ με την προηγούμενη της Χιροσίμα και ισοδυναμούσε με 20.000 τόνους τρινιτροτολουόλης (ΤΝΤ).
Από τότε μέχρι σήμερα, χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από τις συνέπειες της ραδιενέργειας. Η λευχαιμία και ο καρκίνος του πνεύμονα, του θυρεοειδούς και τους στήθους θα εξοντώσουν χιλιάδες Ιάπωνες. Πάνω από 300.000 είναι τα καταγραμμένα θύματα της ραδιενέργειας στις δυο αυτές πόλεις, πολλοί από τους οποίους θα πεθάνουν, όχι από φυσική αιτία, αλλά από τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της ραδιενέργειας. Η χρήση των ατομικών βομβών δεν υπαγορεύτηκε από στρατιωτική ανάγκη, όπως προσπάθησε να δικαιολογηθεί ο Πρόεδρος Τρούμαν. Η ηγεσία της Ιαπωνίας είχε ήδη συνθηκολογήσει και απέμενε το τυπικό της παράδοσης.
Πρώτα και κύρια ήταν μια προειδοποίηση, μια επίδειξη ισχύος προς το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.
Ο Αμερικανικός ιμπεριαλισμός προσπάθησε να εκμεταλλευτεί το προσωρινό μονοπώλιο στον πυρηνικό οπλισμό για να εκφοβίσει τους λαούς, που, μετά το τέλος του Β` Παγκοσμίου Πολέμου, ζητούσαν την ελευθερία τους. Δεν είναι τυχαίο ότι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, τα χρόνια μετά τον πόλεμο, χαρακτηριζόταν από την «ατομική διπλωματία», έναν όρο που παρέπεμπε στους ωμούς εκβιασμούς των Αμερικανών σε βάρος φίλων και εχθρών με την απειλή χρήσης της ατομικής βόμβας. Εφαρμόζοντας την «ατομική διπλωματία», οι ΗΠΑ απέρριπταν συστηματικά όλες τις προτάσεις που διατύπωνε η Σοβιετική Ένωση για την απαγόρευση χρήσης της ατομικής βόμβας, το σταμάτημα της παραγωγής της και την καταστροφή των αποθεμάτων των πυρηνικών όπλων.
1949
Ο κυβερνητικός στρατός επιτίθεται με μεγάλο όγκο δυνάμεων ενάντια στο Βίτσι και παρά τη σθεναρή αντίσταση των τμημάτων του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, στις 15 του Αυγούστου το καταλαμβάνει. Τα τμήματα του ΔΣΕ περνούν στο Γράμμο.
1954
Υπογράφεται 20χρονη στρατιωτική συμμαχία μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Γιουγκοσλαβίας.
1955
Πάνω από 20.000 μαύρες γυναίκες ζώνουν το κυβερνητικό μέγαρο στην Πρετόρια, στη Νότια Αφρική, διεκδικώντας καλυτέρευση των συνθηκών της ζωής τους.
1965
Διαδηλωτές καίνε στο κέντρο της Αθήνας σωρούς των εφημερίδων «Τα Νέα» και «Το Βήμα» του συγκροτήματος Λαμπράκη.
1965
Η Σιγκαπούρη γίνεται ανεξάρτητη Δημοκρατία, αφού αποσύρθηκε από τη Μαλαισία, μέσα στα πλαίσια της Βρετανικής Κοινοπολιτείας.
1975
Πεθαίνει ο σπουδαίος Σοβιετικός συνθέτης Ντμίτρι Σοστακόβιτς.
Για το έργο του και για τη γενικότερη προσφορά του ο Σοστακόβιτς τιμήθηκε –μεταξύ άλλων- με τον τίτλο του καλλιτέχνη του Λαού της Σοβιετικής Ένωσης και ανακηρύχτηκε Ήρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας. Το έργο του συγκαταλέγεται στα κορυφαία του 20ού αιώνα.
Ηγετική φυσιογνωμία στο χώρο της μουσικής, ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς έγραψε 15 συμφωνίες, όπερες, μουσική για μπαλέτο και πολλά ακόμη μουσικά έργα, ενώ δημιούργησε υπέροχα έργα για τον κινηματογράφο και το θέατρο. Δημιουργός, που πίστευε ότι «ο δεσμός του καλλιτέχνη με το λαό και με την εποχή που ζει είναι η ραχοκοκαλιά κάθε πραγματικού έργου τέχνης», ο Σοστακόβιτς εντυπωσιάζει όχι μόνο με την αισθητική υπεροχή της γραφής του, αλλά και με τη συμμετοχή του στα κοινά, στην πολιτική ζωή και την ενεργό δράση του στο παγκόσμιο κίνημα ειρήνης.
Ο Σοστακόβιτς έζησε και μεγαλούργησε ως μουσικοσυνθέτης στην ΕΣΣΔ. Με την τέχνη του αισθητοποίησε αυτό που συντελούνταν στην ΕΣΣΔ. Ακόμα και οι τίτλοι των έργων του είναι χαρακτηριστικοί για το τι τον ενέπνευσε, τι ύμνησε… Η 2η Συμφωνία του είναι για την Οχτωβριανή Επανάσταση, η 3η για την Παγκόσμια Μέρα της Εργατιάς, η 7η για το ηρωικό Λένινγκραντ, η 11η για την επανάσταση του 1905 στη Ρωσία και τόσα άλλα.
Έθεσε το έργο του στην υπηρεσία του λαού που έχτιζε τη σοσιαλιστική κοινωνία, στη διαπαιδαγώγηση – και μέσω της τέχνης – του ανθρώπου του μέλλοντος. «Το μόνο είδος τέχνης που μπορεί να ζήσει και να ακμάσει, είναι αυτό που θεωρεί σαν καθήκον του να υπηρετεί το μεγάλο δημιουργό της Ιστορίας, το λαό. Και να υπηρετείς το λαό σημαίνει να κάνεις ό,τι μπορείς για να γίνει η πολιτική του Κόμματος πραγματικότητα».
Ήταν δημιουργός που η τέχνη του δεν αρκούταν στο να αναπαραστήσει την πραγματικότητα, αλλά όπως διατράνωνε: «Είμαστε σοσιαλιστές ρεαλιστές. Προσπαθούμε να γνωρίσουμε την πραγματικότητα στην επαναστατική της εξέλιξη, να διαβλέψουμε σ’ αυτήν την πάλη του καινούργιου ενάντια στο παλιό κι ετοιμοθάνατο. Κι ακόμα περισσότερο, με την τέχνη μας θέλουμε να βοηθήσουμε στο σιγούρεμα της νίκης του καινούργιου! Η μέθοδος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού δεν αποκλείει, αλλά αντίθετα προϋποθέτει την παρουσία πολλών καλλιτεχνικών τάσεων».
Γεννημένος στις 25/9/1906 στην Πετρούπολη, άρχισε να σπουδάζει μουσική σε ηλικία εννέα ετών. Το 1923 αποφοίτησε από το Τμήμα Πιάνου του Ωδείου και το 1925 πήρε πτυχίο Σύνθεσης. Η Πρώτη του Συμφωνία ανέβηκε στη Μεγάλη Αίθουσα της Φιλαρμονικής του Λένινγκραντ στις 12/5/1926, ενώ στις 21/1/1927 τιμήθηκε με έπαινο στον Πρώτο Διεθνή Διαγωνισμό Σοπέν στη Βαρσοβία. Την ίδια χρονιά συνέθεσε ένα συμφωνικό έργο για τη δέκατη επέτειο της Οχτωβριανής Επανάστασης. Το 1928 γράφει την όπερα «Η Μύτη» και το 1929 τη μουσική της παράστασης «Ο Κοριός» του Μαγιακόφσκι καθώς και την Τρίτη Συμφωνία του («Της Πρωτομαγιάς»). Ήδη έχει εκδηλώσει το ζωηρό ενδιαφέρον του για το θέατρο Νέων Εργατών του Λένινγκραντ. Το 1931 αρχίζει το γράψιμο της όπερας «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ», ενώ υπογράφει τη μουσική της πρώτης ηχητικής σοβιετικής ταινίας «Τα Χρυσά Βουνά».
Γοητευμένος από τη δύναμη του κινηματογράφου, από τα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής του καριέρας θέτει την τέχνη του στην υπηρεσία του σοβιετικού κινηματογράφου. Πάνω από 30 ταινίες μεγάλων σκηνοθετών, όπως των Κοζίντσεφ, Γιούτκεβιτς, Αρνσταμ, Ερμλέρ, Γκερασίμοφ, Ντοφτσένκο, Ροσάλι και άλλων κινηματογραφιστών, είχαν την τύχη να συνοδευτούν από τη μουσική του. Θεωρώντας ότι ο «καλλιτέχνης θα πρέπει να υπηρετεί όσο το δυνατόν το μεγαλύτερο κομμάτι του λαού» χαιρετίζει την Απόφαση της ΚΕ του Κόμματος (23/4/1932) «Για την αναδιοργάνωση των λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών οργανώσεων» ως σημαντικό ορόσημο στην ιστορία της σοβιετικής τέχνης, ως σημαντικό βήμα για τη συνένωση των καλλιτεχνικών δυνάμεων στην κατεύθυνση δημιουργίας μιας νέας, σοσιαλιστικής τέχνης.
Το 1934, σχεδόν ταυτόχρονα, σε Λένινγκραντ και Μόσχα, πραγματοποιούνται οι δύο πρεμιέρες της όπερας «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ», που απεικονίζει την κοινωνική οπισθοδρόμηση στην προεπαναστατική Ρωσία, εστιάζοντας κυρίως στη θέση της γυναίκας. Στα επόμενα δύο χρόνια η όπερα παίχτηκε 83 φορές στο Λένινγκραντ (συχνότητα χωρίς προηγούμενο, που μαρτυρά το μεγάλο ενδιαφέρον του κοινού). Το 1936 το έργο γίνεται αντικείμενο οξείας κριτικής, μέσω άρθρου που δημοσιεύτηκε στην «Πράβντα» με τίτλο «Κακοφωνία αντί για μουσική». Παρότι οι επικρίσεις τον πλήγωσαν, ο Σοστακόβιτς συνέχισε να δουλεύει πολλές συνθέσεις ταυτόχρονα. Ολοκληρώνει την 4η Συμφωνία, συνεχίζει να γράφει μουσική για κινηματογράφο και θέατρο. Το 1937 παρουσιάζει στη Φιλαρμονική του Λένινγκραντ την 5η Συμφωνία – ένα από τα κοσμήματα της παγκόσμιας ορχηστρικής μουσικής – που έγινε δεκτή από τον σοβιετικό Τύπο με εκστατικά σχόλια. Το 1939 παρουσιάζει την 6η Συμφωνία, ενώ του απονέμεται το Παράσημο της Κόκκινης Σημαίας της Εργασίας για τη μουσική του στον κινηματογράφο. Το 1940, συνθέτει το Κουιντέτο για Πιάνο, από τα σημαντικότερα προπολεμικά έργα του, για το οποίο το 1941 του απονεμήθηκε το Βραβείο Στάλιν. «Το Βραβείο Στάλιν δεν είναι μόνο υψηλός έπαινος, είναι επίσης ένδειξη μεγάλης εμπιστοσύνης» έλεγε ο Σοστακόβιτς.
Η επίθεση των χιτλερικών κατά της ΕΣΣΔ, το 1941, βρίσκει το συνθέτη στο Λένινγκραντ. Μετά την ανεπιτυχή του προσπάθεια να καταταγεί στα Λαϊκά Εθελοντικά Σώματα, εντάσσεται σε ένα σώμα εθελοντών πυροσβεστών και φυλάει σκοπός στη στέγη του Ωδείου, όπου συνέχισε να διδάσκει και να δίνει κοντσέρτα. Στα τέλη Ιούλη ξεκινά να γράφει τη μεγαλειώδη 7η Συμφωνία του, που την αφιερώνει στη γενέτειρά του. Στις 27 Δεκέμβρη, στο Κουίμπισεφ πλέον, όπου είχε μεταφερθεί με την οικογένειά του, μετά από επιμονή των αρχών του πολιορκημένου Λένινγκραντ, γράφει την τελευταία νότα. Η επίσημη πρεμιέρα (5/3/1942, Κουίμπισεφ) μεταδίδεται από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς ολόκληρης της χώρας, κάτι που γινόταν για τις σπουδαιότερες κυβερνητικές ανακοινώσεις. Τον Αύγουστο, πραγματοποιείται η ιστορική πρεμιέρα της 7ης στο Λένινγκραντ, όπου η παρτιτούρα μεταφέρεται με ειδικό αεροπλάνο. Για να εμπλουτισθεί η σύνθεση της μοναδικής ορχήστρας που είχε απομείνει στην πόλη, της Ορχήστρας της Ραδιοφωνίας, η Στρατιωτική Διοίκηση ανακάλεσε επαγγελματίες μουσικούς από το μέτωπο. Η συναυλία κανονίστηκε για τις 9 Αυγούστου, ημερομηνία που τα χιτλερικά στρατεύματα είχαν προγραμματίσει να κυριεύσουν την πόλη. Παρά τις συνθήκες και την πείνα, η αίθουσα της Φιλαρμονικής ήταν ασφυκτικά γεμάτη. Προς γενική κατάπληξη ο ήχος των κανονιοβολισμών κατασίγησε. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ο διοικητής του μετώπου του Λένινγκραντ, Γκοβορόφ, είχε διατάξει το πυροβολικό να αναγκάσει τα εχθρικά πυροβολεία να σιωπήσουν… Για την 7η Συμφωνία ο Σοστακόβιτς τιμάται το 1942, για δεύτερη φορά, με το Βραβείο Στάλιν.
Το 1943 – περίοδος έντονης δημιουργικότητας – γράφει την 8η Συμφωνία, το 1945 την 9η και το 1946 το Τρίο για πιάνο, για το οποίο του απονέμεται ένα ακόμη Βραβείο Στάλιν. Λίγο αργότερα του δίνεται το Παράσημο Λένιν, ως κορυφαίου καθηγητή του Ωδείου της Μόσχας. Το 1948, του ασκείται (και σε άλλους μαζί συνθέτες) κριτική για φορμαλισμό. Την ίδια χρονιά του απονέμεται ο τίτλος του Καλλιτέχνη του Λαού της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Το 1949 εκλέγεται στη Σοβιετική Επιτροπή Ειρήνης: συμμετέχει σε συνέδρια, κάνει φλογερές ομιλίες και αρθρογραφεί ενάντια στους πολεμοκάπηλους εχθρούς της ανθρωπότητας. Γίνεται ένα από τα πιο ενεργά μέλη του παγκοσμίου κινήματος ειρήνης. Το 1950 του απονέμεται ένα ακόμη Βραβείο Στάλιν για τη μουσική του στην ταινία «Η πτώση του Βερολίνου» και για το ορατόριο «Το τραγούδι των δασών». Το 1953 κάνουν πρεμιέρα πολλά σημαντικά έργα του – ανάμεσά τους και η 10η Συμφωνία. Στις 14/10/1954, πραγματοποιείται η αμερικάνικη πρεμιέρα της 10ης Συμφωνίας, από τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης, με διευθυντή τον Δημήτρη Μητρόπουλο.
Το 1955 για τρίτη φορά εκλέγεται στο Ανώτατο Σοβιέτ της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ενώ παρουσιάζεται ένα από τα σπουδαιότερα έργα του, το Πρώτο Κοντσέρτο για βιολί, με σολίστ τον μοναδικό Νταβίντ Οϊστραχ. Το 1956, γιορτάζονται τα 50χρονά του και του απονέμεται το Παράσημο Λένιν. Το 1958 τιμάται με το Βραβείο Λένιν για την 11η Συμφωνία του, αφιερωμένη στην Επανάσταση του 1905. Το 1960, η κομματική οργάνωση του Συνδικάτου Συνθετών κάνει δεκτό τον Σοστακόβιτς ως δόκιμο μέλος του ΚΚΣΕ, στο οποίο εντάχθηκε το 1961, χρονιά που ολοκλήρωσε και την αφιερωμένη στο Λένιν 12η Συμφωνία του. Το 1962 ανακηρύσσεται για πρώτη φορά υποψήφιος για το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ και το 1963 εκλέγεται επίτιμο μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσικής της Ουνέσκο. Την ίδια χρονιά επιστρέφει στη σκηνή η «Λαίδη Μάκβεθ» με το νέο τίτλο «Κατερίνα Ισμαΐλοβα». Το 1966, επανεκλέγεται στο Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ. Με εντολή του προεδρείου, ο Σοστακόβιτς γίνεται ο πρώτος μουσικός στον οποίο απονέμεται ο τίτλος του Ηρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας, για τις ξεχωριστές του υπηρεσίες στη σοβιετική μουσική. «Είμαι ευτυχισμένος που το ταπεινό μου έργο κρίθηκε άξιο του υψηλότερου τίτλου της χώρας και είμαι αποφασισμένος να φανώ αντάξιος του τίτλου αυτού. Χρωστώ μεγάλη ευγνωμοσύνη στο Κόμμα και την κυβέρνησή μας για τη φροντίδα και την υποστήριξη με την οποία περιβάλλουν τη μουσική μας» δήλωνε ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς στην «Πράβντα» (25/10/1966). Την ίδια χρονιά, που τα εξηντάχρονά του γιορτάζονταν με εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο και παρουσιάζεται η 13η Συμφωνία του, ο συνθέτης παθαίνει σοβαρή καρδιακή προσβολή. Το 1967, παρά την κακή υγεία του, γράφει μεταξύ άλλων το Δεύτερο Κοντσέρτο για βιολί, το συμφωνικό ποίημα «Οχτώβρης», το πρελούδιο «Στη μνήμη των ηρώων του Στάλινγκραντ». Δύο χρόνια μετά παρουσιάζει τη 14η Συμφωνία και το 1972 την τελευταία, 15η Συμφωνία.
2012
Πεθαίνει ο Μενέλαος Παλλάντιος, σύγχρονος Έλληνας μουσουργός, διευθυντής Ωδείων και ακαδημαϊκός.