Σαν Σήμερα 1/2 – Γεγονότα σημαντικά και πρόσωπα που σημάδεψαν το χρόνο

Σαν Σήμερα 1/2

1851

Πεθαίνει η Μαίρη Γουόλστονκραφτ Σέλλεϋ (Mary Wollstonecraft Shelley), Αγγλίδα συγγραφέας και σύζυγος του ρομαντικού ποιητή Πέρσι Σέλλεϋ, γνωστή για το μυθιστόρημά της «Φρανκενστάιν» ή «ο Σύγχρονος Προμηθέας».

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Μαίρη Σέλλεϋ
Πορτρέτο που απεικονίζει τη Μαίρη Σέλλεϋ

1862

Η εξέγερση που ξεσπά στο Ναύπλιο κατά της βασιλείας του Όθωνα καταπνίγεται από τον Αθανάσιο Μιαούλη. Δεν θα μπορέσει όμως να σταματήσει το ρεύμα εναντίον του, που λίγους μήνες αργότερα θα τον ανατρέψει και εκδιώξει.

Ελλάδα - Βασιλεία - Όθωνας
Ο Όθωνας

1891

Γεννιέται ο Γιάννης Κορδάτος, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες μαρξιστές ιστορικούς, με πλούσια βιβλιοπαραγωγή γύρω από το εργατικό και αγροτικό κίνημα, αλλά και τη γενική Ιστορία της Ελλάδας (από την αρχαιότητα έως τις αρχές του 20ού αιώνα). Υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΕΚΕ – ΚΚΕ (1920 – 1927) και Γραμματέας της ΚΕ (1922 – 1924). Στο διάστημα 1921 – 1924 διετέλεσε διευθυντής του «Ριζοσπάστη».

Επιστήμες - Ιστορία - Κοινωνιολογία - Γιάννης Κορδάτος -ΚΚΕ -
Ο Γιάννης Κορδάτος

Το Μάρτη του 1927 (3ο Έκτακτο Συνέδριο) διαγράφτηκε από το ΚΚΕ, λόγω αρθρογραφίας «στρεφόμενης κατά του Κόμματος», καθώς και για το ότι βρισκόταν «επί ολόκληρα έτη εκτός της κομματικής ζωής και δράσεως» (βλ. ΚΚΕ «Επίσημα Κείμενα», τ. 2ος, σελ. 250). Συνελήφθη το 1940 για αντιφασιστική αρθρογραφία και ξανά το Δεκέμβρη του 1944 από τους Άγγλους. Στη διάρκεια του Εμφυλίου φυλακίστηκε και εξορίστηκε. Μετά το 1950 δραστηριοποιήθηκε στο χώρο της ΕΔΑ.

1896

Κάνει πρεμιέρα στο Τορίνο η όπερα Λα Μποέμ, υπό τη διεύθυνση του νεαρού Αρτούρο Τοσκανίνι.

1901

Γεννιέται ο Αμερικανός ηθοποιός του κινηματογράφου Κλαρκ Γκέιμπλ (Clark Gable).

Πολιτισμός - Κινηματογράφος - Κλαρκ Γκέιμπλ
Ο Κλαρκ Γκέιμπλ

Ήταν βραβευμένος με Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου το 1934 για την ταινία του Φρανκ Κάπρα «Συνέβη μια νύχτα» (It Happened One Night).

Πολιτισμός - Κινηματογράφος - Κλαρκ Γκέιμπλ
Με την Κλοντέτ Κολμπέρ στην ταινία “Συνέβη μια νύχτα”

Στο κορύφωμα της δόξας του, τη δεκαετία του ’30, ο Κλαρκ Γκέιμπλ αποκαλείτο «Ο Βασιλιάς του Χόλιγουντ» καθώς ήταν ο εμπορικότερος ηθοποιός του Χόλυγουντ.

Ο γνωστότερός του ρόλος είναι εκείνος του Ρετ Μπάτλερ στην επική παραγωγή του 1939, «Όσα παίρνει ο άνεμος» (Gone With The Wind). Είναι γνωστός επίσης για τις ταινίες: «Ναυτική Ανταρσία» (Mutiny On The Bounty, 1935), «Σαν Φρανσίσκο, η πόλη της αμαρτίας» (San Francisco, 1936), «Φλεγόμενοι ουρανοί» (Test-Pilot, 1938), «Μογκάμπο» (Mogambo, 1953) και «Οι αταίριαστοι» (The Misfits, 1961).

1929

Οι μεταλλωρύχοι της Γαλλικής Εταιρίας του Λαυρίου κηρύσσουν απεργία με αίτημα αρχικά την αύξηση μισθών που θα διαρκέσει 47 μέρες και θα αναδειχθεί σε μια από τις πιο μαχητικές απεργίες της περιόδου.

Λαύριο - Απεργία - Μεταλλωρύχοι, 1929
Απεργοί μεταλλωρύχοι

Η κυβέρνηση Βενιζέλου κινητοποιεί σύσσωμο τον κατασταλτικό μηχανισμό. Στις 6/2 η αστυνομία ανοίγει πυρ κατά των απεργών, δολοφονεί τον εργάτη Γιώργο Συρίγο και τραυματίζει 33. Γενική απεργία διαμαρτυρίας κηρύσσεται σε όλο το Λαύριο, ενώ 7.000 εργάτες παίρνουν μέρος στη κηδεία του δολοφονημένου. Στις 25/2 η απεργία επεκτείνεται σε όλα τα μεταλλωρυχεία της πόλης. Η αστυνομία απαντά και πάλι με βία, τραυματίζοντας στις 14/3 30 απεργούς.

Τελικά η απεργία λύθηκε στις 16/3 με νίκη των απεργών και την ικανοποίηση όλων των αιτημάτων τους: επαναπρόσληψη όλων των απολυθέντων, αναγνώριση του σωματείου τους, ίδρυση ταμείου συντάξεων και αύξηση ημερομισθίων κατά 10%.

1936

Πεθαίνει ο στρατιωτικός και πολιτικός Γεώργιος Κονδύλης. Διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδας (1/10-30/11/1935), θέση στην οποία αυτοδιορίστηκε έπειτα από πραξικόπημα.

Ελλάδα - Πρωθυπουργός - πραξικόπημα - Γεώργιος Κονδύλης
Ο Γεώργιος Κονδύλης

Στη διάρκεια της σύντομης θητείας του επανάφερε το βασιλιά με νόθο δημοψήφισμα (στο δημοψήφισμα αυτό «ψήφισαν» 97,88% υπέρ της βασιλευομένης δημοκρατίας και 2,12% υπέρ της αβασίλευτης).

1940

Πεθαίνει από καρδιακή προσβολή στην Αθήνα ενώ πήγαινε με το τραμ σε συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών ο ποιητής, διηγηματογράφος, θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και χρονογράφος Ζαχαρίας Παπαντωνίου. Γεννήθηκε στο Καρπενήσι το 1877 και διατέλεσε νομάρχης, διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης και εξελέγη ακαδημαϊκός. Από το πλούσιο λογοτεχνικό του έργο ξεχωρίζουν οι ποιητικές συλλογές «Πολεμικά τραγούδια», «Πεζοί ρυθμοί», «Θεία Δώρα» διάφορα διηγήματα, καθώς και οι ανταποκρίσεις του από το Παρίσι.

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Ζαχαρίας Παπαντωνίου
Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου

Το 1918 μετά την επιστροφή του Βενιζέλου στην Αθήνα και ενώ είχε γίνει αποδεκτή η δημοτική γλώσσα ως η επίσημη γλώσσα του κράτους από την επαναστατική κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης, το υπουργείο Παιδείας ανέθεσε στον Παπαντωνίου τη συγγραφή του πρώτου Αναγνωστικού στη Δημοτική. Για πρώτη φορά η εν χρήσει γλώσσα των Νεοελλήνων θα δίδασκε και θα μιλούσε στις νεότερες γενιές. Με την απελευθερωμένη νοσταλγία του παιδιού στις σελίδες τους, με μνήμες της ανοιχτής φύσης απ’ όπου προερχόταν, «Τα Ψηλά Βουνά» άφησαν να φανεί το πνεύμα του παιδαγωγού Παπαντωνίου.

1942

Ο Βίντκουν Κουίσλιγκ ((Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling) διορίζεται πρωθυπουργός στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Νορβηγία. Το όνομά του θα γίνει συνώνυμο του δωσιλογισμού.

Νορβηγία - Ναζί - Κατοχή - Βίντκουν Κουίσλινγκ
Ο δωσίλογος συνεργάτης των Ναζί, Βίντκουν Κουίσλινγκ

1946

Ο εκπρόσωπος της Σοβιετικής Ένωσης στον ΟΗΕ Αντρέι Γκρομίκο, μιλώντας για το ελληνικό ζήτημα στη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού, καταγγέλλει ότι αιτία της κατάστασης στην Ελλάδα είναι η παρουσία των βρετανικών στρατευμάτων και απαιτεί, εκ μέρους της σοβιετικής κυβέρνησης, την άμεση και χωρίς όρους αποχώρησή τους.

ΕΣΣΔ - Αντρέι Γκρομίκο
Ο Αντρέι Γκρομίκο

1962

Ο Νίκος Ζαχαριάδης ταχυδρομεί στην ελληνική πρεσβεία στη Μόσχα επιστολή που απευθυνόταν στον εισαγγελέα Πλημμελειοδικείου Αθήνας και στην οποία έγραφε: «Παρακαλώ να μου γνωρίσετε αν εκκρεμούν ενάντια μου κατηγορίες για την κομμουνιστική, επαναστατική μου δράση ενάντια στην αστοτσιφλικάδικη Αντίδραση και στην υποδούλωση της Ελλάδας στον ξένο, τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Πιστεύω ότι, στις κρίσιμες στιγμές που περνά ο λαός και η Ελλάδα, και η παραμικρή συμβολή στον αγώνα του ελληνικού λαού για τη Δημοκρατία, την Ειρήνη, την Ανεξαρτησία και το Σοσιαλισμό, για την υπεράσπιση της τύχης και των επαναστατικών παραδόσεων του λαού μας, είναι αναγκαία και επιβεβλημένη. Εφ’ όσον ενάντιά μου εκκρεμούν κατηγορίες και εφόσον θα μου επιτραπεί, είμαι έτοιμος να γυρίσω στην Ελλάδα για να τις αντιμετωπίσω και ανατρέψω ακόμα μια φορά και μπροστά στην καραμανλική (ελληνική) δικαιοσύνη, για να επιβεβαιώσω ακόμα μια φορά την απόλυτη προσήλωση μου στην υπόθεση του λαού που με γέννησε, ανέδειξε και μου ‘δωσε την τιμή να με συγκαταλέξει στις γραμμές του σαν αγωνιστή του».

ΚΚΕ - Νίκος Ζαχαριάδης
Ο Νίκος Ζαχαριάδης

Η επιστολή δεν έφτασε στον Έλληνα πρέσβη. Έτσι, στις 10/3 ο Ν. Ζαχαριάδης την παρέδωσε προσωπικά στον ίδιο. Στις 8/4/1962 του δόθηκε κατηγορηματικά αρνητική απάντηση.

1966

Μεγάλη συγκέντρωση της ΕΦΕΕ στα Προπύλαια με συνθήματα «1-1-4», «έξω οι χαφιέδες από τα πανεπιστήμια», κ.α.

ΕΦΕΕ - Συγκέντρωση Φοιτητών, 1966
Από τη συγκέντρωση της ΕΦΕΕ

1966

Πεθαίνει ο Αμερικανός κωμικός ηθοποιός και σκηνοθέτης Τζόζεφ Φρανκ «Μπάστερ» Κίτον VI (Joseph Frank «Buster» Keaton VI).

Πολιτισμός - Κινηματογράφος - Μπάστερ Κίτον
Ο Μπάστερ Κίτον

Γνωστός κυρίως για τις «βωβές» του ταινίες, το «σήμα κατατεθέν» του ήταν η κωμωδία με κινήσεις του σώματος, διατηρώντας, όμως, μια στωική αγέλαστη έκφραση, κερδίζοντας, έτσι το παρατσούκλι «Το Μεγάλο Πέτρινο Πρόσωπο». Υποστήριζε ανέκαθεν, ότι η κωμωδία πρέπει να είναι αστεία χωρίς το στοιχείο του γελοίου.

Για το λόγο αυτό έκανε μεγάλες προσπάθειες ώστε οι ταινίες του να μπορούν να είναι αξιόπιστες, τόσο με όρους δράματος όσο και με όρους κωμωδίας. Η σκηνοθετική «αριστεία» του Κίτον εμφανίζεται – σε μεγάλο βαθμό – σαν αποτέλεσμα της αυστηρής τήρησης μιας δραματικής λογικής στην αφήγηση με την παράλληλη χρήση κωμικών ευρημάτων, κοινώς γκαγκς. Το σχήμα αυτό εξελίσσεται με ακρίβεια στη βάση ενός γεωμετρικού μοντέλου που υποστηρίζεται από τους χαρακτήρες και το σενάριο.

Από τα πιο γνωστά έργα του είναι «Ο Στρατηγός» (The General).

1971

Συνέρχεται η 15η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (1-6/2/1971), με θέματα α) την κατάσταση στην Ελλάδα και τα καθήκοντα των κομμουνιστών, β) τροποποιήσεις στο Πρόγραμμα και γ) τροποποιήσεις στο Καταστατικό του Κόμματος.

Η Ολομέλεια ασχολήθηκε μεταξύ άλλων με το ζήτημα της συσπείρωσης των αντιδικτατορικών δυνάμεων για την αποτελεσματικότερη πάλη κατά της Χούντας, ενώ αποφάσισε την αναβολή του 9ου Συνεδρίου, καθώς και τον συνυπολογισμό στην κομματική ηλικία των μελών του ΚΚΕ και του χρόνου που ήταν στην ΕΔΑ, κ.α.

1973

Συνεχίζοντας τις κινητοποιήσεις τους κατά του Καταστατικού Χάρτη της Χούντας για την Παιδεία και τον εκδημοκρατισμό της Παιδείας, οι σπουδαστές του Μετσόβιου Πολυτεχνείου κηρύσσουν αποχή από τα μαθήματά τους. Η αποχή γενικεύεται σύντομα σε όλες τις σχολές του Πολυτεχνείου.

Πολυτεχνείο 1973 - Κινητοποιήσεις Φλεβάρη
Από τις κινητοποιήσεις του Φλεβάρη

1976

Πεθαίνει ο Γερμανός φυσικός και φιλόσοφος Βέρνερ Χάιζενμπεργκ (Werner Karl Heisenberg -βραβείο Νόμπελ Φυσικής, 1932).

Επιστήμες - Φυσική - Ξυλοσοφία - Βέρνερ Χάιζενμπεργκ
Ο Βέρνερ Χάιζενμπεργκ

1977

Εφαρμόζεται η εγκύκλιος, σύμφωνα με την οποία όλα τα δημόσια έγγραφα στην Ελλάδα θα συντάσσονται πλέον στη Δημοτική.

1979

Ο Ιρανός αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί επιστρέφει στην Τεχεράνη μετά από σχεδόν 15 χρόνια εξορίας.

Ιράν - Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί
Ο Ρουχολάχ Χομεϊνί

2003

Μετά από 15 ημέρες στο διάστημα για την αποστολή STS 107, το διαστημικό λεωφορείο «Κολούμπια» (OV 102 Columbia), το πρώτο διαστημικό λεωφορείο που βγήκε από την ατμόσφαιρα (είχαν προηγηθεί τα πειραματικά Pathfinder και Enterprise, τα οποία πραγματοποίησαν μόνο δοκιμές) καίγεται και διαλύεται στην ατμόσφαιρα πάνω από το Τέξας των ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια της επανεισόδου, στοιχίζοντας τη ζωή στους 7 επιβαίνοντες του, ανάμεσα τους κι ο πρώτος Ισραηλινός αστροναύτης.

ΗΠΑ - Διαστημικό πρόγραμμα - διαστημικό λεωφορείο «Κολούμπια»
Το διαστημικό λεωφορείο «Κολούμπια» κατά την εκτόξευση

2011

«Φεύγει», σε ηλικία 95 χρόνων, ο ποιητής Τάκης Βαρβιτσιώτης, ένας από τους πιο πολυμεταφρασμένους ποιητές, με πλήθος τιμητικών διακρίσεων από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Γεννήθηκε το 1916 στη Θεσσαλονίκη, όπου διέμενε. Σπούδασε νομικά στο ΑΠΘ. Το 1940 διορίστηκε δικηγόρος, αλλά τελικά αφοσιώθηκε στην ποίηση. Στα Γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1936 στο περιοδικό «Μακεδονικές Ημέρες» και πιο δυναμικά μια δεκαετία αργότερα, στο περιοδικό «Κοχλίας». Υπήρξε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Ο Τάκης Βαρβιτσιώτης επηρεάστηκε από το ρεύμα του υπερρεαλισμού (κυρίως από τους Ρεβερντί και Ελιάρ). Στην ποίησή του κυριαρχούν ονειρικά και φυσιολατρικά στοιχεία, ενώ έντονη είναι η μουσικότητα του λόγου του.

Πολιτισμός - Ποίηση - Τάκης Βαρβιτσιώτης
Ο Τάκης Βαρβιτσιώτης

«Είναι η ώρα που κυλάει μέσα στις φλέβες μας /Το αίμα όλων των αγαπημένων μας νεκρών/ Και που ευωδιάζουν τα λείψανα σαν άνθη πορτοκαλιάς/ Που αποτυπώνεται πάνω στα τζάμια/Η κίτρινη κόμη της λησμονιάς» (Από τη συλλογή «Η ατραπός», 1984)

Είχε εκδώσει κριτικά δοκίμια για το έργο του Γιώργου Σαραντάρη και του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και είχε μεταφράσει πολλούς Γάλλους, Ισπανούς και Νοτιοαμερικανούς ποιητές.

2014

Πεθαίνει σε ηλικία 75 ετών ο Ισπανός Λουίς Αραγονιές. Θεωρείται απ’ τους πλέον επιτυχημένους τεχνικούς του ισπανικού ποδοσφαίρου με αρκετές διακρίσεις.

Αθλητισμός - Ισπανία - Ποδόσφαιρο - Λουίς Αραγονιές
Ο Λουίς Αραγονιές

Συνέδεσε το όνομά του με την αναγέννηση της Εθνικής Ισπανίας που την οδήγησε στην κατάκτηση του Euro 2008, ενώ διακρίσεις είχε ακόμα με την Ατλέτικο Μαδρίτης που κατέκτησε το 1977, το Διηπειρωτικού του 1974 και τα Κύπελλα Ισπανίας το 1976, το 1985 και το 1992. Επίσης, με την Μπαρτσελόνα στέφθηκε Κυπελλούχος το 1988, ενώ στην καριέρα του πέρασε και απ’ τους πάγκους των Εσπανιόλ, Σεβίλη, Βαλένθια, Οβιέδο, Μαγιόρκα και Φενερμπαχτσέ.

2014

«Φεύγει» από τη ζωή σε ηλικία 90 χρόνων η αγωνίστρια χαράκτρια Ζιζή Μακρή. Η σπουδαία χαράκτρια γεννήθηκε το 1924 στο Βελιγράδι. Το 1946, σπουδάζει χαρακτική στη Σχολή Καλών Τεχνών, στο Παρίσι, με τον Δ. Γαλάνη. Για τις κομμουνιστικές πεποιθήσεις της, η Ζιζή Μακρή απελάθηκε το 1951 από τη Γαλλία όπου είχε σπουδάσει χαρακτική και ζούσε με το σύζυγο της – τον επίσης σημαντικό γλύπτη Μέμο Μακρή – και κατέφυγε στη Σοσιαλιστική Ουγγαρία, όπου παρέμεινε μέχρι τον επαναπατρισμό της στην Ελλάδα το 1990. Στην Ουγγαρία συμμετέχει ενεργά στην εικαστική ζωή με ατομικές εκθέσεις και συμμετοχές σε πολλές ομαδικές. Την περίοδο αυτή, εικονογραφεί πολλά βιβλία, μεταξύ των οποίων του Μπέρτολτ Μπρεχτ και του Γιάννη Ρίτσου.

Πολιτισμός - Εικαστικά - Γλυπτική - Ζιζή Μακρή
Η Ζιζή Μακρή

Μαζί με τον σύζυγό της υπερασπίστηκαν στην προσφυγιά το σοσιαλισμό στην Ουγγαρία. Στο πλούσιο καλλιτεχνικό έργο της – που εκτός από χαρακτικά περιλαμβάνει ψηφιδωτά και ταπισερί – πρωταγωνιστούν ο μόχθος και οι αγώνες των λαϊκών ανθρώπων για δίκιο και ευτυχία, η ενότητα του ανθρώπου με τη φύση, αλλά και οι πάμπολλες εμπειρίες από τα ταξίδια της κυρίως στην Ελλάδα και τις διάφορες σοσιαλιστικές χώρες. Τιμήθηκε δύο φορές με το βραβείο Μούνκατσι (1959, 1963), καθώς και με το βραβείο του εξαίρετου καλλιτέχνη (1984), την ανώτατη διάκριση για τις εικαστικές τέχνες της Ουγγαρίας. Βραβεύτηκε σε παγκόσμιους διαγωνισμούς, στο Βερολίνο το 1953, στη Βαρσοβία το 1955, στη Μόσχα το 1957, στη Γενεύη το 1963.

Πολιτισμός - Εικαστικά - Γλυπτική - Ζιζή Μακρή
Έργο της Ζιζής Μακρή από τις φυλακές Αβέρωφ

Χαρακτικά της κόσμησαν εκδόσεις ποιημάτων του Γ. Ρίτσου, του Π. Ελυάρ και του Μπ. Μπρεχτ. Ανάμεσα στα έργα της ξεχωρίζουν αυτά που εμπνεύστηκε στη διάρκεια της κράτησής της στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ (1960 – ’61) με την κατηγορία της κατασκοπείας, όταν είχε μπει με κομματική εντολή παράνομα στην Ελλάδα για να βοηθήσει στη διαφυγή στο εξωτερικό στελέχους του ΚΚΕ.

Ως το τέλος της ζωής της στάθηκε ακλόνητη στο πλευρό του ΚΚΕ.

Ετικέτες:

Δείτε ακόμα...