1854
Η Βρετανία και η Γαλλία υπογράφουν συνθήκη συμμαχίας με την Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά της Ρωσίας στον Κριμαϊκό Πόλεμο (1853-1856).
1881
Γεννιέται στη Θεσσαλονίκη ο Μουσταφά Κεμάλ, «Ατατούρκ» (Atatürk” =πατέρας των Τούρκων, “Mustafa Kemal”, “Mustafa Kemal Paşa”).
Ήταν στρατιωτικός και πολιτικός, αναμορφωτής του τουρκικού κράτους (ιδρυτής του σύγχρονου αστικού κοσμικού κράτους). Το νέο αστικό κράτος διαδέχτηκε τη διαλυθείσα Οθωμανική Αυτοκρατορία, μετά τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Καθιέρωσε το λατινικό αλφάβητο και κατάργησε το φέσι και τον φερετζέ.
Φοίτησε ως το 1904 στη Στρατιωτική Σχολή της Κωνσταντινούπολης. Πήρε μέρος στην επανάσταση των Νεότουρκων που κατέληξε στη φυλάκιση του Αβδούλ Χαμίτ το 1909.
Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο διακρίθηκε στην επιτυχή αντιμετώπιση της επιχείρησης των δυνάμεων της Αντάντ για την κατάληψη των Στενών. Μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας άρχισε να οργανώνει πλατιά επαναστατική κίνηση. Έρχεται σε ρήξη με τη σουλτανική κυβέρνηση και το 1919 κηρύσσει ανοιχτά τον πόλεμο εναντίον της. Το 1920 τίθεται επικεφαλής των τουρκικών δυνάμεων κατά των ελληνικών στρατευμάτων που είχαν εκστρατεύσει κατά της Μικράς Ασίας.
Με επιδέξιους πολιτικούς και στρατιωτικούς ελιγμούς πέτυχε την υποστήριξη της Γαλλίας, ενώ η Σοβιετική Ενωση υποστήριξε το εθνικοαπελευθερωτικό τουρκικό κίνημα.
Η νίκη επί των ελληνικών στρατευμάτων το 1922 και η εκδίωξή τους εδραίωσε τη θέση του Κεμάλ, ο οποίος κατάργησε τον σουλτανάτο και απομάκρυνε τον Χαλίφη από την Τουρκία ενώ επέβαλε σειρά μεταρρυθμίσεων, πολλές από τις οποίες ήταν προοδευτικού χαρακτήρα (αστικοί εκσυγχρονισμοί)
Το όνομά του χρησιμοποιήθηκε κατά το δοκούν από τις ελληνικές κυβερνήσεις: πχ. στις πανελλήνιες εξετάσεις του 2008, χιλιάδες υποψήφιοι έπρεπε να απαντήσουν στο θέμα: «Να δικαιολογήσετε γιατί η συνεργασία Κεμάλ Ατατούρκ – Μπολσεβίκων λειτούργησε ως ταφόπετρα του ποντιακού ζητήματος»!
Το θέμα τέθηκε κατηγορηματικά! Ο υποψήφιος δεν είχε καμία δυνατότητα να απορρίψει το ψέμα, εκτός αν αποφάσιζε να πατώσει. Η «αλήθεια» δε σήκωνε την παραμικρή αμφισβήτηση. Πρόβαλλε άτεγκτη, σε πείσμα των ιστορικών γεγονότων…
1913
Η Καμπέρα γίνεται πρωτεύουσα της Αυστραλίας.
1917
Ξεσπά η Φεβρουριανή αστικοδημοκρατική επανάσταση στη Ρωσία, που τσακίζει τον τσαρισμό (27/2 με το παλιό ημερολόγιο).
Την ίδια μέρα πραγματοποιείται και η πρώτη συνεδρίαση του Σοβιέτ των αντιπροσώπων των εργατών και στρατιωτών της Πετρούπολης.
Αργά το βράδυ, το μπολσεβίκικο κέντρο αποφασίζει για τη μετεξέλιξη της γενικής απεργίας σε ένοπλη εξέγερση.
Η ένοπλη εξέγερση άρχισε το πρωί, με 10.000 άτομα, που έως το μεσημέρι είχαν γίνει 25.000 και το βράδυ 67.000. Ο Τσάρος κλείνει τη Δούμα (Βουλή). Οι εξεγερμένοι επιμένουν να σχηματιστεί επιτροπή.
Η Πετρούπολη περνά στα χέρια των επαναστατημένων μαζών. Οι τσαρικοί υπουργοί συλλαμβάνονται. Η επανάσταση στην πρωτεύουσα νίκησε πλήρως.
Ενώ την επανάσταση έκαναν οι λαϊκές μάζες, η εκτελεστική επιτροπή του Σοβιέτ της Πετρούπολης (στο οποίο πλειοψηφούσαν μενσεβίκοι και εσέροι) αντί να σχηματίσει κυβέρνηση, έδωσε τη συγκατάθεσή της να σχηματιστεί κυβέρνηση από μέλη της Δούμας. Στην ουσία παραχώρησε την επίσημη εξουσία στην αστική τάξη.
Ποιο το αποτέλεσμα της επανάστασης του Φλεβάρη; Δημιουργήθηκε δυαδική εξουσία. Η επίσημη κρατική εξουσία ανήκε στην αστική τάξη που εκφραζόταν με την προσωρινή κυβέρνηση. Η ανεπίσημη -αλλά ουσιαστική- στο Σοβιέτ της Πετρούπολης, που αποτελούνταν από αγρότες, εργάτες και στρατιώτες αντιπροσώπους.
Η αστική τάξη ήθελε να απαλλαγεί από τη δυαδική εξουσία, γιατί στεκόταν εμπόδιο στα σχέδιά της. Οι εργάτες και αγρότες δεν μπορούσαν να έχουν εμπιστοσύνη για πολύ στην κυβέρνηση.
Πίστευαν πως θα γίνει Ειρήνη, πως θα πάρουν τη γη και πως οι εθνότητες θα αποκτήσουν την ελευθερία τους. Η αστική τάξη ούτε καν σκεπτόταν κάτι τέτοιο. Ωστόσο, ο λαός κρατούσε τα όπλα στα χέρια του, γι’ αυτό η αστική τάξη δεν μπορούσε για την ώρα να χρησιμοποιήσει βία.
Πηγή: Ριζοσπάστης
1929
Η Opel AG, η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία στη Γερμανία, αγοράζεται από την Τζένεραλ Μότορς Κορπορέισον των ΗΠΑ, έναντι 120 εκατομμυρίων μάρκων.
1930
Αρχίζει στην Ινδία η «πορεία των τριακοσίων μιλίων», σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά της επιβολής μονοπωλίου (2πλασιασμός φόρου) στο αλάτι από τους Βρετανούς ιμπεριαλιστές, με επικεφαλής τον Μαχάτμα Γκάντι. Δεκάδες χιλιάδες συλλαμβάνονται -μεταξύ αυτών και ο ίδιος ο Γκάντι.
Σε μια πανεθνική εκστρατεία «ανυπακοής» – καλεί τους Ινδούς να φτιάχνουν οι ίδιοι «το δικός του αλάτι» βαδίζοντας σε πορεία 250 μίλια με τα πόδια μέχρι να φτάσουν στη θάλασσα
Η εκστρατεία «ανυπακοής» εξελίσσεται την περίοδο της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, με την ινδική βιομηχανία να είναι υπό ανάπτυξη, οι επιχειρήσεις να κλείνουν, εκατομμύρια εργαζόμενοι να βρίσκονται στο φάσμα μεταξύ απολύσεων και μειώσεις του μεροκάματου, με την ταξική πάλη στα σπάργανα και οξύ αντιιμπεριαλιστικό κίνημα.
Είχε προηγηθεί το Συνέδριο του «Εθνικού Κογκρέσου» (1929) που διακήρυξε την ολοκληρωτική ανεξαρτησία της χώρας αποφασίζοντας εκστρατεία «μαζικής πολιτικής ανυπακοής».
Βέβαια τα πολιτικά όρια του Γκάντι ήταν δεδομένα: έτσι, όταν στις 29/1/1930 γιορτάστηκε για πρώτη φορά η «ημέρα της Ανεξαρτησίας» (στις 30/1) δήλωσε πως «το Κογκρέσο θα παραιτηθεί από την εκστρατεία αν η κυβέρνηση ικανοποιήσει ένα πλαίσιο 11 αιτημάτων».
Η αγγλική κυβέρνηση -φυσικά αρνήθηκε την ικανοποίησή τους.
1933
Στη Γερμανία, ο Πάουλ φον Χίντενμπουργκ (Paul von Beneckendorff – von Hindenburg) καταργεί τη σημαία της Γερμανικής Δημοκρατίας και δίνει εντολή να αναρτηθούν πλάι-πλάι η σβάστικα και η αυτοκρατορική σημαία.
1934
Στις επαναληπτικές δημοτικές εκλογές των Σερρών, το Αντιδικτατορικό Μέτωπο σημειώνει μεγάλη νίκη και δήμαρχος αναδεικνύεται ο κομμουνιστής Διονύσης Μενύχτας.
1938
Ναζιστικά στρατεύματα εισβάλλουν στην Αυστρία, την οποία και καταλαμβάνουν σε δύο μέρες. Η Αυστρία προσαρτάται στη ναζιστική Γερμανία. Αγγλία και Γαλλία αναγνωρίζουν αμέσως αυτήν την αρπαγή. Η Σοβιετική Ένωση καταδικάζει ρητά την επιδρομή και ζητά να παρθούν μέτρα κατά των επιδρομέων.
1938
Γεννιέται ο σπουδαίος Έλληνας ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος Μάνος Ελευθερίου.
Ο πατέρας του ήταν ναυτικός. Σε ηλικία 14 ετών ήρθε με την οικογένειά του από τη Σύρο στην Αθήνα και τα πρώτα επτά χρόνια έμειναν στο Χαλάνδρι. Το 1960 μετακόμισαν οικογενειακώς στο Νέο Ψυχικό.
Ο Άγγελος Τερζάκης, με τον οποίο γνωρίστηκε το 1955, τον παρότρυνε να παρακολουθήσει μαθήματα στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου ως ακροατής.
Ακολουθώντας τις συμβουλές του Τερζάκη, γράφεται το 1956 στο τμήμα θεάτρου της Σχολής Σταυράκου, με καθηγητές τον Χρήστο Βαχλιώτη, τον Γιώργο Θεοδοσιάδη και τον Γρηγόρη Γρηγορίου.
Το 1960 στα Ιωάννινα, όπου βρέθηκε για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία, άρχισε να γράφει θεατρικά έργα και ποιήματα. Το 1962 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Συνοικισμός». Την ίδια εποχή έγραψε τους πρώτους στίχους, ανάμεσα στους οποίους ήταν και «Το τρένο φεύγει στις 8.00», που αργότερα μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης.
Το 1964 κάνει το ντεμπούτο του στην ελληνική δισκογραφία. Συνεργάστηκε με τον συνθέτη Χρήστο Λεοντή, καθώς και τον Μίκη Θεοδωράκη. Τα συγκεκριμένα τραγούδια πρωτοκυκλοφόρησαν το 1970 στο Παρίσι. Συνεργάστηκε με τον Δήμο Μούτση («Άγιος Φεβρουάριος», 1971) και με τον Γιάννη Μαρκόπουλο στο δίσκο «Θητεία», του οποίου η ηχογράφηση άρχισε το Νοέμβρη του 1973, διακόπηκε από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τελικά κυκλοφόρησε το 1974, με τη Μεταπολίτευση.
Κατά καιρούς είχε συνεργαστεί σχεδόν με όλους τους Έλληνες συνθέτες, όπως με τον συνθέτη Σταύρο Κουγιουμτζή και τον τραγουδιστή Γιώργο Νταλάρα καθώς και με τον Θανάση Γκαϊφύλλια στην «Ατέλειωτη Εκδρομή», τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Γιάννη Σπανό, τον Γιώργο Ζαμπέτα, τον Σταμάτη Κραουνάκη, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, τον Γιώργο Χατζηνάσιο, τον Αντώνη Βαρδή και πολλούς άλλους. Παράλληλα, έγραφε και εικονογραφούσε παραμύθια για παιδιά και επιμελήθηκε την έκδοση λευκωμάτων με θέμα τη Σύρο: «Ενθύμιον Σύρας», «Θέατρο στην Ερμούπολη», κ.ά.
Τη δεκαετία του ’90 αρθρογραφούσε και συγχρόνως έκανε ραδιοφωνικές εκπομπές στον «Αθήνα 9,84» και στο «Δεύτερο Πρόγραμμα».
Το 1994 εξέδωσε την πρώτη του νουβέλα, με τίτλο «Το άγγιγμα του χρόνου». Το 2004 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα («Ο Καιρός των Χρυσανθέμων») που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2005. Το 2013, ο Μάνος Ελευθερίου βραβεύθηκε για τη συνολική προσφορά του από την Ακαδημία Αθηνών.
Η πλούσια εργογραφία του Μάνου Ελευθερίου περιλαμβάνει ποιητικές συλλογές, διηγήματα, μία νουβέλα, δύο μυθιστορήματα και περισσότερα από 400 τραγούδια. Μεταξύ των δισκογραφικών επιτυχιών του περιλαμβάνονται: «Το παλικάρι έχει καημό» (Μ. Θεοδωράκης), «Ο Αγιος Φεβρουάριος» (Δ. Μούτσης), «Θητεία» (Γ. Μαρκόπουλος), «Μαλαματένια λόγια» (Γ. Μαρκόπουλος), «Κάτω απ’ τη μαρκίζα» (Γ. Σπανός), «Οι ελεύθεροι κι ωραίοι» (Στ. Κουγιουμτζής), «Αμλετ της Σελήνης» (Θ. Μικρούτσικος), «Είναι αρρώστια τα τραγούδια» (Στ. Ξαρχάκος), «Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες» (Ηλ. Ανδριόπουλος), «Η διαθήκη» (Χρ. Νικολόπουλος), «Το σπίτι γέμισε με λύπη» (Χρ. Λεοντής), «Μη χτυπάς σ’ ένα σπίτι κλειστό» (Λ. Κηλαηδόνης), «Ατέλειωτη εκδρομή» (Θ. Γκαϊφύλλιας) κ.ά.
Πηγή: Ριζοσπάστης
1938
Γερμανικά στρατεύματα εισβάλλουν στην Αυστρία, την οποία και καταλαμβάνουν σε δύο μέρες. Η Αυστρία προσαρτάται στη ναζιστική Γερμανία. Αγγλία και Γαλλία αναγνωρίζουν αμέσως αυτήν την αρπαγή. Η Σοβιετική Ένωση καταδικάζει ρητά την επιδρομή και ζητά να παρθούν μέτρα κατά των επιδρομέων.
1943
Τμήματα του ΕΛΑΣ Δυτικής Θεσσαλίας απελευθερώνουν την Καρδίτσα. Στην ελεύθερη πια πόλη παίρνονται άμεσα μέτρα υπέρ του λαού. Την ίδια μέρα Ιταλικές μονάδες πυρπολούν την Τσαριτσάνη και εκτελούν 45 άτομα.
1945
Πεθαίνει σε ηλικία 15 ετών από τύφο στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπέργκεν – Μπέλσεν, η Άννα Φρανκ, εβραιοπούλα, που έμεινε στην ιστορία για το ημερολόγιό της.
Όταν οι ναζί ανήλθαν στην εξουσία το 1933 και μετά το πρώτο πογκρόμ κατά των Εβραίων, ο πατέρας της, Οτο Φρανκ μετέφερε την οικογένεια (τη γυναίκα του και τις δύο κόρες του, Άννα και Μάργκο) στο Άμστερνταμ.
Όταν τα ναζιστικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ολλανδία, η οικογένεια Φρανκ αναγκάζεται να κρυφτεί για δύο ολόκληρα χρόνια. Στις 4 Αυγούστου 1944, ύστερα από προδοσία, τους συλλαμβάνει η Γκεστάπο. Λίγο μετά στέλνονται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς–Μπιρκινάου. Κατά τη νικηφόρα επέλαση του Κόκκινου Στρατού, η Άννα και η μεγαλύτερη αδελφή της απελευθερώνονται και μεταφέρονται σε κακή κατάσταση στο στρατόπεδο Μπέργκεν – Μπέλσεν. Από την οικογένεια, μόνο ο πατέρας γλίτωσε.
Την περίοδο που η Άννα Φρανκ ζει κρυμμένη, καταγράφει στο ημερολόγιό της τις σκέψεις της για την αγάπη, τη ζωή, την ευτυχία σε μορφή γραμμάτων, τα οποία απηύθυνε σε μια φανταστική φίλη, την Κίττυ.
Η πρώτη σελίδα του ημερολογίου γράφτηκε στις 8 Ιουλίου 1942 – τρεις μέρες αφότου η αδελφή της θα έπρεπε να παρουσιαστεί στη Γκεστάπο για τη «μεταφορά της στη Γερμανία». Είναι η ημερομηνία που η οικογένειά της ξεκίνησε να κρύβεται στην κρυψώνα της, μερικά δωμάτια στο πίσω μέρος μιας αποθήκης. Η τελευταία σημείωση έχει γραφτεί από την Άννα την 1 Αυγούστου 1944.
Το Ημερολόγιο βρέθηκε εντελώς τυχαία. Τρεις μέρες μετά τη σύλληψη της οικογένειας Φρανκ, η στενή φίλη και βοηθός της οικογένειας Μεπ Γκρίες, βρήκε τα πεταμένα τετράδια της Άννας – στα οποία δεν έδωσαν σημασία οι Γκεσταπίτες. Τα μάζεψε, τα φύλαξε προσεχτικά και στα τέλη Μάη του 1945 τα έδωσε στον πατέρα της Άννας, Όττο Φρανκ, ο οποίος μόλις είχε απελευθερωθεί.
Αυτό το ημερολόγιο είναι σήμερα ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας Λογοτεχνίας. Μεταφράστηκε σε πάρα πολλές γλώσσες και έχουν τυπωθεί εκατομμύρια αντίτυπα.
1947
Ο αμερικανός πρόεδρος, Χάρι Τρούμαν, παρουσιάζει το δόγμα του (Δόγμα Τρούμαν) για την καταπολέμηση του κομουνισμού.
Αν ο Δεκέμβρης του 1944 είναι η αρχή των δεινών της Ελλάδας, ύστερα από την επέμβαση των Άγγλων ιμπεριαλιστών, η 12 του Μάρτη του 1947, με την εξαγγελία του περίφημου “Δόγματος Τρούμαν”, είναι η ολοκλήρωση της υποταγής και εξάρτησης της χώρας μας στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, στο όνομα της δημοκρατίας της ελευθερίας του δυτικού πολιτισμού και των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Κι αυτό το έγκλημα συντελέστηκε από όλον τον αστικό πολιτικό κόσμο: από το βασιλιά, το Λαϊκό Κόμμα, το Φιλελεύθερο, το Δημοκρατικό Κόμμα του Γ. Παπανδρέου και όλα τα άλλα μικρά κόμματα. Γι’ αυτό το έγκλημα κανείς τους δεν είχε το θάρρος, την παλικαριά να υψώσει φωνή διαμαρτυρίας και ν’ αντιταχθεί στην πολιτική της πλήρους εξάρτησης στους Αμερικανούς, που συντελούνταν μ’ αυτό το δόγμα.
Πηγή: Ριζοσπάστης
1949
Οι αγωνιστές του ΔΣΕ Κώστας Βουρδέρης (Καπετάν Καρατζάς ή Νεοκλής και Καπετάν Νικήτας Πολυκράτης, προδομένοι και επικηρυγμένοι δολοφονούνται στην Τριταία Αχαΐας, μετά από πολύωρη, σκληρή και άνιση μάχη με δοσίλογους και ταγματασφαλίτες.
Τους αποκεφάλισαν και το «τίμημα» έκανε τον γύρο της Πελοποννήσου μέσα σε αλαλαγμούς, από τους δολοφόνους τους, για πολλές βδομάδες.
Ο Κ. Βουρδέρης ήταν γραμματέας της ΕΠΟΝ Αχαΐας και αντιπρόσωπος της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης στην Αχαία, ενώ ο Ν. Πολυκράτης αξιωματικός του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ. Μαζί τους πιάστηκε και ο μαχητής του ΔΣΕ Δημήτρης Πετράτος, οποίος εκτελέστηκε λίγες μέρες αργότερα.
1951
Κάνει το ντεμπούτο του στις εφημερίδες των ΗΠΑ, το κόμικ, “Ο Ντένις, ο τρομερός”.
1965
Πεθαίνει ο Μπόλεσλαβ Μπιέρουτ, Α’ Γραμματέας της ΚΕ του Πολωνικού Ενοποιημένου Εργατικού Κόμματος. Τον αντικατέστησε ο Έντβαρντ Όχαμπ.
1970
Οι κρατούμενοι των φυλακών Κορυδαλλού κατεβαίνουν σε 24ωρη απεργία πείνας με αίτημα το σταμάτημα των μεταγωγών και την άμεση απελευθέρωση των βαριά άρρωστων, των γερόντων, των γυναικών και όλων των πολιτικών κρατουμένων.
1994
Η Εκκλησία της Αγγλίας χειροτονεί την πρώτη γυναίκα ιερέα.
Η φωτογραφία -μια από τις πολλές, η οποία θεωρούταν, ότι απεικόνιζε το τέρας του Λοχ Νες, ήταν απάτη.
2000
Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ ζητά συγγνώμη “από όσους στο παρελθόν υπέστησαν διώξεις στο όνομα του χριστιανισμού”.
2002
Πεθαίνει ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Σπύρος Κυπριανού
2005
Ο Κάρολος Παπούλιας αναλαμβάνει Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.
2005
Πεθαίνει ο μουσικοσυνθέτης, Σταύρος Κουγιουμτζής, από τους πρώτους συνθέτες που μελοποίησαν ελληνική ποίηση: Ελύτη, Σεφέρη, Παπαδιαμάντη, Βάρναλη, Σαχτούρη, Χριστιανόπουλου, Ριτσιώνη.
Υπήρξε και εξαιρετικός στιχουργός αλλά συνεργάστηκε κιόλας με σπουδαίους, όπως οι Μ. Ελευθερίου, Λ. Παπαδόπουλος, Α. Δασκαλόπουλος, Μ. Μπουρμπούλης, Κ. Βίρβος, κ.ά.
