Σαν Σήμερα 14/2 – Γεγονότα σημαντικά και πρόσωπα που σημάδεψαν το χρόνο

Σαν Σήμερα 14/2

1349

Εξαγριωμένο πλήθος Χριστιανών καίει ζωντανούς εκατοντάδες Εβραίους του Στρασβούργου, επειδή τους θεωρεί υπεύθυνους για την επιδημία βουβωνικής πανώλης, που έπληξε την πόλη.

Μεσαίωνας - Στρασβούργο - Πανώλη - σφαγή των Εβραίων
Πίνακας που απεικονίζει τη σφαγή των Εβραίων στο Στρασβούργο

1502

Οι Καθολικοί Μονάρχες, υπό τις οδηγίες της Ισπανικής Ιεράς Εξέτασης, εκδίδουν διάταγμα σύμφωνα με το οποίο, οι μουσουλμάνοι της Γρανάδα υποχρεώνονται να ασπαστούν τον καθολικισμό ή να εγκαταλείψουν την Ισπανία.

1779

Πεθαίνει ο Άγγλος εξερευνητής, θαλασσοπόρος, χαρτογράφος και καπετάνιος του βρετανικού βασιλικού ναυτικού Τζέιμς Κουκ (James Cook, Μάρτον). Ο Κουκ έκανε τρία εξερευνητικά ταξίδια για λογαριασμό της Μεγάλης Βρετανίας και έπλευσε δύο φορές τον γύρο του κόσμου.

Μεγάλη Βρετανία - Θαλασσοπόροι - Εξερεύνηση - Τζέιμς Κουκ
Πίνακας που απεικονίζει τον Τζέιμς Κουκ

Ήταν ο πρώτος Βρετανός καπετάνιος που έκανε τον περίπλου της γης με ένα μοναδικό σκάφος. Ήταν επίσης ο πρώτος που σταμάτησε το σκορβούτο ρυθμίζοντας τη δίαιτα του πληρώματός του με την προληπτική λήψη κίτρου και ξινολάχανου.

1804

Ο Καραγιώργης Πέτροβιτς ηγείται της Πρώτης Σερβικής εξέγερσης εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Σερβία - Οθωμανική Αυτοκρατορία - Εξέγερση, 1804
Ο Καραγιώργης Πέτροβιτς

1884

Γεννιέται στον Πύργο (Μπουργκάς) της Βουλγαρίας ο κομμουνιστής ποιητής Κώστας Βάρναλης.

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Κώστας Βάρναλης - ΚΚΕ
Ο Κώστας Βάρναλης

Ήταν ο τελευταίος της ανεπανάληπτης λογοτεχνικής τετράδας (Καζαντζάκης, Σικελιανός, Αυγέρης, Βάρναλης). Το 1919 πήγε στο Παρίσι με υποτροφία και παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας, φιλολογίας και κοινωνιολογίας. Τότε προσχώρησε στον μαρξισμό και τον διαλεκτικό υλισμό και αναθεώρησε τις προηγούμενες απόψεις του για την ποίηση, τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο.

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Κώστας Βάρναλης - ΚΚΕ
1912, στο Κράσι της Κρήτης. Κώστας Βάρναλης, Χαρίλαος Στεφανίδης, Νίκος Καζαντζάκης, Γαλάτεια Καζαντζάκη
Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Κώστας Βάρναλης - ΚΚΕ - Δημήτρης Γληνός
Ο Κ. Βάρναλης και ο Δ. Γληνός ανάμεσα στην ομάδα συμβίωσης των εξόριστων στον Άη Στράτη

Βαθύς μελετητής της αρχαίας ελληνικής σκέψης και των νέων ιδεών και ρευμάτων της σύγχρονης εποχής, στοχαστικός και ανήσυχος, και σύγχρονα δεξιοτέχνης της ποιητικής μαεστρίας και του ορμητικού ζωντανού λόγου, ο Βάρναλης είδε την Τέχνη σε συνάρτηση με τα κοινωνικά φαινόμενα που τη δημιουργούν. Η ποίηση, η μελέτη, η κριτική, το χρονογράφημα έδωσαν την ευκαιρία στο μεγάλο δάσκαλο, ν’ ανοίξει καινούριους δρόμους για προέκταση της σκέψης, να μεταδώσει γνήσιες και έντονες καλλιτεχνικές συγκινήσεις, και να ξεδιπλώσει μπρος στα μάτια των ανθρώπων τον πλούτο της σοφίας του.

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Κώστας Βάρναλης - ΚΚΕ
Υποδοχή στο αεροδρόμιο της Μόσχας, Ιούλης 1959

Διετέλεσε για πολλά χρόνια καθηγητής μέσης εκπαίδευσης, ενώ εργάστηκε για βιοποριστικούς λόγους και ως δημοσιογράφος. Υπήρξε κομμουνιστής με διαρκή προσφορά και συμμετοχή στους αγώνες της εργατικής τάξης.

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Κώστας Βάρναλης - ΚΚΕ - Ιλία Έρενμπουργκ
Στη Μόσχα το 1959 για την απονομή του βραβείου Λένιν. Αριστερά ο Ιλία Έρενμπουργκ

Ο τιμημένος με το Βραβείο «Λένιν» για την Ειρήνη (1959) σε εκδήλωση στη Μόσχα, απαντώντας στην κατηγορία ότι ανήκει στη «στρατευμένη Τέχνη», θα απαντήσει με αυτά τα σταράτα λόγια:

«…το δόγμα «η Τέχνη δεν κάνει πολιτική» διαψεύδεται από τα πράγματα. Ο Αριστοφάνης, ο Ντάντες, ο Θερβάντες, ο Ζολά, ο Τολστόι κάνουνε πολιτική. Πολιτική κατά των «κακώς κειμένων». Πολιτική έξω απ’ τα δόντια. Ποιος μυθολόγος της εξωπολιτικής Τέχνης θα ‘χει το κουράγιο να υποστηρίξει πως αυτοί οι ήλιοι του πνευματικού στερεώματος δεν είναι μέγιστοι δημιουργοί του λόγου; Να, λοιπόν, μια απόδειξη πως η Τέχνη μπορεί να κάνει πολιτική, χωρίς να πάψει να ‘ναι Τέχνη και μάλιστα τρισμεγάλη. Ζήτημα, λοιπόν, υπάρχει μόνο για το ποια πολιτική δίνει ζωή και δύναμη στην Τέχνη και την απλώνει στο χώρο και στο χρόνο και ποια πολιτική τη χαλάει, τη σκοτώνει και τη μεταβάλλει σε καπνό χωρίς φλόγα…».

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Κώστας Βάρναλης - ΚΚΕ
ΜΕΛΕΤΕΣ (εκδ. Σύγχρονη Εποχή)

Η ΚΕ του ΚΚΕ πραγματοποίησε διήμερο συνέδριο στις 16 και 17 Απρίλη 2011 αφιερωμένο στον Κώστα Βάρναλη με τον τίτλο: «Κ. Βάρναλης, φως που πάντα καίει«, στην αίθουσα Συνεδρίων στην έδρα της Κεντρική Επιτροπής, στον Περισσό.

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Κώστας Βάρναλης - ΚΚΕ
Φως που πάντα καίει – ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ (εκδ. Σύγχρονη Εποχή)

Μπορείτε να δείτε επίσης video αφιέρωμα του 902.gr εδώ.

1896

Ο εβραίος δημοσιογράφος Τέοντορ Χερτζλ δημοσιεύει το μανιφέστο Der Judenstaat (Το κράτος των Εβραίων), σηματοδοτώντας την εμφάνιση του σιωνισμού που αφορούσε τη δημιουργία στην περιοχή της Παλαιστίνης ενός νέου εβραϊκού κράτους, το οποίο θα συγκέντρωνε όλους τους Εβραίους της διασποράς.

Εβραίοι - Κράτος - Παλαιστίνη - Τέοντορ Χερτζλ
Το εξώφυλλο του μανιφέστου

1918

Η Σοβιετική Ένωση υιοθετεί το γρηγοριανό ημερολόγιο.

1929

Μέλη της συμμορίας του Αλ Καπόνε ντυμένοι αστυνομικοί δολοφονούν επτά γκάνγκστερ της συμμορίας του Μπαγκς Μοράν. Θα μείνει στην Ιστορία τη «Σφαγή του Αγίου Βαλεντίνου στο Σικάγο».

ΗΠΑ - Γκάνγκστερ - Αλ Καπόνε
Δολοφονημένοι από τους γκάνγκστερς του Αλ Καπόνε

1943

Ο Κόκκινος Στρατός απελευθερώνει το Ροστόφ επί του Ντον στη Σοβιετική Ένωση.

1946

Τίθεται σε λειτουργία στο αμερικανικό Πεντάγωνο, ο πρώτος ηλεκτρονικός υπολογιστής, κατασκευασμένος από την IBM.

Επιστήμες - Πληροφορική - IBM
O πρώτος ηλεκτρονικός υπολογιστής, κατασκευασμένος από την IBM

1950

Υπογράφεται το σινο – σοβιετικό Σύμφωνο Άμυνας και Αμοιβαίας Αλληλοβοήθειας.

ΕΣΣΔ - Κίνα - σινο-σοβιετικό Σύμφωνο, 1950
Η υπογραφή του σινο-σοβιετικού Συμφώνου

1956

Αρχίζουν οι εργασίες του 20ου Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης – ΚΚΣΕ (14 – 25/2/1956), που αποτέλεσε κομβικό σημείο στην κυριαρχία των οπορτουνιστικών-αναθεωρητικών δυνάμεων, τόσο στο ΚΚΣΕ όσο και το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα γενικότερα.

ΕΣΣΔ - ΚΚΣΕ - 20ο Συνέδριο - Οπορτουνισμός
Ο Ν. Χρουτσώφ στο βήμα του 20ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ

Η κριτική που άσκησε το Συνέδριο στην προηγούμενη περίοδο (και ειδικά στον Ι. Β. Στάλιν) δε συνιστούσε αντικειμενική εξέταση της πορείας οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Το 20ο Συνέδριο αμαύρωσε τη συμβολή του Στάλιν στη σοσιαλιστική οικοδόμηση, υποβάθμισε το ρόλο του στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς και στη γρήγορη μεταπολεμική ανόρθωση. Οι ενέργειες αυτές συμβόλιζαν την απάρνηση της θετικής πείρας του κόμματος στην πάλη με τον οπορτουνισμό, στην επαναστατική επαγρύπνηση για την υπεράσπιση του σοσιαλιστικού συστήματος, για τη νίκη του σοσιαλιστικού τρόπου παραγωγής απέναντι στις επιβιώσεις του παρελθόντος. Μεταξύ άλλων, η κριτική αυτή τροφοδότησε μια μηδενιστική και συκοφαντική επίθεση συνολικά εναντίον του σοσιαλισμού.

Οι εκτιμήσεις του 20ου Συνεδρίου προκάλεσαν όξυνση της εσωκομματικής διαπάλης σε μια σειρά κομμουνιστικά κόμματα ανά τον κόσμο, ενώ τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματά του στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα αλλά και στην πορεία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες αποδείχθηκαν καταστροφικά.

1973

Συγκέντρωση των φοιτητών που απείχαν από τα μαθήματα στο Πολυτεχνείο με αίτημα την ανάκληση του διατάγματος της Χούντας για την επιστράτευση. Η αστυνομία παραβιάζει ο άσυλο και επιτίθεται βίαια εναντίον των φοιτητών.

Πολυτεχνείο 1973 - Κινητοποιήσεις - Φεβρουάριος
Συγκέντρωση φοιτητών του Πολυτεχνείου

Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ με απόφασή του στέκεται στο πλευρό των φοιτητών, καλώντας τον εργαζόμενο λαό σε συμπαράσταση.

1973

Στη δημογραφική επετηρίδα του ΟΗΕ αναφέρεται ότι, σύμφωνα με στοιχεία του 1971, ο πληθυσμός της Γης ανέρχεται σε 3,7 δισεκατομμύρια και ότι ένα στα δύο άτομα του παγκόσμιου πληθυσμού είναι Ασιάτης.

1981

Φονικός σεισμός πλήττει την περιοχή της Νάπολη. Η ελλιπής αντισεισμική θωράκιση οδηγεί στο θάνατο 2.916 ανθρώπους.

Ιταλία - Νάπολη - σεισμός, 1981
Οδύνη και οργή για τον λαό της Νάπολη

1984

Αστυνομικές δυνάμεις στο Άμστερνταμ συγκρούονται με χιλιάδες διαδηλωτές, πολλοί από τους οποίους είναι καταληψίες στέγης. Αφορμή της διαδήλωσης είναι η απόφαση του δημάρχου της πόλης να εκκενωθεί αποθήκη, όπου κατοικούν 400 άστεγοι, ώστε να κατεδαφιστεί και στη θέση της να χτιστεί ξενοδοχείο.

Ολλανδία - καταλήψεις - Άμστερνταμ - καταστολή, 1984
Από την επίθεση των αστυνομικών δυνάμεων στο Άμστερνταμ

1987

«Φεύγει» από τη ζωή ο Σοβιετικός συνθέτης Ντμίτρι Μπορίσοβιτς Καμπαλέφσκι. Σπούδασε στο Ωδείο της Μόσχας, με καθηγητές τον Μπ. Γκολντενβάιζερ στο πιάνο και τον Μιασκόφσκι στη σύνθεση, σημαντική προσωπικότητα της ρωσικής – σοβιετικής μουσικής.

Πολιτισμός - Μουσική - Ντμίτρι Μπορίσοβιτς Καμπαλέφσκι
Ο Καμπαλέφσκι (στο κέντρο) με τον Ντμίτρι Σοστακόβιτς

Μετά την αποφοίτησή του από το Ωδείο, έγινε καθηγητής διδάσκοντας από το 1939 σύνθεση. Ένα χρόνο μετά (1940), γίνεται μέλος του ΚΚΣΕ και από το 1954 μέλος του συμβουλίου του υπουργείου Πολιτισμού της ΕΣΣΔ. Τακτικό μέλος της Ακαδημίας Παιδαγωγικών Επιστημών της ΕΣΣΔ, από το 1952, υπήρξε γραμματέας της Ένωσης Μουσικοσυνθετών της ΕΣΣΔ.

Η μουσική εκπαίδευση ήταν στο κέντρο της πολύχρονης δραστηριότητας του Ντ. Καμπαλέφσκι, ο οποίος υπήρξε υπεύθυνος της Επιτροπής Μουσικής – Αισθητικής Αγωγής των νέων. Ως πιανίστας και μαέστρος έδωσε συναυλίες με δικά του έργα. Βάση των περισσότερων έργων του ήταν τα σύγχρονα, σημαντικά από κοινωνική άποψη θέματα. Συχνά πηγή έμπνευσής του ήταν η σοβιετική νεολαία και τα παιδιά, όπως σε τρία από τα κοντσέρτα του – το Κοντσέρτο για βιολί (κρατικό βραβείο της ΕΣΣΔ του 1949), το 1ο Κοντσέρτο για βιολοντσέλο (1949) και το 3ο Κοντσέρτο για πιάνο (1952) – καθώς και σε καντάτες, παιδικά τραγούδια και έργα πιάνου. Σπουδαίο ρόλο στη δημιουργία του έπαιξε το λυρικό στοιχείο. Η μουσική του χαρακτηρίζεται από σαφή μελωδική εκφραστικότητα, φωτεινούς τόνους, αισιοδοξία, δυναμισμό, χιούμορ…

Ταυτόχρονα, ο Καμπαλέφσκι στη μουσική του έχει αποτυπώσει τα τραγικά γεγονότα του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Για παράδειγμα, στην όπερα «Η οικογένεια του Ταράς» (κρατικό βραβείο της ΕΣΣΔ του 1951), διασκευή του μυθιστορήματος του Μπ. Γκορμπάτοφ «Οι αλύγιστοι», που αναφέρεται στον αγώνα του σοβιετικού λαού κατά των φασιστών κατακτητών. Στην όπερα «Κόλας Μπρενιόν» (1937, δεύτερη παραλλαγή 1968, βραβείο Λένιν του 1972), διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Ρ. Ρολάν, παράλληλα με το λυρικό θέμα εκφράζεται και η κοινωνική σύγκρουση. Συνέθεσε, επίσης, τις όπερες «Στη Φωτιά» («Έξω από τη Μόσχα» 1943), «Νικήτα Βερσίνιν», «Αδελφές»

Πλούσιο είναι και το συμφωνικό του έργο. Συνέθεσε 4 συμφωνίες (1932, 1933, 1934, 1956), κοντσέρτα για ορχήστρα και για πιάνο (τρία), βιολί και βιολοντσέλο. Επίσης, τη σουίτα για χορωδία και ορχήστρα «Λαϊκοί εκδικητές» (1942), την καντάτα «Λενινιστές», το «Ρέκβιεμ» για σολίστες, δύο χορωδίες και ορχήστρα κ.ά.

Από τα έργα μουσικής δωματίου που έγραψε ξεχωρίζουν τα δύο κουαρτέτα εγχόρδων (το αρ. 2, γραμμένο το 1945 πήρε το Κρατικό Βραβείο της ΕΣΣΔ του 1946), τα 24 πρελούδια για πιάνο κ.ά. Συνέθεσε, επίσης, μουσική για κινηματογραφικές ταινίες και θεατρικές παραστάσεις. Καλλιτέχνης του Λαού της ΕΣΣΔ (1963), τιμήθηκε με δύο παράσημα Λένιν και άλλα βραβεία.

1987

Πεθαίνει ο σκηνοθέτης και δάσκαλος του θεάτρου Κάρολος Κουν, δημιουργός της «Λαϊκής Σκηνής» το 1933, του «Θεάτρου Τέχνης» το 1942, κ.α. «Δεν κάνουμε θέατρο για το θέατρο. Δεν κάνουμε θέατρο για να ζήσουμε. Κάνουμε θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος και ακέριος πολιτισμός στον τόπο μας».

Πολιτισμός - Θέατρο - Κάρολος Κουν
Ο Κάρολος Κουν

Σε αυτά τα λόγια συμπυκνώνεται η ουσία της αντίληψης που είχε για τη θεατρική Τέχνη ένας από τους ιερουργούς του νεοελληνικού πολιτισμού, ο Κάρολος Κουν , που γεννήθηκε στην Προύσα και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη.

Μετά από σπουδές Αισθητικής στο Παρίσι, ο Κάρολος Κουν επιστρέφει στην Ελλάδα και γίνεται καθηγητής Αγγλικών στο Κολέγιο Αθηνών, ενώ ταυτόχρονα διδάσκει και θέατρο, ανεβάζοντας παραστάσεις με τους μαθητές του.

Κρατώντας το απόσταγμα των καλύτερων γνήσιων παραδόσεων του λαού μας, ο Κουν έστρεψε το βλέμμα του στο λαό και την πραγματικότητα και ξεπερνώντας τις θεατρικές αντιλήψεις, που είτε επιζητούσαν «εξωτερικό» παίξιμο, είτε ήθελαν τον ηθοποιό να είναι στομφώδης, αναζήτησε το γνήσιο και το αληθινό. Με αυτό τον τρόπο όχι μόνο ανανέωσε ριζικά το θέατρο στην Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα κατέκτησε και μια πολύ υψηλή θέση στη λαϊκή συνείδηση, γενόμενος ο «δάσκαλος».

Ξεκινώντας αρχικά από τη «Λαϊκή Σκηνή», την οποία διέλυσε η δικτατορία Μεταξά καθώς θεώρησε «αριστερά» έργα τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη και τον «Κατά φαντασία ασθενή» του Μολιέρου, ο Κουν ίδρυσε το 1942 το «Θέατρο Τέχνης» και ενταγμένος στο ΕΑΜ, όπως και οι περισσότεροι συνεργάτες του, άρχισε να σκορπίζει, με τον τρόπο του, φως στα σκοτάδια της Κατοχής.

Πολιτισμός - Θέατρο - Κάρολος Κουν - Γλυπτική - Χρήστος Καπράλος
Προτομή του Κάρολου Κουν

Το 1954 το «Θέατρο Τέχνης» απέκτησε τη δική του στέγη, το θρυλικό «Υπόγειο», κάτω από τον κινηματογράφο «Ορφέα» στο κέντρο της Αθήνας και στάθηκε πραγματικά ένα μεγάλο σχολείο ζωής τόσο για τους θεατές, όσο και για τους δεκάδες ηθοποιούς που διδάχθηκαν και δημιούργησαν εκεί.

1991

157 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του καρναβαλιού στο Ρίο ντε Τζανέιρο.

1995

Μια ξύλινη πινακίδα με άγνωστη επιγραφή, που βρέθηκε στην Καστοριά, θεωρείται το παλιότερο οργανωμένο κείμενο, που βρέθηκε στην Ευρώπη και χρονολογείται πριν από 7.254 χρόνια.

Επιστήμες - Ανθρωπολογία - Καστοριά, 1995
Η ξύλινη πινακίδα που βρέθηκε στην Καστοριά

2009

Πεθαίνει στη Ρόδο, ο πεζογράφος Νίκος Κάσδαγλης.

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Νίκος Κάσδαγλης
Ο Νίκος Κάσδαγλης

Ένα μεγάλο μέρος της εφηβείας του και της νεότητάς του το πέρασε στην Αθήνα, αλλά επέστρεψε στη Ρόδο για να εργαστεί ως υπάλληλος της Αγροτικής Τράπεζας μέχρι το θάνατό του. Τα βιώματά του έγιναν λογοτεχνική ύλη που εντάχθηκε στο αφηγηματικό του έργο, κυρίως στα μυθιστορήματα «Τα δόντια της Μυλόπετρας» (1955) και «Κεκαρμένοι» (1959).

Εμφανίσθηκε στα γράμματα το 1952 με τις «Σπιλιάδες». Το 1961 κυκλοφορεί το μυθιστόρημά του «Εγώ ειμί Κύριος ο Θεός σου», ακολουθούν «Η Δίψα», «Μυθολογία», «Η Μαρία περιηγείται τη Μητρόπολη των νερών», «Νευρή», «Το Θολάμι», «Το έλος», «Οι δρόμοι της στεριάς και της θάλασσας», «Οι ελεήμονες». Σε βιβλία του, στηρίζονται τα σενάρια των ταινιών «Οι σφουγγαράδες» του Μάνου Ζαχαρία, «Οι Κεκαρμένοι» του Δημ. Μακρή και «Χώμα και νερό» του Φρέντυ Βιανέλλη.

Ετικέτες:

Δείτε ακόμα...