Σαν σήμερα 23 Μαΐου – Γεγονότα σημαντικά και πρόσωπα που σημάδεψαν το χρόνο

Σαν Σήμερα 23/5

1707

Γεννιέται ο Σουηδός βοτανολόγος Καρλ Φον Λίνε (Carl von Linné), «πατέρας» της σύγχρονης βοτανολογίας και εφευρέτης του συστήματος ταξινόμησης φυτών και ζώων.

Επιστήμες - Βοτανολογία - Καρλ Φον Λινέ
Ο Καρλ Φον Λινέ

1741

Γεννιέται ο Αντρέα Λουκέσι (Andrea Luca Luchesi), Ιταλός συνθέτης.

Πολιτισμός - Μουσική - Αντρέα Λουκέσι
Ο Αντρέα Λουκέσι

Το 1771 μετακόμισε στη Βόννη και το 1774 διορίστηκε υπεύθυνος για τη μουσική παραγωγή της περιβόητης ορχήστρας της Βόννης. Ως τέτοιος ήταν μαέστρος του νεαρού Ludwig van Beethoven.

Ο Luchesi φαίνεται να ήταν γόνιμος συνθέτης, αλλά τα περισσότερα από τα έργα του έχουν χαθεί ή αποδίδονται σε άλλους συνθέτες.

1829

O Κίριλ Ντέμιαν (Cyrill Demian) λαμβάνει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το ακορντεόν στη Βιέννη της Αυστριακής αυτοκρατορίας.

Πολιτισμός - Μουσική - Ακορντεόν - Κίριλ Ντέμιαν
Πορτραίτο του Κίριλ Ντέμιαν

1868

Πεθαίνει ο Ιωάννης (Γενναίος) Κολοκοτρώνης, γιος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, στρατιωτικός και πολιτικός, που διετέλεσε και πρωθυπουργός (26/5/1862 – 11/10/1862).

Ελλάδα - Πρωθυπουργία - Γενναίος Κολοκοτρώνης
Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης

1875

Καρλ Μαρξ - Συνέδριο της Γκότα
Το Συνέδριο της Γκότα

Ξεκινά τις εργασίες του στην Γκότα το ιδρυτικό Συνέδριο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος της Γερμανίας (23-26/5/1875). Το κόμμα προήλθε από την ενοποίηση του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Γερμανίας, με ηγέτες τον Μπέμπελ και τον Β. Λίμπκνεχτ, και της Γενικής Γερμανικής Εργατικής Ένωσης (οπορτουνιστικό κόμμα, λασαλικό), με ηγέτες τον Χάζενκλεβερ και τον Τέλκε.

Καρλ Μαρξ - Συνέδριο της Γκότα - "Σύγχρονη Εποχή"
“Kριτική του προγράμματος της Γκότα” – εκδ. “Σύγχρονη Εποχή”

Για να ενωθούν, έπρεπε να επεξεργαστούν κοινό Πρόγραμμα του Κόμματος. Προηγουμένως, έδωσαν το Πρόγραμμα στον Μαρξ για παρατηρήσεις, οι οποίες συνοψίστηκαν στο έργο «Κριτική του Προγράμματος της Γκότα». Το Πρόγραμμα, βεβαίως, ήταν οπορτουνιστικό σε ζητήματα, όπως η εργατική τάξη ως επαναστατική τάξη, τα μεσαία στρώματα και η σχέση τους με τις άλλες τάξεις, οι σκοποί της πάλης του κόμματος και το κράτος, η πρώτη κατώτερη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας, η οικοδόμησή της και η διανομή του κοινωνικού προϊόντος που παράγεται σ’ αυτήν τη φάση, ο διεθνισμός, και άλλα ζητήματα, αποκαλύπτοντας πόσο αυστηρά ο Μαρξ αντιμετώπιζε θεωρητικά ζητήματα (ήταν ανυποχώρητος σε ζητήματα αρχών), προκειμένου να είναι αποτελεσματική η δράση του Κόμματος. Δίνει, ταυτόχρονα, ένα πρώτο δείγμα της αντίληψής του για την πάλη στις συνθήκες καπιταλισμού, αλλά και για την ουσία του κράτους της εργατικής τάξης, και την οικονομία στην πρώτη κατώτερη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας.

1893

Ιδρύεται ο Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος.

Αθλητισμός - Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος
Το έμβλημα του Εθνικού Γυμναστικού Συλλόγου

1906

Πεθαίνει ο Νορβηγός δραματικός συγγραφέας, σκηνοθέτης, ηθοποιός και ποιητής Ερρίκος Ίψεν (Henrik Ibsen).

Πολιτισμός - Θέατρο - Ερρίκος Ίψεν
Ο Ερρίκος Ίψεν

Θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης ευρωπαϊκής δραματουργίας.

Από τα πιο γνωστά του έργα είναι “Νόρμα ή ο έρωτας ενός πολιτικού”, “Το κουκλόσπιτο”, “Η αγριόπαπια”, “Έντα Γκάμπλερ”, “Ο αρχιμάστορας Σόλνες” κα.

1911

Ψηφίζεται το νέο Σύνταγμα της Ελλάδας, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου στα πλαίσια του αστικού εκσυγχρονισμού.

Ελλάδα - Ελευθέριος Βενιζέλος - Σύνταγμα, 1911
Ο Ελ. Βενιζέλος κατά την διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή

Οι σημαντικότερες μεταβολές που επέφερε η αναθεώρηση του 1911 ήταν η ενίσχυση των ατομικών ελευθεριών και του κράτους δικαίου, και ο γενικότερος εκσυγχρονισμός των θεσμών.

Οι σημαντικότερες αλλαγές σε σχέση με το Σύνταγμα του 1864 στο επίπεδο της προστασίας των ατομικών ελευθεριών ήταν η ενίσχυση της προστασίας της προσωπικής ασφάλειας, η μείωση από το 30ό στο 25ο του ορίου ηλικίας των εκλόγιμων βουλευτών, η φορολογική ισότητα, το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και του απαραβιάστου της κατοικίας.

Ταυτοχρόνως, αναβαθμίσθηκε ο ρόλος της Βουλής, ενισχύθηκαν οι εγγυήσεις της δικαστικής ανεξαρτησίας, επανιδρύθηκε το Συμβούλιο της Επικρατείας και ανατέθηκε ο έλεγχος του κύρους των βουλευτικών εκλογών σε ειδικό δικαστήριο, το Εκλογοδικείο, καθιερώθηκαν για πρώτη φορά η υποχρεωτική και δωρεάν στοιχειώδης εκπαίδευση, η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων και, τέλος, προβλέφθηκε απλούστερη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος.

1917

Γεννιέται ο Αμερικανός μετεωρολόγος Έντουαρντ Λόρεντζ (Edward Lorenz), που ανέπτυξε τη «θεωρία του χάους» και εισήγαγε τον όρο «το σύνδρομο της πεταλούδας».

Επιστήμες - Μετεωρολογία - Έντουαρντ Λόρεντζ
Ο Έντουαρντ Λόρεντζ

Ανέπτυξε τη θεωρία του το 1972, στην περίφημη μελέτη του «Προβλεψιμότητα: Μπορεί η κίνηση των φτερών μιας πεταλούδας στη Βραζιλία, να προκαλέσει τυφώνα στο Τέξας;».

1920

ΚΚ Ινδονησίας
Μέλη της ΚΕ του ΚΚ της Ινδονησίας το 1925

Η Σοσιαλδημοκρατική Ένωση της Ινδονησίας μετασχηματίζεται σε Κομμουνιστικό Κόμμα. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ινδονησίας υπήρξε το πρώτο ΚΚ από την Ασιατική ήπειρο που έγινε μέλος της Κομμουνιστικής Διεθνούς.

1924

Συνέρχεται το 13ο Συνέδριο του Ρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος (μπολσεβίκων), το πρώτο Συνέδριο χωρίς τον Β. Ι. Λένιν, ο οποίος είχε πεθάνει στις 21 Ιανουαρίου του ίδιου χρόνου.

Κ.Κ. Ρωσίας - 13ο Συνέδριο
Το προεδρείο του 13ου Συνεδρίου του Ρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος (μπολσεβίκων)

Μεταξύ άλλων, το Συνέδριο επικύρωσε την απόφαση της 13ης κομματικής Συνδιάσκεψης που καταδίκαζε τον τροτσκισμό σαν μικροαστική παρέκκλιση και εξουσιοδοτούσε την Κεντρική Επιτροπή να προστατεύσει σταθερά και αποφασιστικά την ενότητα του Κόμματος. Γενικός Γραμματέας της ΚΕ επανεκλέχθηκε ο Ι. Β. Στάλιν.

1925

Γεννιέται η Ζωρζ Σαρρή, Ελληνίδα συγγραφέας και ηθοποιός. Στα χρόνια της κατοχής σπούδασε στη δραματική σχολή του Δημήτρη Ροντήρη. Διωκόμενη, λόγω της ένταξή της στην ΕΠΟΝ και τη συμμετοχή της στις μάχες του Δεκέμβρη του 1944, όπου τραυματίστηκε σοβαρά – παραλίγο να χάσει ένα πόδι και ένα χέρι – το 1947 αναγκάστηκε να διαφύγει στο Παρίσι. Εκεί σπούδασε υποκριτική στη σχολή του Σαρλ Ντυλέν, αργότερα εργάστηκε στο θέατρο σαν ηθοποιός και παντρεύτηκε τον Αιγυπτιώτη χειρουργό Μάρκελο Καρακώστα, με τον οποίο απέκτησε δύο κόρες.

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Ζωρζ Σαρρή
Η Ζωρζ Σαρρή

Επέστρεψε στην Ελλάδα και το 1962 εντάχθηκε στο θίασο του Δημήτρη Ροντήρη, που περιόδευε στο εξωτερικό με παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας. Ακολούθησαν και άλλες συνεργασίες της στο θέατρο και στον κινηματογράφο.

Στην παιδική λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1969, με το μυθιστόρημα για εφήβους «Ο θησαυρός της Βαγίας». Εκτοτε επιδόθηκε, κυρίως, στο γράψιμο, εμπνεόμενη πρωτίστως από την πολιτικοκοινωνική ιστορία του τόπου μας στον 20ό αιώνα, τα ιδανικά, τους αγώνες και τις περιπέτειες του λαού μας και τις δικές της.

Εξέδωσε 17 μυθιστορήματα («Στενά παπούτσια», «Νινέτ», «Το ψέμα», «Οι νικητές», «Ε. Π.», «Ο χορός της ζωής», «Κόκκινη κλωστή δεμένη», κα.), ένα θεατρικό έργο, μια νουβέλα, 10 βιβλία για μικρά παιδιά και πολλές μεταφράσεις της για έργα μεγάλων συγγραφέων (Ιονέσκο, Σιμόν ντε Μποβουάρ, Ιούλιος Βερν, Ανρύ Τρουαγιά, κ.ά). Διακρίθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας (1994), με το βραβείο του «Κύκλου Παιδικού Βιβλίου» (1999) και με την υποψηφιότητά της για το Διεθνές Βραβείο «Χανς Αντερσεν».

Έπαιξε στις ταινίες «Τελευταίο ψέμα» (Μ. Κακογιάννη), «Ο άνθρωπος του τρένου» (Ντ. Δημόπουλου), «Φαίδρα» (Ζ. Ντασσέν), «Εγκλημα στα παρασκήνια» (Ντ. Κατσουρίδη), «Γενέθλια πόλη» (Τ. Παπαγιαννίδη), «Happy day» και «Ελευθέριος Βενιζέλος» (Π. Βούλγαρη).

Πηγή: Ριζοσπάστης

1941

Καθώς η Μάχη της Κρήτης συνεχίζεται, ο Βασιλιάς Γεώργιος Β’ και η Ελληνική Κυβέρνηση φεύγουν από το νησί και μεταβαίνουν στην Αίγυπτο.

Ελλάδα - Κατοχή - κυβέρνηση Καΐρου - Γεώργιος Β΄
Ο Γεώργιος Β΄ στο Κάιρο

1949

Ιδρύεται η Δυτική Γερμανία και τίθεται σε ισχύ ο Βασικός Νόμος για την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ΗΠΑ, Μ. Βρετανία και Γαλλία, φοβούμενες την επίδραση της ΕΣΣΔ και των Σοσιαλιστικών ιδεών στους λαούς της δυτικής Ευρώπης, προχωρούν στην ίδρυση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Ήταν μονομερής ενέργεια παραβιάζοντας τις αποφάσεις της Συνδιάσκεψης του Πότσδαμ. Με το σχέδιο Μάρσαλ ενισχύθηκαν τα γερμανικά μονοπώλια, ενώ σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο αξιοποιήθηκαν πρώην ναζί, ακόμα και καταδικασθέντες κατά τη Δίκη της Νυρεμβέργης!

1960

Πεθαίνει ο Γάλλος χημικός Ζορζ Κλοντ (Georges Claude), που ανακάλυψε τον φωτισμό neon.

Επιστήμες - Χημεία - Ζορζ Κλοντ
Ο Ζορζ Κλοντ το 1926

1965

Πραγματοποιείται η 3η Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης.

Κίνημα Ειρήνης - ΕΕΔΥΕ - 3η Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης
Από την 3η Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης

1966

Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύσσει τη Βρετανία ο πρωθυπουργός των Εργατικών Χάρολντ Ουίλσον (Harold Wilson), καθώς η απεργία των ναυτεργατών βρίσκεται ήδη μια βδομάδα σε εξέλιξη.

Μεγάλη Βρετανία - Πρωθυπουργία - Χάρολντ Ουίλσον
Ο Χάρολντ Ουίλσον

Πρόκειται για την πρώτη απεργία των Βρετανών ναυτεργατών από το 1911. Τα βασικά αιτήματα της απεργίας ήταν η μείωση των ωρών εργασίας και η αύξηση των μισθών. Ο Ουίλσον κατηγόρησε τους απεργούς, πως καθοδηγούνταν από κομμουνιστές και πως στόχος τους ήταν η πτώση της κυβέρνησής του. Μετά την κήρυξη έκτακτης ανάγκης η απεργία λύθηκε την 1η Ιούνη και αφού είχε επέλθει ορισμένος συμβιβασμός με τους πλοιοκτήτες στο θέμα των μισθών.

1967

Με γράμμα του προς την Κομματική Οργάνωση (μ.λ.) Τασκένδης ο Νίκος Ζαχαριάδης εκφράζει την αντίθεσή του με την πολιτική του Κ.Κ. Κίνας.

ΚΚΕ - Νίκος Ζαχαριάδης
Ο Νίκος Ζαχαριάδης το 1966

1974

Σκηνές θρησκευτικού φανατισμού έξω από τα δικαστήρια. Δεκάδες οπαδοί του μητροπολίτη Φλώρινας Καντιώτη εκδηλώνουν τη συμπαράστασή τους σε δικαζόμενο, ο οποίος, κατά τη διάρκεια της προβολής του έργου «Jesus Christ Superstar» σε κεντρικό κινηματογράφο, εισέβαλε στην αίθουσα, κατέστρεψε την κόπια και επιχείρησε να σπάσει και τη μηχανή προβολής…

1979

Ο υποψήφιος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Καρλ Κάρστενς (Carl Carstens) εκλέγεται Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας. Ο Κάρστενς υπήρξε μέλος του ναζιστικού κόμματος κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου.

Ο.Δ. Γερμανίας - Καρλ Κάρστενς - Προεδρία - Ναζί
Ο πρώην ναζί Καρλ Κάρστενς

1986

Η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΚΥΠ) μετονομάζεται σε Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ).

2006

Ελληνική Πολεμική Αεροπορία - Κωνσταντίνος Ηλιάκης - Αερομαχία στην Κάρπαθο, 2006
Ο Κωνσταντίνος Ηλιάκης

Αερομαχία στο Αιγαίο. Ένα τουρκικό κι ένα ελληνικό F-16 συγκρούονται κατά τη διάρκεια εμπλοκής πάνω από την Κάρπαθο, με αποτέλεσμα να καταπέσουν αμφότερα στη θάλασσα. Σώος ανασύρεται ο Τούρκος πιλότος, νεκρός ο σμηναγός Κωνσταντίνος Ηλιάκης.

2007

Διεξάγεται στην Αθήνα ο 16ος τελικός του Champions League μεταξύ Μίλαν και Λίβερπουλ. Νικήτρια αναδείχθηκε η ομάδα της Μίλαν με 2-1.

Ποδόσφαιρο - τελικός Champions League 2007 - Αθήνα - Μίλαν-Λίβερπουλ
Φάση από τον τελικό του Champions League μεταξύ Μίλαν και Λίβερπουλ

2013

Πεθαίνει ο Ζωρζ Μουστακί (George Moustaki), Γάλλος τραγουδοποιός.

Πολιτισμός - Μουσική - Ζωρζ Μουστακί
Ο Ζωρζ Μουστακί σε νεαρή ηλικία

Το πραγματικό του όνομα ήταν Γιουσέφ Μουστακί, είχε ελληνοεβραϊκή καταγωγή και γαλλική υπηκοότητα. Οι γονείς του κατάγονταν από την Κέρκυρα.

Στην Αλεξάνδρεια είχαν βιβλιοπωλείο και έρχονταν σε επαφή με πολλές κουλτούρες. Στο σπίτι μιλούσαν κατά κανόνα ιταλικά, μιλούσε αραβικά και οι γονείς του έδωσαν γαλλική παιδεία, βάζοντάς τον σε γαλλικό σχολείο. Δεν απαρνήθηκε τις ελληνικές ρίζες του, αν και δε διδάχθηκε την ελληνική γλώσσα. Ο ίδιος έλεγε για την καταγωγή του: «Είμαι Έλληνας από πατέρα, μητέρα και παππού, με ρίζες στη Μικρά Ασία, τα Ιωάννινα, τη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα. Η Αλεξάνδρεια, αν και μου χάρισε τον κοσμοπολιτισμό των Πτολεμαίων, με απομάκρυνε από την ελληνικότητά μου».

Το 1951 πήγε στο Παρίσι. Εντυπωσιάστηκε από τον τραγουδοποιό Ζωρζ Μπρασέν, ο οποίος μάλιστα τον βοήθησε ουσιαστικά, καθώς τον παρουσίασε στο γαλλικό κοινό, που άλλαξε το όνομά του από Γιουσέφ σε Ζωρζ . Τραγούδησε σε πολλές γλώσσες: Γαλλικά, ιταλικά, ελληνικά, πορτογαλικά, ισπανικά, αγγλικά και αραβικά. Τα εκατοντάδες τραγούδια του έχουν ρομαντικό ύφος και οι στίχοι του είναι ποιητικοί.

Εκτός από τον ίδιο, τα τραγούδια του έχουν τραγουδήσει σπουδαίοι τραγουδιστές και τραγουδίστριες, όπως η Εντίθ Πιαφ, η Δαλιδά, η Μπαρμπαρά, η Μπριζίτ Φοντέν, ο Χέρμπερτ Παγκανί, κ.ά.

Τη δεκαετία του ’60 μετέφρασε στα γαλλικά και τραγούδησε τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι. Το 1970 πρωταγωνίστησε με τον Μίκη Θεοδωράκη στην ταινία μικρού μήκους του Ροβήρου Μανθούλη «Είμαστε δυο», στην οποία τραγουδά, στα γαλλικά, τα τραγούδια που έγραψε ο Μίκης στη φυλακή.

Πηγή: Ριζοσπάστης

Ετικέτες:

Δείτε ακόμα...