Σαν Σήμερα 5/1 – Γεγονότα σημαντικά και πρόσωπα που σημάδεψαν το χρόνο

Σαν Σήμερα 5/1

1808

Πεθαίνει ο Αλέξιος Ορλώφ, ένας από τους αδελφούς Ορλώφ. Το 1768 έγινε Αρχιναύαρχος του Ρωσικού στόλου στο Ελληνικό αρχιπέλαγος.

Αλέξιος Ορλώφ
Πορτρέτο του Αλέξιου Ορλώφ

Το 1770 οδήγησε τον Ρωσικό στόλο στη νικηφόρα ναυμαχία του Τσεσμέ. Μετά τα Ορλωφικά προάχθηκε σε βαθμό Αρχιστράτηγου και αποσύρθηκε από την ενεργή υπηρεσία.

1809

Με τη Συνθήκη των Δαρδανελίων λήγει ο αγγλοτουρκικός πόλεμος του 1807-1809.

Συνθήκη των Δαρδανελίων 1809
Βρετανικά πλοία στα Δαρδανέλια

Η συνθήκη διασφάλιζε ενισχυμένα οικονομικά προνόμια για τη Βρετανία με αντάλλαγμα την προάσπιση της ακεραιότητας της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Προέβλεπε τέλος την απαγόρευση διάπλου από τα Στενά οποιουδήποτε πολεμικού πλοίου.

1867

Γεννιέται οΔημήτριος Γούναρης, πολιτικός που διετέλεσε και πρωθυπουργός, ένας από τους 6 που εκτελέστηκαν ως πρωταίτιοι της μικρασιατικής καταστροφής.

Δημήτριος Γούναρης
Ο Δημήτριος Γούναρης

1875

Εγκαινιάζεται στο Παρίσι το Παλέ Γκαρνιέ, ένα από τα πιο διάσημα κτίρια όπερας στον κόσμο.

Παρίσι - Παλέ Γκαρνιέ (Όπερα)
Το Παλέ Γκαρνιέ (Όπερα)

1876

Γεννιέται ο μετέπειτα Γερμανός πολιτικός Κόνραντ Αντενάουερ (Konrad Hermann Joseph Adenauer). Διετέλεσε ως ο πρώτος μεταπολεμικός καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας από το 1949 έως το 1963 υλοποιώντας τα σχέδια των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων ΗΠΑ, Γαλλίας και Μεγάλης Βρετανίας για τη διάσπαση της Γερμανίας.

Κόνραντ Άντεναουερ
Ο Κόνραντ Άντεναουερ

1900

Ηλεκτροφωτίζεται ο Πειραιάς, καθώς μπαίνει σε λειτουργία το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό Πελοποννήσου.

1913

Στη ναυμαχία της Λήμνου τα θωρηκτά «Αβέρωφ», «Υδρα», «Σπέτσες» και «Ψαρά», μαζί με οκτώ αντιτορπιλικά, νικούν τον τουρκικό στόλο και τον εξαναγκάζουν να περιοριστεί οριστικά στα Στενά.

Θωρηκτό «Αφέρωφ»
Το θωρηκτό «Αφέρωφ»

1918

Ιδρύεται το διεθνικό σοσιαλιστικό κόμμα της Αργεντινής, που στις 6/12/1920 μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα.

Κομμουνιστικό Κόμμα Αργεντινής
Το ιδρυτικό συνέδριο του Διεθνιστικού Σοσιαλιστικού Κόμματος Αργεντινής

1919

Η εργατική τάξη του Βερολίνου εξεγείρεται και πάλι. Αφορμή αποτέλεσε η αντικατάσταση του λαοφιλούς αστυνομικού διευθυντή της πόλης (και μέλος των Ανεξάρτητων) Άιχορν με τον Σοσιαλδημοκράτη Ένρστ στις 4 Ιανουαρίου 1919.

Βερολίνο - Επανάσταση 1919
Ένοπλοι εργάτες στους δρόμους του Βερολίνου

Γρήγορα οι μαζικές λαϊκές αντιδράσεις και διαδηλώσεις (5/1) εξελίχθηκαν σε γενική απεργία (6/1) και κατόπιν σε καταλήψεις κυβερνητικών κτιρίων, σιδηροδρομικών σταθμών, τυπογραφείων, κλπ. (7 – 8/1). Η εξέγερση έπρεπε να καταπνιγεί. «Καταπιαστείτε λοιπόν μ’ αυτό το ζήτημα!» τονίστηκε σε μια από τις πολλές συσκέψεις της «σοσιαλιστικής» κυβέρνησης με την ηγεσία του στρατού εκείνες τις μέρες. «Τι να γίνει!», απάντησε ο Σοσιαλδημοκράτης ηγέτης Ε. Νόσκε. «Κάποιος ασφαλώς πρέπει να γίνει το αιμοβόρο σκυλί. Εγώ δεν φοβάμαι τις ευθύνες».

Βερολίνο - Επανάσταση 1919
Εκτελεσμένοι εργάτες

Η καταστολή που ακολούθησε ξεπέρασε κάθε προηγούμενο σε αγριότητα. Εναντίον των εξεγερμένων κινητοποιήθηκε ο στρατός και το πυροβολικό, ενώ αξιοποιήθηκαν ακόμα και τα σώματα παραστρατιωτικών ακροδεξιών εθελοντών (τα περιβόητα Freikorps), τα οποία εξαπολύθηκαν στις εργατικές συνοικίες. Οι αιχμάλωτοι δέρνονταν ανηλεώς και πολλοί εκτελούνταν με «συνοπτικές διαδικασίες» επί τόπου. Μεταξύ των δολοφονημένων ήταν και οι ηγέτες του νεοϊδρυθέντος Κομμουνιστικού Κόμματος, Κ. Λίμπκνεχτ και Ρ. Λούξεμπουργκ (15/1).

1919

Ιδρύεται στο Μόναχο το λεγόμενο Γερμανικό Εργατικό Κόμμα, από το 1920 Γερμανικό Εθνικοσοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (ναζιστικό).

Ναζί - Αδόλφος Χίτλερ
Η κάρτα μέλους του Αδόλφου Χίτλερ στο Γερμανικό Εργατικό Κόμμα

1926

Ο Θ. Πάγκαλος αυτοανακηρύσσεται δικτάτορας της Ελλάδας μετά το πραξικόπημα τον προηγούμενο Ιούνη. Ανατράπηκε τον Αύγουστο του 1926.

Θεόδωρος Πάγκαλος
Ο Θεόδωρος Πάγκαλος

1929

Σε ανακοίνωσή της η ΕΒΕ (Εργατική Βοήθεια Ελλάδας) αναφέρει τα εξής στοιχεία σχετικά με την αστική τρομοκρατία κατά του εργατικού κινήματος έως το 1928: Συλλήψεις 4.368, καταδίκες 330, εξορίες 481, τραυματισμοί 427, φόνοι 22, βασανισμοί 817. Στάλθηκαν στον πειθαρχικό ουλαμό στο Καλπάκι 136 στρατιώτες.

1930

Η ΚΕ του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος (μπολσεβίκοι) εκδίδει απόφαση «Για το ρυθμό της κολεκτιβοποίησης και για τα μέτρα βοήθειας του κράτους στην κολχόζνικη οικοδόμηση».

ΕΣΣΔ
Αφίσα για την κολεκτιβοποίηση και την κολχόζνικη οικοδόμηση

1932

Γεννιέται στην Αλεσάντρια του Πιεμόντε ο Ιταλός συγγραφέας και ακαδημαϊκός Ουμπέρτο Έκο (Umberto Eco). Ακολούθησε σπουδές Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας και Λογοτεχνίας. Το 1954 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στη Φιλοσοφία, με τη διατριβή του για τον Θωμά τον Ακινάτη, που αποτέλεσε και το θέμα του πρώτου του βιβλίου.

Από το 1956 έως το 1964 ήταν λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο. Το 1965 εξελέγη καθηγητής Οπτικών Επικοινωνιών στη Φλωρεντία και το 1966 μετακόμισε στο Μιλάνο, όπου και έγινε καθηγητής της Σημειολογίας στο εκεί Πολυτεχνείο. Ο Έκο ασχολήθηκε κυρίως με τη σημειολογία και τις επιπτώσεις της στην κοινωνία, ενώ μελέτησε σε βάθος τα κοινά στοιχεία ανάμεσα στις γλώσσες, στα σύμβολα και στην κοινωνική ανάπτυξη, από το Μεσαίωνα έως σήμερα. Από το 1962 έως το 1970 ανέπτυξε τη δική του θεωρία για τη σημειολογία, ενώ αργότερα το ακαδημαϊκό του ενδιαφέρον εστίασε στις πολιτιστικές μελέτες, διερευνώντας το ρόλο της γλώσσας και της λογοτεχνίας στην κοινωνία.

Ουμπέρτο Έκο
Ο Ουμπέρτο Έκο

Έγραψε δεκάδες δοκίμια, ενώ έγινε ευρύτερα γνωστός με το πρώτο του μυθιστόρημα, «Το όνομα του Ρόδου» που εκδόθηκε το 1980, μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες και πούλησε πάνω από 9 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως, ενώ μεταφέρθηκε και στη μεγάλη οθόνη. Έγραψε ακόμη τα μυθιστορήματα «Το Εκκρεμές του Φουκώ» (1988), «Το νησί της προηγούμενης μέρας» (1994), «Μπαουντολίνο» (2001), «Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα» (2006), «Το κοιμητήριο της Πράγας» (2010), «Το φύλλο μηδέν» (2015). Δούλεψε, επίσης, ως διευθυντής του πολιτιστικού προγράμματος στην κρατική τηλεόραση RAI και μετά το 1959 ως αρθρογράφος στην εφημερίδα «Il Verri», όπως και σε άλλες εφημερίδες και περιοδικά, όπου δημοσίευε τις απόψεις του κυρίως για τη γλωσσολογία, την κοινωνία και την πολιτική, αλλά και ως κριτικός Τέχνης. Μέχρι το τέλος της ζωής του αρθρογραφούσε στο περιοδικό «L’ Espresso».

Είχε λάβει πολλές ακαδημαϊκές διακρίσεις, όπως και λογοτεχνικά βραβεία.

1942

Οι πολωνικές κομμουνιστικές οργανώσεις ενώνονται και συγκροτούν το Εργατικό Κόμμα Πολωνίας.

1945

Έπειτα από 33 μέρες σκληρών μαχών απέναντι σε συντριπτικά υπέρτερες δυνάμεις του εχθρού, ο ΕΛΑΣ Αθήνας – Πειραιά συμπτύσσεται για να καταλάβει θέσεις στις προσβάσεις γύρω από την πρωτεύουσα. Χιλιάδες λαού της Αθήνας και του Πειραιά ακολουθούν τον ΕΛΑΣ.

Έτσι, έληξαν οι μάχες του Δεκέμβρη του 1944 κατά τους οποίους το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ διεξήγε ηρωική πάλη κατά των συνδυασμένων δυνάμεων του βρετανικού ιμπεριαλισμού και της ντόπιας αστικής τάξης, που δε δίστασε να χρησιμοποιήσει ακόμα και τα Τάγματα Ασφαλείας.

1948

Συγκροτείται το Ανεξάρτητο Τάγμα Εύβοιας του ΔΣΕ, με διοικητή τον Θύμιο Καψή (Ανάποδο) και πολιτικό επίτροπο τον Γιώργο Βλαχούτσικο (Ευβοιώτη).

Θύμιος Καψής (Ανάποδος)
Ο Θύμιος Καψής (Ανάποδος)

1957

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ εξαγγέλλει στο Κογκρέσο την πολιτική που θα εφάρμοζε διεθνώς, γνωστή και ως «Δόγμα Αϊζενχάουερ». Ακολούθως, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ εξουσιοδοτούνταν να χρησιμοποιεί τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας του προκειμένου να «συνδράμει» οποιοδήποτε κράτος ή ομάδα κρατών χρειαζόταν βοήθεια «για την αντιμετώπιση ένοπλης επίθεσης από οποιαδήποτε χώρα που ελέγχεται από το διεθνή κομμουνισμό».

Ντουάιτ Αϊζενχάουερ
Ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ

1971

Η μαύρη κομμουνίστρια Άντζελα Ντέιβις (Angela Yvonne Davis), στέλεχος του ΚΚ ΗΠΑ, παραπέμπεται ενώπιον δικαστηρίου της Καλιφόρνια, κατηγορούμενη για συμμετοχή σε φόνο, απαγωγή και συνωμοσία.

Άντζελα Ντέιβις
Η Άντζελα Ντέιβις

Η ίδια, από την πρώτη στιγμή, κάνει λόγο για πολιτική σκευωρία. Η Ντέιβις ήταν ήδη φυλακισμένη αρκετούς μήνες, ενώ όταν συνελήφθη ο ίδιος ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρ. Νίξον είχε συγχαρεί το FBI για την επιτυχία του απέναντι σε αυτή την «επικίνδυνη τρομοκράτισσα Άντζελα Ντέιβις».

Τελικά το κατηγορητήριο θα καταρρεύσει και η Ντέιβις θα αφεθεί ελεύθερη.

1974

Περίπου 500 κάτοικοι του Καματερού προβάλλουν σθεναρή αντίσταση στα συνεργεία του υπουργείου Δημοσίων Έργων της Χούντας που επιχείρησαν να κατεδαφίσουν τα εκτός σχεδίου πόλεως σπίτια τους.

1979

Πεθαίνει ο κορυφαίος μουσικός της τζαζ Τσαρλς Μίνγκους (Charles Mingus Jr.).

Τσαρλς Μίνγκους
Ο Τσαρλς Μίνγκουςτο 1976

Έπαιζε μπάσο, πιάνο και ήταν συνθέτης. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους μουσικούς και συνθέτες στην ιστορία της τζαζ, αγαπούσε κι εκτελούσε πολλούς αυτοσχεδιασμούς.

Η καριέρα που εκτείνεται σε τρεις δεκαετίες και συνεργάστηκε με θρύλους της τζαζ, όπως ο Louis Armstrong, ο Duke Ellington, ο Charlie Parker, ο Dizzy Gillespie, Dannie Richmond και Herbie Hancock.

1980

Με φυλάκιση 15-45 ημερών χωρίς αναστολή και εξαγορά θα τιμωρούνται όσοι αναγράφουν συνθήματα, ή αναρτούν αφίσες χωρίς άδεια, σύμφωνα με νομοσχέδιο που υπογράφεται από τους υπουργούς Δικαιοσύνης, Εσωτερικών, Οικονομικών και Δημόσιας Τάξης.

2005

Οι επιστήμονες ανακαλύπτουν τον μεγαλύτερο πλανήτη – νάνο του ηλιακού μας συστήματος, την Έρις.

Διάστημα - πλανήτης Έρις
Ο πλανήτης Έρις (δεξιά) και το φεγγάρι του Δυσνομία

2007

«Φεύγει» από τη ζωή η ηθοποιός Πίτσα Μπουρνόζου, απόφοιτος του «Θεάτρου Τέχνης», μεταφράστρια, πεζογράφος και ζωγράφος. Σπούδασε στο London School of Dramatic Art και άλλες σχολές κλασικό μπαλέτο και ρυθμική.

Πίτσα Μπουρνόζου
Η Πίτσα Μπουρνόζου

Στο θέατρο συνεργάστηκε με αξιόλογους θιάσους σε κλασικό και σύγχρονο ρεπερτόριο. Συνεργάστηκε με τους Ν. Χατζίσκο, Κ. Δανδουλάκη, Γ. Μιχαλακόπουλο, Στ. Ληναίο, Χρ. Τσάγκα, Ν. Τριανταφυλλίδη, Δ. Μπεμπεδέλη (στο θεατρικό Οργανισμό Κύπρου), Γ. Βεάκη, Λ. Τριβιζά, κ.ά. Δούλεψε ως μεταφράστρια σε εκδοτικούς οίκους, ενώ πεζά της δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά. Εικαστικά της έργα εκτέθηκαν σε γκαλερί της Κυψέλης.

2014

Πεθαίνει ένας απ’ τους θρύλους του ποδοσφαίρου, ο Πορτογάλος  Εουσέμπιο (Εουσέμπιο Ντα Σίλβα Φερέιρα -Eusébio da Silva Ferreira). Ο γεννημένος στη Μοζαμβίκη «μαύρος πάνθηρας», όπως ήταν το παρατσούκλι του, θεωρείται απ’ τους σπουδαιότερους παίκτες του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, συνέδεσε την ποδοσφαιρική του καριέρα με τις εντυπωσιακές του εμφανίσεις με τη φανέλα της Μπενφίκα και της Εθνικής Πορτογαλίας.

Εουσέμπιο
Ο Εουσέμπιο

Με τους «αετούς» της Λισαβόνα αγωνίστηκε για 15 χρόνια και πανηγύρισε 11 πρωταθλήματα, 5 κύπελλα και 1 κύπελλο πρωταθλητριών (1962), σκοράροντας 638 φορές σε 614 ματς. Ήταν πρώτος σκόρερ της Ευρώπης το 1965, το 1966 και το 1968. Με την Εθνική συμμετείχε σε 64 αγώνες, σημειώνοντας 41 γκολ. Αναδείχθηκε κορυφαίος παίχτης στον κόσμο το 1965 (Χρυσή Μπάλα), ενώ ένα απ’ τα χαρακτηριστικά του ως παίκτης ήταν η ταχύτητα του.

Ετικέτες:

Δείτε ακόμα...