-322
Πεθαίνει ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης. Γεννήθηκε στα Στάγειρα της Χαλκιδικής, στην Μακεδονία. Έγινε δεκτός και παρακολούθησε την Ακαδημία του Πλάτωνα, στην Αθήνα. Η ιδιοφυία του γίνεται αμέσως αντιληπτή και συνδέεται με τον Πλάτωνα, με τον Εύδοξο, τον Ξενοκράτη και άλλους στοχαστές. Τα έργα του αναφέρονται σε πολλές επιστήμες, όπως φυσική, βιολογία, φιλοσοφία, ζωολογία, λογική, ηθική, ποίηση, θέατρο, μουσική, ρητορική, πολιτική κ.ά. Το έργο του θεωρείται το πρώτο ολοκληρωμένο σύστημα στη Δυτική Φιλοσοφία.
Ο Μαρξ εξαίρει την οξυδέρκεια του Αριστοτέλη, χάρη στην οποία ο τελευταίος «διάβασε» στη χρηματική μορφή την ανάπτυξη της απλής μορφής της αξίας, δηλαδή της έκφρασης της αξίας ενός εμπορεύματος με ένα οποιοδήποτε άλλο: «“5 κρεβάτια=1 σπίτι” δε διαφέρει από “5 κρεβάτια=τόσο χρήμα”« (Το Κεφάλαιο, Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας, τόμος πρώτος (μετάφραση: Παναγιώτης Μαυρομμάτης), Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα: 2005: 73-74).
1274
Πεθαίνει ο Ιταλός θεολόγος Τόμας Ντ’ Ακουίνας (Θωμάς ο Ακινάτης), από τους διαμορφωτές του δόγματος της καθολικής εκκλησίας.
1875
Γεννιέται ο Γάλλος συνθέτης Ζοζέφ Μορίς Ραβέλ (Joseph Maurice Ravel).
Μαζί με τον Κλωντ Ντεμπυσσύ θεωρούνται οι κύριοι εκπρόσωποι του μουσικού ιμπρεσιονισμού. Τα έργα του για πιάνο αποτελούν ιδιαίτερα δημοφιλή κομμάτια του κλασικού ρεπερτορίου.
Πολλά από αυτά όπως τα «Jeux d’eau», «Miroirs», «Le tombeau de Couperin» και το «Gaspard de la nuit» απαιτούν ιδιαίτερη δεξιοτεχνία από τους εκτελεστές τους. Έχει γράψει επίσης σημαντικά έργα για ορχήστρα όπως το «Δάφνις και Χλόη».
Το πιο γνωστό του έργο είναι το «Μπολερό» (1928), το οποίο ο ίδιος θεωρούσε ασήμαντο και κάποτε το είχε περιγράψει ως «ένα κομμάτι για ορχήστρα χωρίς μουσική».
1908
Γεννιέται η Ιταλίδα ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου Άννα Μανιάνι (Anna Magnani).
Θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες ηθοποιούς του 20ου αιώνα και κατά καιρούς την έχουν αποκαλέσει «στοιχείο της Φύσης», «λύκαινα» και «εκρηκτική σαν ηφαίστειο».
Κατά την πολυετή καριέρα της ανανέωσε τη φιγούρα της γυναίκας ηθοποιού και, μέσα από τη δύναμη της ερμηνείας της, άλλαξε τα καλλιτεχνικά στερεότυπα της εποχής της. Συνεργάστηκε με τους μεγαλύτερους Ιταλούς σκηνοθέτες της εποχής της, όπως ο Ρομπέρτο Ροσελίνι, ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, ο Φεντερίκο Φελλίνι και ο Λουκίνο Βισκόντι. Ο θεατρικός συγγραφέας Τένεσι Ουίλιαμς υπήρξε φίλος και θαυμαστής της και έχοντας τη φιγούρα της στο μυαλό του έγραψε για εκείνη το έργο «Τριαντάφυλλο στο Στήθος».
Η ερμηνεία της στην κινηματογραφική μεταφορά του απέσπασε Βραβείο Όσκαρ. Επίσης η ηθοποιός τιμήθηκε τόσο από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, όσο και εκείνο του Βερολίνου. Αποτελεί δε μία από τις τέσσερις προσωπικότητες ιταλικής καταγωγής που διαθέτουν αστέρι στη διάσημη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ.
1914
Γεννιέται ηθοποιός, σκηνοθέτης, μεταφραστής, συνδικαλιστής, δάσκαλος δραματικής τέχνης, τ. βουλευτής, επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Λυκούργος Καλλέργης. Ήταν γιος του δημοσιογράφου, σοσιαλιστή ηγέτη Σταύρου Καλλέργη.
Φοίτησε στη Δραματική Σχολή της «Λαϊκής Σκηνής» του Κάρολου Κουν. Βγήκε στο θέατρο το 1934, με τη «Λαϊκή Σκηνή» του Κάρολου Κουν, με πρώτο ρόλο τον Πανάρετο στην «Ερωφίλη» του Χορτάτζη. Ιδρυτικό μέλος και πρωταγωνιστής του «Θεάτρου Τέχνης» του Κάρολου Κουν από το 1942 έως το 1950.
Πρωταγωνιστής σε διάφορους θιάσους του ελεύθερου θεάτρου, ερμήνευσε εξέχοντες ρόλους σε πολλά θεατρικά έργα, του ελληνικού και διεθνούς δραματολογίου. Συνεργάστηκε με την Μαρίκα Κοτοπούλη, την Κατερίνα Ανδρεάδη, τον Βεάκη, την Κυβέλη, την Παξινού, τον Μινωτή, κ.ά.
Μετέφρασε: 4 θεατρικά έργα του Τσέχοφ, «Ο Γλάρος», «Θείος Βάνιας», «Οι τρεις αδελφές», «Ο Βυσσινόκηπος» και 4 μονόπρακτα, «Πρόταση Γάμου», «Η Αρκούδα», «Ο Γάμος», «Το Κύκνειο άσμα», «Εμείς και ο χρόνος» του Πρίσλεϊ, τα «Παντρολογήματα» του Γκόγκολ, «Οι Μικροαστοί» του Γκόρκι, το μονόπρακτο «Ροζαλίντα» του Μπάρι. Γενικός γραμματέας του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών από το 1956 έως το 1967 και για ένα διάστημα πρόεδρος. Για 5 χρόνια πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος – Ακροάματος (ΠΟΘΑ) και αντιπρόεδρος του Ταμείου Συντάξεων Ηθοποιών. Το Νοέμβρη του 1977 εξελέγη βουλευτής του ΚΚΕ στην Α΄ Αθήνας για μια τετραετία ενώ μετά την αντεπανάσταση και την ανατροπή του σοσιαλισμού στήριξε το οπορτουνιστικό μόρφωμα του «Συνασπισμού της Αριστεράς». Του έχουν απονεμηθεί το Βραβείο Πιραντέλο και το Βραβείο Βεάκη.
1935
Τα χιτλερικά στρατεύματα καταλαμβάνουν τη Ρηνανία. Η Γερμανία καταργεί τη Συνθήκη του Λοκάρνο, με την οποία οριζόταν η αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στο Ρήνο.
Εντούτοις, καμιά αντίδραση δε σημειώνεται από τη Γαλλία και τη Βρετανία, που ευελπιστούν και ενθαρρύνουν την επιθετική πολιτική των Ναζί κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
1937
Αντιδικτατορικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στα Χανιά με αφορμή την επίσκεψη στην Κρήτη του βασιλιά και του δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά.
Σκορπίστηκαν χιλιάδες προκηρύξεις με αντιδικτατορικό περιεχόμενο και ρίχτηκαν συνθήματα υπέρ της δημοκρατίας και κατά της δικτατορίας.
1948
Ενσωματώνονται και επίσημα στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα, που έως τότε κατέχονταν από την Ιταλία.
1965
Περίπου 600 αφροαμερικανοί πραγματοποιούν πορεία από τη Σέλμα προς την πρωτεύουσα της πολιτείας της Αλαμπάμα Μοντγκόμερι, διαμαρτυρόμενοι για τον αποκλεισμό των μαύρων από την εκλογική διαδικασία, καθώς και για την πρόσφατη δολοφονία ενός συναγωνιστή τους.
Καθοδόν δέχονται τη βίαιη επίθεση της αστυνομίας, με αποτέλεσμα το σοβαρό τραυματισμό 17 διαδηλωτών. Η σφοδρότητα της επίθεσης, που μεταδόθηκε από τα ΜΜΕ, συγκλόνισε τις ΗΠΑ. Η μέρα αυτή έμεινε στην ιστορία ως «ματωμένη Κυριακή», ενώ πυροδότησε μια σειρά μαζικές αντιδράσεις.
1966
Στα πλαίσια των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων ο Πρόεδρος της Γαλλίας Ντε Γκολ (Charles André Joseph Marie de Gaulle) ανακοινώνει την αποχώρηση της χώρας του από το ΝΑΤΟ.
1983
96 ανθρακωρύχοι σκοτώνονται από έκρηξη αερίου σε ορυχείο κοντά στο Ερεγλί, στην Τουρκία.
1999
Φεύγει από τη ζωή ο μεγάλος Αμερικανός σκηνοθέτης Στάνλεϊ Κιούμπρικ (Stanley Kubrick).
Το 1951 δημιούργησε την πρώτη του ταινία, ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Day of the Fight».
Γνώρισε την επιτυχία με τις ταινίες «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος» (2001: A Space Odyssey, 1968), «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι» (A Clockwork Orange), «Μπάρρυ Λύντον» (Barry Lyndon), «Η Λάμψη» (The Shining, 1980), «Full Metal Jacket» και το «Μάτια Ερμητικά Κλειστά» (Eyes Wide Shut).
2004
Βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα. Πρώτο Κόμμα έρχεται η ΝΔ με 45,36%. Το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει 40,55%, το ΚΚΕ 5,9% και ο ΣΥΝ 3,26%. Πρωθυπουργός έγινε ο Κώστας Καραμανλής.
2012
«Φεύγει» από τη ζωή η αγαπημένη ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου Σμαρούλα Γιούλη. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη (1934) και αποφοίτησε από τη δραματική σχολή του Δ. Ροντήρη, ενώ συνέχισε με χορό και τραγούδι. Το καλλιτεχνικό ντεμπούτο της το έκανε με την ταινία «Η φωνή της καρδιάς» (1943), πλάι στον Αιμίλιο Βεάκη. Στο θέατρο ξεκίνησε με το έργο «Χαρούμενα νιάτα». Στη συνέχεια, συνεργάστηκε με το θίασο της Κατερίνας Ανδρεάδη και τον Μάνο Κατράκη στο έργο «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Το 1958 με δικό της θίασο ανέβασε τα έργα: «Αννα Φρανκ», «Κουρέλι», «Πειρασμός» κ.ά. Συνεργάστηκε με δημοφιλείς ηθοποιούς όπως οι Μίμης Φωτόπουλος, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος κ.ά.
Το 1960 απέκτησε δική της θεατρική στέγη και μαζί με το σύζυγό της, ανέβασαν πολλά ελληνικά έργα (Γ. Σουρή, Π. Παλαιολόγου, Σπ. Μελά, Δ. Γιαννουκάκη, Δ. Ψαθά, Γ. Ρούσσο, Γ. Τζαβέλλα, Κ. Μουρσελά κ.ά.), αλλά και ξένα (Εντ. Φίλιπο, Α. Νικολάι, Ντ. Φο, Αλ. Χάκετ κ.ά.), συνεργαζόμενη με όλους, σχεδόν, τους Έλληνες σκηνοθέτες. Σκηνοθέτησε πρόζες και μιούζικαλ («20 χρόνια Θεοδωράκης», «Καφενείον η Ελλάς» κ.ά.). Χαρακτηριστικές ταινίες της ήταν: «Έλα στο θείο», «Της νύχτας τα καμώματα», «Το σωφεράκι», «Το οργανάκι», «Στουρνάρα 288», «Ο Θόδωρος και το δίκανο» κ.ά.
