Η συμφωνία για την εκμετάλλευση των σπάνιων γαιών και των κρίσιμων ορυκτών της Ουκρανίας από αμερικανικά μονοπώλια αναμένεται να υπογραφεί αύριο στην Ουάσιγκτον από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντ. Τραμπ, και τον Ουκρανό ομόλογό του, Β. Ζελένσκι, ενώ χτες εγκρίθηκε από την ουκρανική κυβέρνηση.
Ο ανταγωνισμός για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων της Ουκρανίας είναι από τις βασικές αιτίες του ιμπεριαλιστικού πολέμου ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ και Ρωσίας στο έδαφός της και αποτελεί βασικό παράγοντα στα τρέχοντα παζάρια για έναν ενδεχόμενο «συμβιβασμό».
Ρωσία και ΗΠΑ έχουν σήμερα δεύτερο γύρο επαφών, αυτήν τη φορά στην Κωνσταντινούπολη, σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων.
Σε ένα τέτοιο φόντο, ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλ. Πούτιν, πρότεινε στις ΗΠΑ επιχειρηματικές συμφωνίες για τις σπάνιες γαίες και άλλα κρίσιμα ορυκτά που έχει η Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων όσων βρίσκονται στα κατεχόμενα εδάφη στην ανατολική Ουκρανία. Οπως τόνισε η Μόσχα, τα σχέδια για την οικονομική συνεργασία με την Ουάσιγκτον θα καταστούν δυνατά «μετά την επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία».
«Θα ήθελα να κάνουμε μια συμφωνία για να αποκτήσω πρόσβαση στις ρωσικές σπάνιες γαίες», είπε ο Τραμπ σύμφωνα με το «Ρόιτερς». Ο Αμερικανός Πρόεδρος πρόσθεσε ότι τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία έχουν κοιτάσματα σπάνιων γαιών, καθώς και πετρέλαιο και φυσικό αέριο. «Κοιτάξτε, αυτό είναι υπέροχο, αυτό είναι υπέροχο για τη Ρωσία, γιατί μπορούμε να κάνουμε συμφωνίες που θα χρησιμοποιήσουν πολύτιμη αλλά ανεκμετάλλευτη γη. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί».
Τι προβλέπει η συμφωνία ΗΠΑ – Ουκρανίας για τα κρίσιμα ορυκτά
Η φερόμενη ως τελική έκδοση της συμφωνίας ΗΠΑ – Ουκρανίας, την οποία είδαν οι «Financial Times» (FT), φέρεται να προβλέπει τη δημιουργία ενός Ταμείου, στο οποίο η Ουκρανία θα συνεισφέρει το 50% των εσόδων από τη «μελλοντική νομισματική αξιοποίηση» των κρατικών ορυκτών πόρων, συμπεριλαμβανομένων του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, και των σχετικών υποδομών και logistics. Το Ταμείο θα επενδύσει σε έργα στην Ουκρανία.
Εξαιρούνται οι ορυκτοί πόροι που ήδη συνεισφέρουν στα ταμεία της ουκρανικής κυβέρνησης, που σημαίνει ότι η συμφωνία δεν καλύπτει τις υπάρχουσες δραστηριότητες της «Naftogaz» ή της «Ukrnafta», των μεγαλύτερων παραγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου της Ουκρανίας.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος δήλωσε ότι επιθυμεί οι ΗΠΑ να αποζημιωθούν για τη «βοήθεια» που έχουν προσφέρει τα τελευταία τρία χρόνια στο Κίεβο. Η Ουάσιγκτον ζητούσε δεσμεύσεις ύψους 500 δισ. δολαρίων, με τον Ζελένσκι να αναφέρει χαρακτηριστικά ότι στην αρχική της μορφή επρόκειτο για μια συμφωνία που θα αναγκάζονταν να πληρώνουν «δέκα γενιές Ουκρανών»… Στο νέο κείμενο της συμφωνίας δεν υπάρχει ρητή αναφορά σε χρηματικό ποσό.
Πλέον αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ θα εκμεταλλευτούν από κοινού με την Ουκρανία τον ορυκτό της πλούτο και τα έσοδα που θα προκύψουν θα πάνε στο νεοσύστατο Ταμείο, το οποίο θα μπορούσε να είναι «κοινό για την Ουκρανία και την Αμερική».
Το κείμενο αφήνει κρίσιμα ερωτήματα, όπως το μέγεθος του μεριδίου των ΗΠΑ στο αμοιβαίο κεφάλαιο και οι όροι των συμφωνιών «κοινής ιδιοκτησίας» που πρέπει να διευκρινιστούν στις επακόλουθες συμφωνίες.
Η εντολή για το αμοιβαίο κεφάλαιο να επενδύει στην Ουκρανία είναι μια περαιτέρω αλλαγή που είχε επιδιώξει το Κίεβο. Το έγγραφο αναφέρει ότι οι ΗΠΑ θα στηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη της Ουκρανίας στο μέλλον.
Ουκρανοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι η συμφωνία ήταν απλώς μια «συμφωνία – πλαίσιο» και ότι κανένα εισόδημα δεν θα άλλαζε χέρια μέχρι να δημιουργηθεί το Ταμείο, δίνοντάς τους χρόνο να ξεκαθαρίσουν τυχόν πιθανές διαφωνίες. Μεταξύ των εκκρεμών θεμάτων είναι να συμφωνηθεί η δικαιοδοσία της συμφωνίας.
Πάντως, η συμφωνία παραλείπει οποιαδήποτε αναφορά σε «εγγυήσεις ασφαλείας» των ΗΠΑ ως αποτροπή της Ρωσίας, στις οποίες είχε επιμείνει αρχικά το Κίεβο ως αντάλλαγμα. Θα υπάρχει μια γενική αναφορά ότι «οι ΗΠΑ θα επενδύσουν σε μια κυρίαρχη, σταθερή και ευημερούσα Ουκρανία, ότι εργάζονται για μια βιώσιμη ειρήνη και στηρίζουν τις προσπάθειες που γίνονται για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας».
Σε χτεσινές δηλώσεις του ο Ντ. Τραμπ ανέφερε ως μόνη «εγγύηση» από τις ΗΠΑ το ότι «θα είμαστε επιτόπου και με αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει αυτόματη ασφάλεια γιατί κανείς δεν θα τα βάζει με τους ανθρώπους μας όταν είμαστε εκεί».
«Δεν πρόκειται να δώσουμε εγγυήσεις ασφαλείας πέρα από αυτό», δήλωσε, επισημαίνοντας ότι «θα βάλουμε την Ευρώπη να το κάνει αυτό, γιατί (…) είναι ο άμεσος γείτονάς τους».
Ανέφερε, δε, ότι «καταφέραμε να κάνουμε μια συμφωνία με την οποία θα πάρουμε τα χρήματά μας πίσω. Και θα πάρουμε πολλά χρήματα στο μέλλον»…
Η αντιπρόεδρος και υπουργός Δικαιοσύνης της Ουκρανίας, Ολγα Στεφανίσινα, είπε στους FT ότι «η συμφωνία για τα ορυκτά αποτελεί μόνο ένα κομμάτι του ευρύτερου σχεδίου», υπονοώντας ότι η συμφωνία εντάσσεται σε μια συνολική στρατηγική συνεργασίας με τις ΗΠΑ.
