Η τελευταία εβδομάδα επιβεβαίωσε για ακόμη μια χρονιά πως ο καταλυτικός παράγοντας για την εξέλιξη της αντιπυρικής είναι απλά ο… καιρός, αφού ο κρατικός μηχανισμός εστιάζει κυρίως σε μπίζνες σε επίπεδο πολιτικής προστασίας παρά σε στρατηγικό σχεδιασμό για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των βασικών αιτίων που οδηγούν σε τέτοιου μεγέθους δασικές πυρκαγιές. Μέσα στην κατάσταση αυτή, τα «κάστανα από τη φωτιά» κλήθηκαν και πάλι να βγάλουν οι πυροσβέστες, με τα μέσα ενημέρωσης και δικτύωσης να κάνουν και πάλι λόγο για «ήρωες». Όμως η αναφορά σε ηρωισμό, και παρά τις καλές προθέσεις του κόσμου και των δημοσιογράφων που θέλουν έτσι να εκφράσουν την αγάπη τους προς τους ανθρώπους που με κίνδυνο της ζωής τους προσπαθούν να βοηθήσουν τους πολίτες, ασυναίσθητα αποστερεί τους πυροσβέστες από την ανθρώπινη διάστασή τους: ένας «ήρωας» είναι κάτι παραπάνω από έναν κοινό άνθρωπο. Επομένως, δεν περιμένει κανείς από έναν «ήρωα» να έχει «ανθρώπινες» ανάγκες και όρια.
Η πραγματικότητα όμως δυστυχώς δεν είναι έτσι. Οι πυροσβέστες μπορεί ενίοτε να κάνουν εξαιρετικά πράγματα, όμως αυτά έρχονται με μεγάλο κόστος για τους ίδιους και για τις οικογένειές τους. Ένα κράτος που θα αντιμετώπιζε με σοβαρότητα τις ανάγκες πυροπροστασίας του λαού του, θα φρόντιζε να μην βασίζεται σε «ήρωες» για να παραμένουν ασφαλείς οι πολίτες του κι έτσι θα παρείχε στους πυροσβέστες του ότι χρειάζεται για να κάνουν καλύτερα και με ασφάλεια τη δουλειά τους. Εν προκειμένω όμως κάτι τέτοιο, και παρά τις διαχρονικές προειδοποιήσεις των ίδιων των πυροσβεστών για δραματικές ελλείψεις σε προσωπικό και μέσα, δεν συμβαίνει. Έτσι, όταν (ξανά) τα πύρινα μέτωπα ξέφυγαν από κάθε έλεγχο, για την αντιμετώπισή τους οι πυροσβέστες κλήθηκαν να ξεπεράσουν κάθε έννοια ανθρώπινων συνθηκών εργασίας. Πυροσβέστες εργάστηκαν συνεχόμενα σχεδόν μια πλήρη εβδομάδα (7 ολόκληρες ημέρες!!!), επιχείρησαν για συνεχόμενα 48ωρα σε διαφορετικά μέτωπα, εργάζονταν για 24 ή και 48 ώρες με 24ωρη ανάπαυση και, βέβαια, ανακλήθηκαν όλες οι άδειες και ταυτόχρονα στις περισσότερες υπηρεσίες δεν χορηγούνται ρεπό ή αναπαύσεις! Η δε διοικητική μέριμνα σε πολλά από τα μέτωπα ακολούθησε την κυβερνητική γραμμή της «ατομικής ευθύνης»: τις ανάγκες σε φαγητό και νερό κυρίως κάλυψαν οι προσφορές των απλών ανθρώπων προς του πυροσβέστες – όμως η «κουλτούρα εκκενώσεων» μαζί με τον κόσμο «διώχνει» και το νεράκι που αυτός έδινε στους πυροσβέστες στην πρώτη γραμμή!
Κάποιος μπορεί να αντιτείνει ότι όλα τα παραπάνω είναι φυσιολογικά σε κάποιον βαθμό, αφού όταν οι πυρκαγιές τρέχουν είναι λογικό και αναμενόμενο να πρέπει οι πυροσβέστες να τις αντιμετωπίσουν. Όμως, με μια πιο ψύχραιμη σκέψη, γίνεται άμεσα κατανοητό ότι με τις ανωτέρω συνθήκες δεν είναι εφικτή ούτε κατά διάνοια η αποτελεσματική αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Τι απόδοση μπορεί να έχει ένας άνθρωπος που έχει εργαστεί 72 ή και 120 ώρες μέσα σε 7 ημέρες; Πόσο αποτελεσματικός μπορεί να είναι ένας πυροσβέστης που βρίσκεται σε συνθήκες πυρκαγιάς για 24 ώρες συνεχόμενα, πολλώ δε μάλλον αν του έχει παρασχεθεί μόλις μια μερίδα φαγητού; Τι συνέπειες για την υγεία των πυροσβεστών έχει αυτή η επαναλαμβανόμενη σωματική λειτουργία στο 120% των καρδιαγγειακών του δυνατοτήτων, μέσα σε ακραίες θερμοκρασιακά και τοξικά συνθήκες; Είναι λογικό να περιμένουμε ότι ένας άνθρωπος θα μπορεί να εργάζεται επαναλαμβανόμενα, για τόσο διάστημα, σε τέτοιες συνθήκες; Και να παραμένει αποτελεσματικός;
Καθόλου τυχαία λοιπόν, σε αυτή την «καυτή» εβδομάδα, δεκάδες πυροσβέστες κατέληξαν σε νοσοκομεία, με αποκορύφωμα πυροσβέστη που κατέληξε στην εντατική του ΓΝΑ με έμφραγμα μετά από δύο ημέρες στο μέτωπο. Είναι άραγε άσχετες οι νοσηλείες αυτές από τις συνθήκες εργασίας που έχουν επιβληθεί στους πυροσβέστες; Δεν είναι προφανές ότι, ασχέτως του μεγέθους των πυρκαγιών, αυτό που πρακτικά επιδιώκεται από αυτές τις συνθήκες είναι να καλύψουν τις τεράστιες ελλείψεις προσωπικού στο Πυροσβεστικό Σώμα; Όλες οι σύγχρονες μελέτες μάλιστα υποδεικνύουν πως μετά από τέτοια διαστήματα παρατεταμένης έκθεσης σε αυτές τις συνθήκες ο κίνδυνος θανάτου από καρδιαγγειακά (εμφράγματα, ανακοπές κλπ) είναι δραματικά αυξημένος. Είναι αποδεκτό από την κοινωνία μας να υποβάλλουμε σε σωματική εξάντληση μέχρι το όριο του θανάτου εργαζόμενους προκειμένου να μην προσληφθεί το απαραίτητο προσωπικό;
Σε τελική ανάλυση, θα σβήσουν άραγε οι πυρκαγιές αν «σκοτώσουμε» τους πυροσβέστες από την υπερεργασία;
Μετά την σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών φέτος των Μάρτιο, η ειδησεογραφία όψιμα ανακάλυψε τις απεγνωσμένες προειδοποιήσεις των εργαζομένων στους σιδηροδρόμους για το επερχόμενο δυστύχημα. Τα μέσα που τώρα εξαίρουν τους πυροσβέστες για τον αλτρουισμό και τον ηρωισμό τους, δεν έχουν δείξει ιδιαίτερη σπουδή να αναδείξουν τα σοβαρότατα ζητήματα που εγείρονται (για τους πυροσβέστες αλλά και για την πυροπροστασία του λαού) όποτε οι πυροσβέστες προειδοποιούν για τα δομικά προβλήματα του μηχανισμού, τα οποία συσσωρεύονται διαχρονικά δημιουργώντας τις συνθήκες επάνω στις οποίες τελικά ζούμε καταστάσεις εκτός ελέγχου όπως αυτή της τελευταίας εβδομάδας. Μάλιστα, συνδικαλιστικά όργανα των πυροσβεστών διαχρονικά προειδοποιουν πως η έλλειψη προσωπικού σε συνδυασμό με τα ηλικιακά χαρακτηριστικά του υφιστάμενου και τις συνθήκες εργασίας, θα οδηγήσουν αναπόφευκτα σε θανάτους και μακροπρόθεσμες βλάβες στην υγεία πυροσβεστών. Θάνατοι και βλάβες που θα είχαν αποφευχθεί αν το κράτος δεν τους επέβαλε σε τέτοιες εξοντωτικές συνθήκες στην εργασία τους. Θα πρέπει να συμβεί κι εδώ το μοιραίο για να ακουστεί επιτέλους η κραυγή των πυροσβεστών;
Θα τους θυσιάσουμε ως «ήρωες» για να αποφύγουμε να τους αντιμετωπίσουμε ως ανθρώπους που εργάζονται; Ή θα καταλήξουμε κι εδώ στο σκεπτικό που εφαρμόστηκε στην αντιμετώπιση της πανδημίας: όπως δεν προσλήφθηκαν γιατροί και νοσηλευτές γιατί «τι θα τις κάνουμε τις ΜΕΘ όταν λήξει η πανδημία», κάποιοι ίσως σκέφτονται «τι θα τους κάνουμε τους πυροσβέστες όταν δεν έχει πυρκαγιές»; Όμως, μεγαλύτερος αριθμός πυροσβεστών σημαίνει αποδοτικότερη εργασία στην επιχείρηση, μοίρασμα της καταπόνησης και λιγότερες μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία τους. Είναι αυτό ένα κόστος που η κοινωνία θεωρεί αδύνατο να καλυφθεί;
Ο ΠυρΆκανθος