Με ενδιαφέρον διαβάσαμε στον ηλεκτρονικό τύπο άρθρο του Π.Γ., αντιστράτηγου ε.α., διευθυντή μεταξύ άλλων του ηλεκτρονικού περιοδικού Στρατηγείν, με τίτλο «Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν: Μια προσωπική μαρτυρία» και με τον ακόμη πιο χαρακτηριστικό υπότιτλο «Μαθήματα που δεν μάθαμε και το παράδειγμα της Τουρκίας». Το άρθρο είναι ανοιχτό στο διαδίκτυο και διαθέσιμο για κάθε ενδιαφερόμενο. Αναφερόμαστε στον συντάκτη του με τα αρχικά του απλώς για να τονίσουμε πως η κριτική μας δεν έχει καμιά σχέση με τις προσωπικές επιθέσεις που συνηθίζονται στις μέρες μας. Ίσα-ίσα, ακριβώς επειδή ο εν λόγω απόστρατος ανώτατος αξιωματικός έχει αξιόλογη και πανεπιστημιακού επιπέδου αρθρογραφία σε θέματα στρατηγικής και στρατιωτικής ιστορίας, οι απόψεις του αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής.
Ειδικά στις μέρες μας -όπου σε πολλά στελέχη των ΕΔ προβάλλεται ως πρότυπο ή και ως λύση σε πολλά αδιέξοδα της δουλειάς τους μια περισσότερο «τεχνοκρατική» προσέγγιση του αντικειμένου τους- καλό θα είναι να διαχωρίζεται η αντικειμενική γνώση από τις παγίδες της δήθεν τεχνοκρατικής και στην ουσία αστικής θεώρησης των πραγμάτων. Διότι σε ουκ ολίγες τέτοιες παγίδες οδηγούν ακριβώς τα «μαθήματα» που ο συντάκτης του άρθρου υποστηρίζει ότι «δεν μάθαμε» από την εμπειρία της ελληνικής συμμετοχής στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στο Αφγανιστάν. Ας δούμε όμως ποια είναι αυτά και ποια είναι εντέλει τα πραγματικά μαθήματα που μπορεί να αντλήσει κανείς από μια τέτοιου είδους επιχειρηματολογία.
Καταρχάς το ίδιο το άρθρο -παρά την τεχνοκρατική του επίφαση- δεν είναι «ουδέτερο», καθώς η εμπειρογνωμοσύνη του έχει «πρόσημο» κατά πως λέγεται. Γράφεται από τη σκοπιά ενός στελέχους του ΕΣ που συμμετείχε αυτοπροσώπως, όχι απλά στην ΕΛΔΑΦ αλλά στα ίδια τα επιτελεία της ιμπεριαλιστικής επέμβασης επί αφγανικού εδάφους (συγκεκριμένα στο AARC, το Συμμαχικό Σώμα Ταχείας Αντίδρασης που διοικούσε την νατοϊκή ISAF στο Αφγανιστάν), άρα κι από τη σκοπιά της συμβολής στη βελτίωση του σχεδιασμού μελλοντικών τέτοιων επεμβάσεων αλλά και στην πιο ενεργή και αποτελεσματική συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτές. Αυτό και μόνο εμμέσως αναγορεύει σε αυτονόητο καθήκον του στρατιωτικού να υποτάσσεται στους πολιτικούς σκοπούς της ιμπεριαλιστικής πολιτικής της αστικής τάξης, ντόπιας ή και «συμμαχικής». Αλλά θα επανέλθουμε σε αυτό…
Από το άρθρο δεν λείπουν ωστόσο και οι σωστές και «κριτικές» επισημάνσεις. Εκκινώντας πχ. από την πρόσφατη «συμφωνία ειρήνης» που υπογράφτηκε τον περασμένο Φεβρουάριο στο Κατάρ ανάμεσα στις ΗΠΑ και στους –πάντοτε μη αναγνωριζόμενους ως εμπόλεμο μέρος- Ταλιμπάν, το άρθρο ορθά διαπιστώνει πως πρόκειται ουσιαστικά, όχι για μια συμφωνία ειρήνευσης, αλλά για μια συμφωνία αποχώρησης των ΗΠΑ από έναν πολυετή και αντιδημοφιλή πόλεμο που -όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται- έχει κοστίσει 2.500 νεκρούς Αμερικανούς και «αναρίθμητους Αφγανούς, τους οποίους κανείς δεν μετράει». Ορθή και η πικρή επίσης η εκτίμηση του άρθρου πως η συμφωνία αυτή «ασφαλώς και δεν θα οδηγήσει σε ειρήνευση αυτή την πανέμορφη αλλά πολύπαθη χώρα».
Πρώτη παρατήρηση που αξίζει να κρατήσει ο αναγνώστης: Αυτά –αλλά και πολλά άλλα ζοφερά που γράφονται στο άρθρο για την έκταση και την ένταση του διαρκούς και αδιέξοδου πολέμου στο Αφγανιστάν- χρησιμεύουν και ως απάντηση στα κάθε είδους φασιστοειδή, που κρώζουν, είτε μέσα στα στρατόπεδα είτε στην ελληνική κοινωνία, εναντίον των Αφγανών και άλλων «λαθροεισβολέων» που δεν δικαιούνται το καθεστώς του πρόσφυγα επειδή τάχα «δεν έχουν πόλεμο». Πατούν βέβαια όλοι ετούτοι πάνω στην υποκρισία της ΕΕ και των άλλων ιμπεριαλιστικών οργανισμών που χαρακτηρίζουν το Αφγανιστάν, παρά τις συνεχείς ροές αίματος, «ασφαλή χώρα».
Επίσης, αξίζει να τονιστεί ένα ενδιαφέρον ιστορικό παραλειπόμενο που αναφέρεται προς το τέλος του άρθρου. Ένα διπλωματικό παρασκήνιο που δεν έγινε ευρέως γνωστό, ήταν όμως καθώς φαίνεται γνωστό στα αστικά επιτελεία. Το αναφέρει ο Π.Γ. ως παράδειγμα «μικρομεγαλισμού και κακής διάγνωσης του διεθνούς περιβάλλοντος» και αφορά την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού (Γ. Παπανδρέου) στον Λευκό Οίκο το 2010:
«Όταν ο Obama ρώτησε τι σκοπεύει να κάνει η Ελλάδα για το Αφγανιστάν, η απάντησή μας ήταν ότι η Ελλάδα ζητάει να αναλάβει τον τομέα του βορείου Κοσσυφοπεδίου. Δηλαδή η Ελλάδα, ενώ δεν ανέλαβε τομέα το 2000 όταν είχε στείλει μία ολόκληρη ταξιαρχία στο Κοσσυφοπέδιο, ζητούσε το 2010 να αναλάβει τον ευαίσθητο τομέα του βορείου Κοσσυφοπεδίου, κάτι για το οποίο Ευρωπαίοι και Αμερικανοί ήταν αντίθετοι ενώ για το Αφγανιστάν, το επίκεντρο του αμερικανικού και συμμαχικού ενδιαφέροντος, δεν είχε πρόταση».
Μαθαίνουμε λοιπόν ότι το 2010, η κυβέρνηση Παπανδρέου ανενδοίαστα πρότεινε στον Ομπάμα να αναλάβει ο ΕΣ μέσω της ΕΛΔΥΚΟ την επιχειρησιακή ευθύνη του υπό γαλλικό έλεγχο Βορείου τομέα, που περιλαμβάνει τη Μητρόβιτσα και τα διαφιλονικούμενα ορυχεία της Τρέπτσα, δηλαδή την πιο εύφλεκτη περιοχή του Κοσσυφοπεδίου! Ο αναγνώστης ας κρατήσει εδώ το επεισόδιο αυτό ως δείγμα της υπέρτατης –μέχρις εξευτελισμού- υποταγής των εκπροσώπων της εγχώριας σοσιαλδημοκρατίας στον ιμπεριαλισμό και του επικίνδυνου τυχοδιωκτισμού της. Το ότι προφανώς μια τέτοια πρόταση προσέκρουε στα συμφέροντα ειδικά των Γάλλων, αλλά και των Αμερικάνων, καθιστά ίσως εύκολο να την χαρακτηρίσει κανείς ένδειξη «μικρομεγαλισμού» ή «αφέλειας». Θα ήταν όμως παραπλανητικό. Θα ήταν ένας τρόπος για να ξορκιστεί το πραγματικό πρόβλημα εδώ, που είναι η φύση και τα πραγματικά αίτια της συμμετοχής της ελληνικής αστικής τάξης στις ιμπεριαλιστικές εξορμήσεις, καθώς οι μεγάλοι κίνδυνοι που η εμπλοκή αυτή εμπερικλείει για τον λαό μας.
Άλλωστε η εξέταση της επιχειρηματολογίας του άρθρου του ΠΓ, θα δείξει ότι ο τυχοδιωκτισμός, ο μικρομεγαλισμός και η αφέλεια δεν λείπουν κι από τις δικές του προσεγγίσεις. Είναι η μοίρα κάθε αστικής προσέγγισης να καταλήγει πάντοτε να κυνηγάει την ουρά της, το θέαμα όμως αυτό κάθε άλλο παρά κωμικό είναι. Δεν πρόκειται καν για θέαμα, είναι πρακτική θανάσιμης επικινδυνότητας για τον ελληνικό λαό.
***
Οι παρατηρήσεις του άρθρου διαρθρώνονται σε τρεις άξονες: στρατηγικό, επιχειρησιακό και στο άξονα της ελληνικής εμπλοκής.
Σε στρατηγικό επίπεδο η ουσία των παρατηρήσεων συνοψίζεται στο εξής:
«Όπως έχει σημειωθεί από πολλούς σχολιαστές, ο πόλεμος στο Αφγανιστάν, καθώς και στο Ιράκ, μετά την πρώτη φάση διακρίνεται από έλλειψη στρατηγικής. Οι μεγαλόστομες διακηρύξεις των Αμερικανών περί ελευθερίας, δημοκρατίας και ευημερίας, δεν συνιστούσαν στρατηγική αλλά απλώς προθέσεις, καθώς δεν συνοδεύονταν από ανάλογα μέσα» (σσ. η υπογράμμιση στο άρθρο).
Τα δε αίτια της καταλογιζόμενης «έλλειψης στρατηγικής» και μέσων για την επίτευξή της ο συντάκτης τα εντοπίζει σε πολλά στοιχεία, όπως στον συμμαχικό χαρακτήρα της επέμβασης και τις διαφορετικές πολιτικές των 50 «συμμάχων», αλλά κυρίως στο ότι η αποστολή θεωρήθηκε εξ ορισμού «διατήρηση της ειρήνης» ενώ στην ουσία το αντικείμενό της ήταν η «καταπολέμηση ανταρτοπολέμου» και η «καταστολή εξεγέρσεων», που για να πετύχουν προϋποθέτουν παράλληλη ανάπτυξη ισχυρών πολιτικών θεσμών, κάτι που στην περίπτωση του Αφγανιστάν δεν επιτεύχθηκε και ήταν μάλλον εξ ορισμού αδύνατο να επιτευχθεί.
Αντίστοιχα, το άρθρο αναλύει διάφορα προβλήματα που ανέκυψαν σε επιχειρησιακό επίπεδο που είναι όλα τους εμμέσως ή αμέσως συνέπεια του προβλήματος στρατηγικής που έχει εντοπίσει.
Στο σημείο αυτό δεν μπορεί κανείς παρά να χαμογελάσει ειρωνικά. Πόσο λιγότερο «μικρομέγαλο και αφελές» από την πρόταση Παπανδρέου για το Κόσοβο, είναι τελικά να διατυπώνει ένας Έλληνας επιτελικός αξιωματικός την εκτίμηση ότι οι ΗΠΑ «δεν έχουν στρατηγική» και εμμέσως να τους υποδεικνύει ότι όφειλαν να έχουν μία; Από έναν ειδικό της στρατιωτικής ιστορίας θα περίμενε κανείς κάτι περισσότερο από μια ακόμη επανάληψη του παροιμιώδους «δεξιότερα Κουροπάτκιν!»… Ειδικά όταν η ιστορία των τελευταίων δυόμισι αιώνων αποικιοκρατικού και ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού είναι γεμάτη από παραδείγματα πολέμων και επεμβάσεων που έγιναν χωρίς φαινομενικά σαφή πολιτικό και στρατηγικό στόχο. Κάθε ιμπεριαλιστική δύναμη, ανεξάρτητα από τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες της, έχει κατά καιρούς δαπανήσει αφειδώς πόρους και ανθρώπινο αίμα προκειμένου να υπηρετηθούν ακόμη και επιμέρους και πρόσκαιρες στοχεύσεις, χωρίς καν να επιδιώκει ένα σταθερό status quo, με στόχο είτε το «διαίρει και βασίλευε» είτε απλώς την καταστροφή των σχεδιασμών του αντιπάλου ιμπεριαλιστή. Μπορεί κανείς λογικός άνθρωπος να εκπλήσσεται όταν βλέπει ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις να καταλήγουν να συντηρούν ή και να βαθαίνουν πληγές τις οποίες υποτίθεται θα θεράπευαν όπως στο Αφγανιστάν; Εκπλήσσει κανέναν που οι «κακοί Ταλιμπάν» του 2001 είχαν υπάρξει προηγουμένως σύμμαχοι των ΗΠΑ και «μαχητές της Ελευθερίας», που η εκμηδένισή τους τελικά δεν ήταν και τόσο ο πραγματικός στόχος της αμερικανικής επέμβασης και που κάποια στιγμή κατέληξαν και πάλι νόμιμοι συνομιλητές τους σε μια συνθήκη; Σαφώς και μπορεί να συζητηθεί κατά πόσον κάποιοι αμερικάνικοι σχεδιασμοί στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ και στην ευρύτερη περιοχή απέτυχαν ή αναθεωρήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες. Πόσο αφελές όμως είναι να χρεώνει κανείς τις αποτυχίες αυτές σε «απουσία στρατηγικής»;
Όλα αυτά φυσικά προέρχονται από την άγνοια ή την ηθελημένη αποσιώπηση κάθε συζήτησης για τη φύση και τα αίτια των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων. Η αστική αντίληψη παρουσιάζει μεταφυσικά τα συμφέροντα και τις στρατηγικές που συγκρούονται κάτω από το παραπλανητικό πέπλο του «εθνικού συμφέροντος». Ακόμη κι όταν αναδεικνύει οικονομικές πλευρές σε έναν πόλεμο το κάνει αφηρημένα και μονοσήμαντα (πχ. «όλα γίνονται για το πετρέλαιο», συνηθισμένη καραμέλα ακόμη και αριστερών οπορτουνιστών) παραγνωρίζει το πολύπλοκο κουβάρι των μονοπωλιακών ανταγωνισμών, εντός της κάθε χώρας και διεθνώς, τον ειδικό ρόλο της εξαγωγής κεφαλαίων κ.ά. Πράγματι, μόνο με βάση την μαρξιστική-λενινιστική θεωρία του ιμπεριαλισμού και τη μελέτη ποικίλων δεδομένων μπορούν να γίνουν κατανοητές οι ιμπεριαλιστικές εξορμήσεις και πώς αυτές υπηρετούν πάντα πολλαπλούς στόχους και ευρύτερες στρατηγικές επιδιώξεις. Μόνο έτσι μπορεί να γίνει κατανοητή η ούτως ή άλλως αποτρόπαια ζυγαριά «κόστος σε αίμα και όφελος σε χρήμα για τα εθνικά και πολυεθνικά μονοπώλια» πάνω στην οποία μπαίνουν οι τύχες των λαών.
Σε διαφορετική περίπτωση, καταλήγει κανείς όχι μόνο να αποδέχεται τυφλά τη ζυγαριά αυτή ως κάτι φυσικό και δεδομένο, αλλά αρχίζει να εξασκείται στο απαράδεκτο αυτό ζύγισμα. Έτσι και ο ΠΓ, σχετικά με την ελληνική συμμετοχή στην επέμβαση στο Αφγανιστάν αλλά και στις άλλες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις γενικότερα, ασκεί την κριτική ότι αυτή επιβλήθηκε μεν ως «αναγκαιότητα» μετά τη δεκαετία του ’90 αλλά εκλήφθηκε πάντοτε ως «αγγαρεία» από την πολιτική, διπλωματική αλλά και στρατιωτική ηγεσία. Καταλογίζει απουσία συντονισμού ανάμεσα σε αυτά τα τρία επίπεδα και «απουσία στρατηγικής σκέψης» και συνεχίζει με ορισμένες αποκαλυπτικότατες διατυπώσεις, που καλύτερα είναι να τις αφήσουμε να μιλήσουν από μόνες τους:
«Η Ελλάδα σε όλες τις αποστολές έστελνε τμήματα υποστήριξης ή επιμελητείας και το ίδιο έκανε και στο Αφγανιστάν. Το να στείλουμε μάχιμα τμήματα και να διακινδυνεύσουν Έλληνες στρατιωτικοί να αφήσουν τα κόκαλά τους στο Ινδοκούχ, είναι μία πολύ σοβαρή απόφαση και δεν υποστηρίζουμε ότι αυτό έπρεπε να γίνει. Φρονούμε όμως ότι σε αυτήν ή σε ανάλογες περιπτώσεις έπρεπε να εξετασθεί στα σοβαρά, εφόσον ο κίνδυνος αντισταθμιζόταν από άλλα οφέλη που θα μπορούσε να εξασφαλίσει η χώρα. Απουσιάζει εν τούτοις από τη στρατηγική κουλτούρα της χώρας, η κλαουζεβίτσια λογική για τη χρησιμοποίηση του στρατιωτικού μέσου για την επίτευξη πολιτικών σκοπών». (σ.σ. οι υπογραμμίσεις δικές μας)
Εδώ καταρχάς ο Π.Γ. διαπράττει ένα πραγματολογικό λάθος. Μάχιμα τμήματα ελιγμού η Ελλάδα έχει αποστείλει σε αποστολές. Πχ. τα δύο ΜΚ τάγματα πεζικού, 5011 και 507, τα οποία τελούσαν μάλιστα επί χρόνια υπό αμερικανική διοίκηση (Ταξιαρχία MRB-East της KFOR), πέρα από τον γενικά υποστηρικτικό ρόλο της 34 ΜΚ Ταξιαρχίας που διοικούσε την ΕΛΔΥΚΟ. Και βεβαίως Έλληνες στρατιωτικοί διακινδύνευσαν σε αρκετές περιπτώσεις να «αφήσουν εκεί τα κόκκαλά» τους, με χαρακτηριστικότερες τις επιθέσεις εναντίον της ελληνικής φρουράς του Αγίου Ούρου στο Ουρόσεβατς το 2004, αλλά και την ξεχασμένη επίθεση εναντίον στρατιωτικού λεωφορείου με στρατιωτικούς και πολίτες το 2000 στην περιοχή του Πετς. Και δεν είναι φυσικά αυτά τα μόνα, υπάρχει και πλήθος άλλων αποσιωπημένων «δυσάρεστων περιστατικών» από όλες τις αποστολές. Φυσικά και θα τα γνωρίζει αυτά ο Π.Γ. ως ε.α. αντιστράτηγος, όπως θα γνωρίζει από την εμπειρία του στο Αφγανιστάν ότι το σύνθημα «σεισμός-σεισμός-επαναπατρισμός» που κυριαρχούσε στις τάξεις του στρατιωτικού προσωπικού των αποστολών εξωτερικού, δεν ήταν μια απλή έκφραση νοσταλγίας προς την πατρίδα. Ήταν ένδειξη πόσο αφόρητη ήταν η πίεση από την καθημερινή επικινδυνότητα στις αποστολές αυτές, ή ακόμη κι από την κακομεταχείριση που υφίστατο συχνά το προσωπικό από την ηγεσία (υποχρεωτικότητα της απόσπασης για κάποιους, μη έγκαιρος επαναπατρισμός για κάποιους άλλους, παραβίαση αδειών και άλλα πολλά). Οπότε, εκείνο που προφανώς εννοεί ζητώντας τμήματα «σε ρόλο μάχιμο και όχι μόνο υποστηρικτικό», είναι όχι μόνο να πολλαπλασιαστούν τα τμήματα ελιγμού στις αποστολές εξωτερικού αλλά και να αυξηθεί η επικινδυνότητα των αποστολών που στην πράξη αναλαμβάνουν. Θα ήθελε προφανώς να δει περισσότερα ελληνικά τμήματα σε ρόλο καταστολής/ελέγχου πλήθους, αποκλεισμού και έρευνας κατοικημένης περιοχής και σε άλλα παρόμοια αντικείμενα σαν κι αυτά που πολλοί χαρακτηρίζουν σαν «αντικείμενα του μέλλοντος» για τον ΕΣ, και για τα οποία υπάρχει μεν εκπαίδευση, πλην όμως καθόλου μάχιμη εμπειρία. Με άλλα λόγια πιστεύει ότι πρέπει οι Έλληνες στρατιωτικοί στο εξωτερικό να διακινδυνεύσουν αλλά και να «λερώσουν τα χέρια» τους περισσότερο, με ό,τι όλα αυτά συνεπάγονται…
Στη συνέχεια το άρθρο όπως είδαμε διεκτραγωδεί ως αφελή και μαξιμαλιστική την προαναφερθείσα αντιπρόταση Παπανδρέου για το Κοσσυφοπέδιο όταν ρωτήθηκε από τον Ομπάμα για το Αφγανιστάν. Και είναι να απορεί κανείς: τι άλλο τάχα έκανε τελικά ο Έλληνας πρωθυπουργός σε εκείνη τη συνομιλία από αυτό που ζητά ο ΠΓ στις προηγούμενες γραμμές; Δεν ήθελε ούτε αυτός να διακινδυνεύσουν Έλληνες στρατιωτικοί στο Ινδοκούχ και αντιπρότεινε να διακινδυνεύσουν κάπου …πιο κοντά, στο Βόρειο Κόσοβο, προφανώς γιατί ο κίνδυνος αυτός αντισταθμιζόταν από άλλα «οφέλη»! Θα έπρεπε μήπως να έχει ρεαλιστική πρόταση για ενίσχυση της ελληνικής παρουσίας στο Αφγανιστάν κατά τον Π.Γ.; Με κόκκαλα Ελλήνων στρατιωτικών ή χωρίς άραγε;
Για να αποφύγει μάλλον αυτές τις αντιφάσεις ο Π.Γ. αντιπαραβάλει το παράδειγμα -ποιας άλλης;- της Τουρκίας, του …προαιώνιου «συμμαχοεχθρού» της Φυλής:
Εν τέλει μία συμμαχία δεν είναι μόνο για να παίρνεις αλλά και το τι βάζεις. Για να μην απορούμε για τον λόγο, εκτός των άλλων, που το ΝΑΤΟ υποστηρίζει την Τουρκία, η τελευταία ανέλαβε δύο φορές τη διοίκηση της ISAF, αρκετές φορές τη διοίκηση επιπέδου ταξιαρχίας της Καμπούλ και συνεισέφερε σημαντικές δυνάμεις ελιγμού
Με άλλα λόγια επί του πρακτέου, ο Π.Γ. μας καλεί, αφενός, να γίνουμε πιο κυνικοί –κλαουζεβίτσειοι- και να «βάλουμε κάτι παραπάνω» να αυξήσουμε τις «αποδεκτές απώλειες» από την ελληνική συμμετοχή στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στο όνομα των «πολιτικών σκοπών» του Έθνους. Αφετέρου μας καλεί να γίνουμε ακόμη πιο αφελείς, να πιστέψουμε δηλαδή ότι τα όποια «οφέλη» θα προκύψουν από την συμπεριφορά του «καλού παιδιού και πρόθυμου συμμάχου», που δεν διστάζει να πέσει στην φωτιά για το αφεντικό του. Μόνο που στον κόσμο του …Κλαούζεβιτς δεν υπάρχει έδαφος για τέτοιου τύπου «ηθικές επιβραβεύσεις», όλοι το ξέρουν, αλλά μόνο για σκληρά παζάρια. Εκτός αν κάποιος πιστεύει πως στο σημερινό σκληρό παζάρι που διεξάγεται στην Ανατολική Μεσόγειο πχ., οι μεγάλοι ιμπεριαλιστές όπως οι ΗΠΑ καθορίζουν τη στάση τους με κριτήριο πόσα …τάγματα ελιγμού διέθεσε ο α ή ο β σύμμαχος προ δεκαετίας στο …Αφγανιστάν!
Συνοψίζουμε το «μάθημα» που βγαίνει τελικά σύμφωνα με αυτό το άρθρο: στο μέλλον οι Έλληνες στρατιωτικοί θα πρέπει να είναι έτοιμοι να χύσουν το αίμα τους (και όχι μόνο αυτό βέβαια, ας μην ξεχνάμε τον οβολό που πρέπει να προσθέσουν οι ίδιοι στο μη καταμετρημένο αίμα ντόπιων που χύνεται από τον ιμπεριαλισμό, άρα και να χύσουν το αίμα άλλων λαών) στα Ινδοκούχ αυτού του κόσμου. Για ποιον σκοπό; Εδώ η αφέλεια έρχεται εκ των υστέρων και λειτουργεί ως ύστατο φύλλο συκής, πρέπει βλέπετε να πειστούν οι στρατιωτικοί αλλά και η κοινωνία πως οι μάχες στα Ινδοκούχ με κάποιον τρόπο βοηθούν στην υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας. Αποκλειομένης όμως της αφέλειας μένει απογυμνωμένος ο σκοπός από τα φτιασίδια του: πολιτικός σκοπός της στρατιωτικής δράσης είναι να ενισχυθεί η προσπάθεια της ελληνικής αστικής τάξης να αποκομίσει κέρδη στο πάντοτε πολυεπίπεδο ιμπεριαλιστικό παιχνίδι. Για τα πρόσκαιρα ή μακροπρόθεσμα κέρδη των μονοπωλίων στο γεωστρατηγικό παιχνίδι καλείται ο Έλληνας στρατιωτικός να χύσει το αίμα του και το αίμα άλλων ανθρώπων ακόμη και στους πιο μακρινούς τόπους.
***
Βλέπουμε λοιπόν πως όλη η κριτική σκέψη που είχε να επιδείξει ο ΠΓ εξαντλήθηκε πολύ γρήγορα, και όλη η «εμπειρογνωμοσύνη» και το επιμελώς «τεχνοκρατικό» ύφος του άρθρου κατέληξε σε μια αμήχανη αναπαραγωγή του γνωστού «φανταστικού κόσμου» στον οποίο η αστική τάξη και η ιδεολογία της (είτε στις πιο εθνικιστικές, είτε στις πιο κοσμοπολίτικες παραλλαγές της) θέλει να κατοικεί ο ελληνικός λαός και ειδικότερα τα στελέχη των ΕΔ.
Στον φανταστικό αυτό κόσμο κυριαρχούν κάποιες μεγάλες δυνάμεις, και κυρίως οι ΗΠΑ, οι οποίες ναι μεν δρουν με γνώμονα τα συμφέροντά τους, αλλά συχνά μπλέκουν και σε αδιέξοδους πολέμους «χωρίς στρατηγική» (επειδή είναι και «καλόψυχοι» κάπου και νοιάζονται για την ελευθερία, τη δημοκρατία και την ευημερία των λαών). Είναι όμως και αναποφάσιστοι, δεν αποφασίζουν να διαθέσουν τα μέσα που χρειάζονται κι αφήνουν μισές τις δουλειές τους και μέτωπα να διαιωνίζονται. Στον φανταστικό αυτό κόσμο υπάρχουν και οι μικρότεροι ή μικρομέγαλοι παίχτες όπως η Ελλάδα και η Τουρκία, που είναι πότε προαιώνιοι εχθροί, πότε σύμμαχοι, πότε λίγο από το ένα, λίγο από το άλλο, είναι όμως πάντοτε καταδικασμένοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους μεγάλους με την κρυφή ελπίδα να ανταμειφθούν στο μέλλον πετυχαίνοντας οι μεγάλοι να τους υποστηρίξουν στη μεταξύ τους κόντρα.
Στον πραγματικό όμως κόσμο κυριαρχούν σε κάθε χώρα τα μονοπωλιακά συμφέροντα που εκμεταλλεύονται τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και τη μεγαλύτερη από αυτές, την εργασία των λαών. Συμφέροντα που βρίσκονται σε διαρκή ανταγωνισμό μεταξύ τους για τη μοιρασιά αυτή. Υπάρχει ένας πολυεπίπεδος και αδιάκοπος ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός, μεγάλοι και μικρότεροι ιμπεριαλισμοί και λυκοσυμμαχίες που στήνονται και χαλιούνται σε εθνική και πολυεθνική βάση. Υπάρχουν σχεδιασμοί που συγκρούονται και γίνονται επικίνδυνοι, αργά ή γρήγορα οξύνονται και απαιτούν αίμα και θυσίες από τους στρατούς και τους λαούς. Αξίες και αρχές ηθικού τύπου είναι καθ’ όλα ανταλλάξιμες, σχετικές και διαπραγματεύσιμες όπως βλέπουμε καθημερινά σε αυτή τη βάρβαρη ιμπεριαλιστική πραγματικότητα: ειρήνη, δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχικά δικαιώματα μπαίνουν εύκολα στο ζύγι όταν αντιπαραβληθούν με τα κέρδη, το ίδιο και η ανθρώπινη ζωή και η αξιοπρέπεια, στρατιωτικών και λαού. Για να καταλάβει λοιπόν ένας στρατιωτικός τον σύνθετο αυτό πραγματικό κόσμο δεν πρέπει να μείνει στον Κλαούζεβιτς και στις κυνικές διαπιστώσεις ότι «ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα», αλλιώς τα συμπεράσματα που θα βγάλει θα είναι όχι μονάχα κυνικά, αλλά και αφελή. Πρέπει να αναρωτηθεί: σε τι συνίσταται στην πραγματικότητα αυτός ο διαρκής πόλεμος της πολιτικής που κάνει ακόμη και την ιμπεριαλιστική ειρήνη να σιγοβράζει διαρκώς και να χύνει τόσο αίμα στα διάφορα μέτωπα, στα Ινδοκούχ και στις Μητρόβιτσες του κόσμου τούτου; Κι εργαλείο αναγνώρισης αυτής της πραγματικότητας δεν υπάρχει άλλο από την επαναστατική θεωρία του μαρξισμού, που αναγνωρίζει στην καπιταλιστική εκμετάλλευση την κοινή ρίζα της εξαθλίωσης και του πολέμου, των δυο μεγαλύτερων δεινών της ανθρωπότητας. Που δείχνει τους όρους για να πάψουν οριστικά αυτά τα δεινά.
Αντίθετα με τα μαθήματα που αντλεί το άρθρο που εξετάσαμε, υπάρχουν και κάποια άλλα «μαθήματα» που ακόμη και τα στελέχη των ΕΔ που έχουν συμμετάσχει κατά καιρούς σε αποστολές του εξωτερικού θα μπορούσαν να αντλήσουν από την εμπειρία τους. Έχουν δει με τα μάτια τους την κενότητα των ανθρωπιστικών και ειρηνευτικών διακηρύξεων που προβλήθηκαν γι’ αυτές τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις. Έχουν δει ότι η εξαθλίωση, ο εξευτελισμός, το εθνικιστικό μίσος και οι συγκρούσεις σε αυτές τις υπό ειρήνευση υποτίθεται περιοχές όχι μόνο δεν σταματούν αλλά διαιωνίζονται μέσω τέτοιων επεμβάσεων. Ξέρουν ότι ήδη αυτές οι αποστολές δεν είναι παιχνιδάκι, ακόμη κι όταν εξωραΐζονται από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία. Ότι δεν αφορούν καθόλου την υπεράσπιση της πατρίδας και των συμφερόντων του ελληνικού λαού αλλά το πολύ-πολύ τα επιχειρηματικά παιχνίδια κάποιων ομίλων στην ευρύτερη γεωπολιτική περιοχή. Ξέρουν πως κανένα οικονομικό κίνητρο ή επιμίσθιο (που άλλωστε το πληρώνει πανάκριβα ο ελληνικός λαός) δεν αξίζει το ρίσκο της ζωής αλλά και της αξιοπρέπειας του στελέχους των ΕΔ. Κανείς δεν αξίζει να ρισκάρει να πεθάνει, αλλά ούτε και να γίνει δολοφόνος, για τις ληστρικές επιδρομές των πολυεθνικών ή των ελλήνων καπιταλιστών προκειμένου να κατακτήσουν αγορές και διαδρόμους προς αυτές.
Κι ας μη γελιόμαστε. Ο λόγος που το ζήτημα της ακόμη πιο ενεργού (βλ. φονικής) ανάμιξης του ελληνικού στρατού στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις συζητιέται ακόμη τόσο «θεωρητικά» και διστακτικά είναι ένας κι ας το καταλάβουν όλα τα στελέχη των ΕΔ. Επειδή στην Ελλάδα υπάρχει το ΚΚΕ και το ταξικό αντιιμπεριαλιστικό κίνημα που εμπνέεται από τις ιδέες και τη δράση του. Χωρίς αυτή τη συνεπή δράση δεκαετιών ενάντια σε όλες τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και τη συμμετοχή ελληνικών δυνάμεων σε αυτές, χωρίς τη συνεχή αποκάλυψη του ψευδεπίγραφου των ιμπεριαλιστικών διακηρύξεων υπέρ της ειρήνης και της δημοκρατίας, χωρίς την δράση των κομμουνιστών που διαχωρίζει το πατριωτικό συμφέρον του λαού από τα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων που καμώνονται τα «εθνικά», χωρίς τη συνεχή τους πάλη ενάντια στον εθνικιστικό μίσος και τον αστικό κοσμοπολιτισμό, θα ήταν αλήθεια πολύ ευκολότερο να παιχτεί στα ζάρια η ζωή και η υπόληψη των Ελλήνων στρατιωτικών με διάφορες αφορμές. Πολλοί περισσότεροι θα έμπαιναν στον πειρασμό να «διαθέσουν» λίγα παραπάνω ελληνικά κόκκαλα και λίγο παραπάνω ξένο αίμα σε ελληνικά χέρια στο Ινδοκουχ, στο Ουρόσεβατς, στη Μητρόβιτσα ή όπου αλλού προκειμένου να διαπραγματευτούν παραπάνω μερίδιο σε ιμπεριαλιστικά κέρδη.
Τέτοια μαθήματα μπορούν και αξίζει να παίρνουν σήμερα οι Έλληνες στρατιωτικοί! Αυτός είναι ένας άλλος ρεαλισμός που τους επιτρέπει να κοιτάζουν κατάματα την πραγματικότητα και να την αντιμετωπίζουν. Οι υπόλοιποι «ρεαλισμοί» που τους πλασάρονται, τους παγιδεύουν σε ένα θανάσιμο ιμπεριαλιστικό γρανάζι που απειλεί να τους μετατρέψει αργά ή γρήγορα σε θύματα ή/και σε συνενόχους.
1 Για τους λάτρεις της στρατιωτικής ιστορίας και όχι μόνο: το 501 ΜΚ ΤΠ -που ήταν το πρώτο πλήρες τμήμα που απεστάλη στο Κόσοβο- είναι τρόπον τινά ο «στρατιωτικός απόγονος» του παλιού 34ου ΣΠ που ήταν από τα πρώτα τμήματα που είχαν αποσταλεί στην Ουκρανία το 1919 εναντίον των μπολσεβίκων. Αν μη τι άλλο πρόκειται για ένα είδος «ειρωνείας» που υποδεικνύει την ιστορική συνέχεια της συμμετοχής της ελληνικής αστικής τάξης στις ιμπεριαλιστικές εξορμήσεις…
Λευτέρης Δεσμόπουλος
