«Πυριτιδαποθήκη» έτοιμη να εκραγεί παραμένουν τα Βαλκάνια, αντανακλώντας τη σκληρή κόντρα ΗΠΑ, ΕΕ, ΝΑΤΟ – Ρωσίας, όπως αυτή φουντώνει επικίνδυνα και με τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Πληγές» – αποτέλεσμα των αντιλαϊκών ανταγωνισμών «ανοίγουν» ξανά και ξανά, επιβεβαιώνοντας πόσο εύθραυστοι είναι οι όποιοι συμβιβασμοί.
Ενδεικτικά είναι τα νέα «σύννεφα» στις σχέσεις Βόρειας Μακεδονίας – Βουλγαρίας: Μπορεί η Σόφια να ήρε το βέτο για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων των Σκοπίων με την ΕΕ και προ μηνών να άρχισαν διμερείς συνομιλίες για τη διευθέτηση διμερών διαφωνιών, αλλά τη βδομάδα που πέρασε ο Βούλγαρος πρέσβης στη Βόρεια Μακεδονία ανακλήθηκε για διαβουλεύσεις, έπειτα από τον ξυλοδαρμό στελέχους του Βουλγαρικού Συλλόγου στην Οχρίδα, ενώ ο Βούλγαρος Πρόεδρος, Ρούμεν Ράντεφ, κατηγόρησε τους θεσμούς της Βόρειας Μακεδονίας ότι δεν αποδεικνύουν επαρκώς πως «πολεμούν ενεργά την αντι-βουλγαρική εκστρατεία». Αλλά και από την πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας είχε προηγηθεί η παρέμβαση του Προέδρου, Στέβο Πεντάροφσκι, για να απαγορευθεί η είσοδος στη χώρα Βούλγαρου ευρωβουλευτή, κατηγορώντας τον ίδιο και άλλους πολίτες της Βουλγαρίας ότι αμφισβητούν την ύπαρξη της χώρας του και ότι «πρωταγωνιστούν σε προπαγάνδα» εναντίον της σε επαφή με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες.
Την ίδια στιγμή, δυσκολίες διατηρούνται και στην ευρωατλαντική εξομάλυνση των σχέσεων Σερβίας – Κοσόβου, μετά τις αντιδράσεις (καταρχάς στο Βελιγράδι) που προκάλεσε το επικαιροποιημένο γαλλογερμανικό σχέδιο, σε σημείο που ο Σέρβος Πρόεδρος, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, εμφανίστηκε έτοιμος για παραίτηση, ύστερα από την κριτική που δέχτηκε όταν αναγνώρισε τις προτάσεις ως αφετηρία για συνομιλίες. Τη βδομάδα που έρχεται, το σχέδιο προβλέπει ουσιαστικά εκατέρωθεν αναγνώριση Βελιγραδίου – Πρίστινας, με «αμοιβαία κανονικές σχέσεις καλής γειτονίας στη βάση ίσων δικαιωμάτων», αναγνώριση «κρατικών συμβόλων» και «κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών, σεβασμό της ανεξαρτησίας, της αυτονομίας και της εδαφικής τους ακεραιότητας, δικαίωμα στην αυτοδιάθεση». Σημειωτέον, καμία ρητή αναφορά δεν υπάρχει για τη δημιουργία Σερβικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων, για την οποία η κοσοβάρικη ηγεσία επανέλαβε ότι δεν θα δεχτεί τη δημιουργία, όπως κρίθηκε και με βάση το Σύνταγμα που επικαλείται.
Παρελάσεις Σερβοβόσνιων και μες στο Σαράγεβο
Επιπλέον, χαρακτηριστικό των συνθηκών μέσα στις οποίες δυναμώνουν οι πιέσεις για την αποδοχή του δυτικού σχεδίου είναι το «μαστίγιο που έφερε» η ευρωατλαντική αντιπροσωπεία, όπως το χαρακτήρισε ο ίδιος ο Βούτσιτς, τασσόμενος υπέρ της ανάγκης συμβιβασμού. Ο δε ΥΠΕΞ, Ιβ. Ντάσιτς, τόνισε ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη «τα εθνικά και κρατικά μας συμφέροντα» για «μια συμβιβαστική λύση με όσο το δυνατόν περισσότερα οφέλη και με όσο το δυνατόν λιγότερη ζημιά». Ακόμα, για «το αν θα επιβάλουμε κυρώσεις στη Ρωσία» είπε ότι αυτό «είναι άλλο θέμα (…) που αφορά τα πολιτικά και οικονομικά μας συμφέροντα».
Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και το «θερμόμετρο» που σταθερά ανεβαίνει στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη (Β-Ε): Η ηγεσία της Σερβικής Δημοκρατίας (της μίας από τις δύο οντότητες που συναποτελούν την ενιαία Ομοσπονδία) επέμεινε και φέτος στις εκδηλώσεις για την 9η Γενάρη, που η Μπάνια Λούκα τιμά ως εθνική επέτειο αν και το 2015 το Συνταγματικό Δικαστήριο της Β-Ε τη χαρακτήρισε «αντισυνταγματική» και γενικά θεωρείται μέρα τιμής Σερβοβόσνιων «εγκληματιών πολέμου». Μάλιστα, φέτος, οι σχετικές εκδηλώσεις των Σερβοβόσνιων επεκτάθηκαν και σε μέρος του Σαράγεβο (που είναι πρωτεύουσα όλης της Β-Ε), με καταγγελίες για πούλμαν που κουβαλούσαν κόσμο από «άλλες περιοχές». Σε σχετικές εκδηλώσεις παραβρέθηκε και ο Σέρβος ΥΠΕΞ, Ιβιτσα Ντάσιτς, ενώ με αφορμή τη φετινή 9η Γενάρη, ο ηγέτης της «Σερβικής Δημοκρατίας», Μίλοραντ Ντόντικ, τίμησε τον Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, επειδή «χάρη στη θέση του και την ισχύ της Ρωσίας, η φωνή και η άποψη της Σερβικής Δημοκρατίας έχει κερδίσει ακροατήριο και σεβασμό».
Σχολιάζοντας τις επιλογές της σερβοβοσνιακής ηγεσίας, ο ύπατος εκπρόσωπος της Διεθνούς Κοινότητας για τη Β-Ε, Κρίστιαν Σμιτ, είπε ότι «η επόμενη 9η Γενάρη θα διαφέρει. Ξέρετε ότι μπορώ να είμαι ευγενικός, αλλά μπορώ να γίνω και σκληρός (…) Οποιος εργάζεται σύμφωνα με το Σύνταγμα (σ.σ. της Β-Ε) δεν χρειάζεται να φοβάται τίποτα. Για όποιον δεν το κάνει αυτό, μπορώ να βρω μια ευέλικτη απάντηση…».
Από τη μεριά του, ο Ντόντικ ισχυρίστηκε ότι «δεν αποτελούμε απειλή για κανέναν (…) Θέλουμε μόνο να πούμε ότι είμαστε εδώ και είμαστε έτοιμοι να αγωνιστούμε για την ελευθερία μας…».
