Ραγδαία επιταχύνονται τα βήματα για να υλοποιηθεί ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης (IMEC – India-Middle East-Europe Economic Corridor), ο οποίος ανακοινώθηκε το 2023 ως διαδρομή μεταφοράς Ενέργειας και εμπορευμάτων μεταξύ Ανατολής και Δύσης, επιβεβαιώνοντας πόσο βαθιά στο «στόμα του λύκου» βυθίζεται η γειτονιά μας, αποκτώντας όλο και κρισιμότερο βάρος στη λυσσαλέα αντιπαράθεση ΗΠΑ – Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στην παγκόσμια ιμπεριαλιστική πυραμίδα. Τα σχέδια αυτά «κουμπώνουν» και με τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, το αιματοκύλισμα του Παλαιστινιακού λαού από το κράτος – δολοφόνος Ισραήλ, την αναμέτρηση με το Ιράν, που έχει αναπτύξει σημαντικές σχέσεις με την Κίνα.
Σε αυτό το πλαίσιο, στις 15 και 16 Ιούνη (λίγο μετά αφότου εκδηλώθηκε η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν) ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι βρέθηκε στην Κύπρο, σε μια επίσκεψη που πραγματοποιήθηκε δεκαετίες μετά την τελευταία φορά που επικεφαλής ινδικής κυβέρνησης βρέθηκε στο νησί. Καθόλου τυχαία, η Κοινή Δήλωση Ινδίας – Κύπρου που δόθηκε στη δημοσιότητα χαρακτήρισε τον IMEC «μια μετασχηματιστική, πολυκομβική πρωτοβουλία που προωθεί την ειρήνη, την οικονομική ολοκλήρωση και τη βιώσιμη ανάπτυξη» και «έναν καταλύτη για εποικοδομητική περιφερειακή συνεργασία»…
Ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης σε δηλώσεις του είπε ότι οι δύο ηγέτες συζήτησαν «συγκεκριμένους τρόπους ενίσχυσης της επιχειρηματικής και οικονομικής συνεργασίας», τονίζοντας ότι ο ίδιος ξεχώρισε τα «πλεονεκτήματα της Κύπρου, όπως η γεωστρατηγική μας θέση ως σημείο εισόδου στην Ευρώπη», με φόντο άλλωστε και διεργασίες που «τρέχουν» για τη διχοτόμηση του νησιού και τις συνθήκες συνεργασίας των δύο πλευρών, ώστε – χωρίς απαραίτητα να αναμένεται οριστική διευθέτηση του Κυπριακού – να προχωρήσουν οικονομικές συνεργασίες που «κολλάνε» εδώ και δεκαετίες, εξαιτίας περιορισμών και επιπλοκών που γεννά το «αδιέξοδο» στις συνομιλίες.
Ακόμα, οι δύο ηγέτες «συμφώνησαν να προωθήσουν τη συνεργασία στην έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία, καλλιεργώντας ισχυρότερους δεσμούς μεταξύ των νεοφυών επιχειρήσεων, των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και της βιομηχανίας, και στηρίζοντας τις ανταλλαγές στην καινοτομία, σε σημαντικούς τομείς, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι ψηφιακές υποδομές και η έρευνα, με την προοπτική σύναψης σχετικού Μνημονίου Συναντίληψης».
«Οδικός χάρτης για συνεργασία στην ασφάλεια»
Σημειωτέον ότι τη σύσφιξη των επιχειρηματικών συνεργασιών συνοδεύει η συμφωνία για «δημιουργία συνεργιών σε θέματα Αμυνας και Ασφάλειας, Υποδομών, Διαχείρισης Κρίσεων, Τουρισμού, Ενεργειακής Συνεργασίας, Ναυτιλίας, Καινοτομίας και Τεχνητής Νοημοσύνης», ενώ όπως υπογράμμισε και ο Ναρέντρα Μόντι, «θα προετοιμάσουμε έναν συγκεκριμένο οδικό χάρτη για τα επόμενα πέντε χρόνια, για να ενισχύσουμε τη συνεργασία στην άμυνα και την ασφάλεια, θα δώσουμε έμφαση στη βιομηχανία της άμυνας υπό το πρόγραμμα διμερούς συνεργασίας στην Αμυνα». Μάλιστα, «ένας ξεχωριστός διάλογος πάνω στον κυβερνοχώρο και τη ναυτιλιακή ασφάλεια θα ξεκινήσει».
Οι δύο ηγέτες εξέφρασαν την κοινή τους πεποίθηση ως προς τη «σημασία διατήρησης της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής μη διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής», ενώ αναγνωρίζοντας «την Κύπρο και την Ινδία ως ναυτικές χώρες με μακρά ναυτική παράδοση, οι ηγέτες συζήτησαν και τη διεύρυνση της συνεργασίας στον θαλάσσιο τομέα» και σε αυτή τη βάση ξεκαθάρισαν ότι:
«Θα ενθαρρύνουν πιο τακτικούς ελλιμενισμούς ινδικών πολεμικών πλοίων σε κυπριακά λιμάνια και θα διερευνήσουν ευκαιρίες για κοινές ναυτικές ασκήσεις και εκπαιδεύσεις, με στόχο την ενίσχυση της επίγνωσης του ναυτικού χώρου και της περιφερειακής ασφάλειας»…
Στο ίδιο πνεύμα και «υπό το φως των συνεχιζόμενων παγκόσμιων κρίσεων, οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στον τομέα της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και συντονισμένη διαχείριση κρίσεων. Βασιζόμενοι σε προηγούμενες επιτυχημένες προσπάθειες, οι ηγέτες συμφώνησαν να θεσμοθετήσουν τον συντονισμό σε επιχειρήσεις εκκένωσης αμάχων και σε επιχειρήσεις Ερευνας και Διάσωσης».
«Στρατηγικό αντίμετρο στην Κίνα»
Χαρακτηριστική ήταν η συζήτηση που έγινε για τον IMEC και τον ρόλο της Μεσογείου στην υλοποίησή του κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου με τίτλο «Νόμος Συνεργασίας Αμερικανο-ελληνο-ισραηλινού Εταιρικού Σχήματος για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας και τη Θαλάσσια Ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο το 2025» που κατατέθηκε στο αμερικανικό Κογκρέσο, «ώστε – όπως τονίζει το blog ενός από τους εισηγητές του, του Δημοκρατικού Γερουσιαστή Μπραντ Σνάιντερ – να δώσει ώθηση στον ρόλο της συγκεκριμένης περιφέρειας ως στρατηγικού συνδέσμου μεταξύ Ινδίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης».
Ο δε Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής, Γκας Μπιλιράκις, υπερθεματίζοντας, υποστήριξε ότι «η υποστήριξη του IMEC είναι καθοριστική για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας, την προώθηση της οικονομικής ενσωμάτωσης και την ισχυροποίηση της αμυντικής συνεργασίας σε αυτές τις περιοχές» σπεύδοντας να συμπληρώσει: «Αυτός ο διάδρομος επιδιώκει να διαφοροποιήσει τις ενεργειακές διαδρομές, να μειώσει την εξάρτηση από παραδοσιακά μονοπάτια και να μειώσει τις ευαλωτότητες των παγκόσμιων ενεργειακών εφοδιαστικών αλυσίδων. Συνδέοντας τις ΗΠΑ, την Ινδία, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη μέσω σιδηροδρόμων, λιμανιών και ψηφιακών υποδομών, ο IMEC θα διευκολύνει το πιο αποτελεσματικό εμπόριο και τις επενδύσεις, προωθώντας την οικονομική ανάπτυξη και ανθεκτικότητα. Επιπρόσθετα, ο διάδρομος υπηρετεί ως στρατηγικό αντίμετρο στην πρωτοβουλία της Κίνας Belt and Road, προσφέροντας ένα εναλλακτικό μοντέλο διαφανούς και βιώσιμης ανάπτυξης. Μέσω αυτής της πρωτοβουλίας, οι ΗΠΑ μπορούν να ενισχύσουν τις εταιρικές τους σχέσεις, να προωθήσουν την περιφερειακή σταθερότητα και να αντισταθμίσουν την επιρροή στρατηγικών ανταγωνιστών».
Αλλά και η δημοκρατική γερουσιαστής Ντίνα Τίτους χαρακτήρισε τον IMEC «κρίσιμο για τη διασφάλιση των αμερικανικών συμφερόντων στο εξωτερικό».
Σημειώνουμε ότι πρόκειται για το αμερικανικό νομοσχέδιο που αναβαθμίζει τον ρόλο της ναυτικής βάσης στη Σούδα στην υλοποίηση κρίσιμων στρατιωτικών σχεδιασμών των ΗΠΑ και του στενού του συμμάχου – κράτους δολοφόνου Ισραήλ, τονίζοντας ότι πρόκειται για τον «μοναδικό λιμένα βαθέων υδάτων στη Μεσόγειο ικανό να εξυπηρετήσει τα μεγαλύτερα αμερικανικά αεροπλανοφόρα», στο «σταυροδρόμι Ευρώπης, Αφρικής και Ασίας».
Συνολικότερα δε, όπως εξηγεί και ο ίδιος Μπ. Σνάιντερ στο blog του, το νομοσχέδιο προτάσσει την «αναβάθμιση της Ανατολικής Μεσογείου στην εφαρμογή της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Την θεσμοθέτηση στρατηγικών διαλόγων με εταίρους στον IMEC και την περιφέρεια. Την υποστήριξη δια-συνοριακών σχεδίων υποδομών και ενεργειακών διασυνδέσεων. Τη μελέτη της επέκτασης των καινοτόμων προγραμμάτων ΗΠΑ – Ισραήλ στην ευρύτερη περιοχή. Την αξιολόγηση πολυμερών μοντέλων όπως το κέντρο CYCLOPS Cyprus Center for Land, Open-seas and Port Security) της Κύπρου για τον περιφερειακό συντονισμό».
Προκεχωρημένο φυλάκιο του ΝΑΤΟ
Η λειτουργία του CYCLOPS στην Κύπρο («Cyprus Center for Land, Open-seas and Port Security», που εγκαινιάστηκε το 2022 σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, ως εκπαιδευτικό κέντρο, όπως λέγεται, «για την παροχή εκπαίδευσης σε διάφορους τομείς μη στρατιωτικής ασφάλειας, όπως τελωνειακοί έλεγχοι και έλεγχοι εξαγωγών, λιμενικής και θαλάσσιας ασφάλειας, διαχείρισης ΧΒΡΠ-Ε (χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών, πυρηνικών και εκρηκτικών) υλικών, αλλά και κυβερνοασφάλειας», είναι ενδεικτική για την ταχύτητα μετατροπής του νησιού σε προκεχωρημένο ΝΑΤΟικό φυλάκιο, όσο κι αν ακόμα δεν προχωρά επίσημα η διαδικασία ένταξής του στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο. Οπως έχει δηλώσει ο Κύπριος Πρόεδρος, «αν ήταν εφικτό να ενταχθούμε αύριο στο ΝΑΤΟ, θα το κάναμε», ενώ έχει προσθέσει ότι «επειδή δεν είναι εφικτή στην παρούσα φάση η ένταξη της Κύπρου (σ.σ. στο ΝΑΤΟ), προσπαθούμε από πλευράς εκπαίδευσης, τεχνογνωσίας, αναδιοργάνωσης να εξασφαλίσουμε τα πλεονεκτήματα» και «όταν δημιουργηθούν οι συνθήκες να γίνουμε και κράτος – μέλος του ΝΑΤΟ».
Σημειωτέον, μετά τις προειδοποιήσεις του Ιράν ότι οι βάσεις των ΗΠΑ και όλων των συμμάχων του Ισραήλ αποτελούν στόχο αντιποίνων, το κυπριακό υπουργείο Εσωτερικών εξέδωσε οδηγίες μέχρι και για τα πλησιέστερα καταφύγια. Οσο κι αν Λευκωσία και Λονδίνο προσπάθησαν να διαψεύσουν πληροφορίες εμπλοκής των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο στα ευρωατλαντικά σχέδια για «απώθηση» ιρανικών πληγμάτων ή / και κάλυψη του Ισραήλ, ο ρόλος των βάσεων σε Ακρωτήρι και Δεκέλεια τουλάχιστον τον τελευταίο χρόνο έχει αναβαθμιστεί δραστικά στην «αντιμετώπιση» αντιπάλων της «Δύσης» (βλ. βομβαρδισμούς κατά της Υεμένης τον Φλεβάρη του 2024 «για να προετοιμάσουν και να αναπτύξουν σχέδια για την υπεράσπιση οποιασδήποτε πιθανής απειλής στις κυρίαρχες βάσεις του Ηνωμένου Βασιλείου»).
Απόδειξη της όλο και πιο ενεργού εμπλοκής της Κύπρου στον αμερικανοΝΑΤΟικό σχεδιασμό είναι και η κατασκευή του στρατιωτικού ελικοδρομίου στο Μαρί (με τη συμβολή, όπως λέγεται, του 1ου Κινητού Ναυτικού Κατασκευαστικού Τάγματος του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού), ενώ όλους τους τελευταίους μήνες πύκνωσαν ξανά τα κοινά γυμνάσια με ΗΠΑ – Ισραήλ και απευθείας σενάρια για «αντιμετώπιση του Ιράν».
Αξίζει τέλος να καταγραφούν σενάρια που βλέπουν το φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα για πιθανή «μετεξέλιξη» του καθεστώτος των βρετανικών βάσεων, στο πλαίσιο και των πολύπλευρων παζαριών που «τρέχουν» για το Κυπριακό. Δημοσιεύματα αναφέρουν ότι το Λονδίνο εξετάζει αξιοποίηση του «μοντέλου των νησιών Τσάνγκος», παραπέμποντας σε πρόσφατη συμφωνία που υπέγραψε με τον Αγιο Μαυρίκιο ώστε να του «επιστρέψει» το νησιωτικό αυτό σύμπλεγμα, που βρίσκεται στην καρδιά ακριβώς του Ινδικού Ωκεανού και είχε αποκοπεί πριν την ανεξαρτητοποίηση της χώρας από τη Βρετανία, το 1968. Στη μεγαλύτερη από τις ατόλλες που συνθέτουν τα Τσάνγκος, την Ντιέγκο Γκαρσία, υπάρχει η ομώνυμη στρατιωτική βάση που διατηρούν από κοινού ΗΠΑ και Βρετανία.
Τον περασμένο Μάη η κυβέρνηση Στάρμερ συμφώνησε να «επιστρέψει» τα νησιά στον Αγιο Μαυρίκιο, νοικιάζοντας ωστόσο τη βάση για 99 χρόνια, με ετήσιο μίσθωμα 101 εκατ. βρετανικές λίρες… Το επιχείρημα του Λονδίνου ήταν ότι μια τέτοια συμφωνία «δεν αφορά μόνο το Διεθνές Δίκαιο αλλά και την ίδια τη λειτουργία της βάσης», καθώς επίσης ότι έτσι η Βρετανία εμποδίζει άλλες χώρες να δημιουργήσουν βάση στα Τσάνγκος. Μια τέτοια προοπτική διαμορφώνεται για την Κύπρο.
Α.Μ.
Αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη» – 20/6/2025
