15 Ιούλη 1974, εκδηλώνεται το χουντικό πραξικόπημα στην Κύπρο. Οι πραξικοπηματίες καταλαμβάνουν την Αρχιεπισκοπή και το ραδιοφωνικό σταθμό της Λευκωσίας, από όπου μεταδίδουν: «Σήμερον την πρωίαν η Εθνική Φρουρά επενέβη διά να σταματήση τον αδελφοκτόνον εμφύλιον πόλεμον. Η Εθνική Φρουρά είναι την στιγμήν αυτήν κυρία της καταστάσεως. Ο Μακάριος είναι νεκρός».
Πέντε μέρες μετά εκδηλώθηκε η τουρκική εισβολή με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού «ΑΤΤΙΛΑΣ 1» και «ΑΤΤΙΛΑΣ 2» που οδήγησαν στην κατοχή του 37% της Κύπρου και πραγματοποιήθηκε με τις ευλογίες του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ.
Στην Κύπρο, από το 1973 βρέθηκε να υπηρετεί ως έφεδρος λοχίας Τεθωρακισμένων ο Κώστας Δρόσος που σύντομα έγραψε ιστορία με την κομμουνιστική – μαχητική του στάση το 1974 ενάντια στους Τούρκους εισβολείς. Για τις αξιέπαινες πράξεις του παρασημοφορήθηκε με το Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων.
Είχα διαπαιδαγωγηθεί παρακολουθώντας τις διηγήσεις των γονιών μου και τις συζητήσεις τους με συγχωριανούς, για τον ηρωισμό των ανταρτών κατά τη διάρκεια της εποποιίας του ΔΣΕ, στα ορεινά χωριά της Φωκίδας και της Φθιώτιδας. «Από τα μικρά μου πόδια» έμαθα την Ιστορία του ΚΚΕ και των κομμουνιστών και ακολούθησα την πορεία τους.
Κ. Δρόσος
Να πως περιγράφει ο ίδιος εκείνες τις ημέρες:
“Τον Σεπτέμβρη του 1973 στάλθηκα στην Κύπρο, παρά τη θέλησή μου, να υπηρετήσω το υπόλοιπο της στρατιωτικής μου θητείας. Στις 15 Ιούλη 1974, μέρα αναχώρησης από την Κύπρο για επιστροφή στην Ελλάδα, μας ανακοινώθηκε από τον διοικητή της 21ης Επιλαρχίας Αναγνώρισης Κύπρου ότι το ταξίδι μας αναβάλλεται.
Η μονάδα αυτή των τεθωρακισμένων (Τ/Θ) που υπηρετούσα, μαζί με τους καταδρομείς της «Εθνικής Φρουράς» (ΕΦ) Κύπρου και με εντολή της χουντικής κυβέρνησης της Ελλάδας, πραγματοποίησαν το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου και της κυβέρνησής του.
Τα άρματα βγήκαν στις 9 η ώρα περίπου, με κύρια αποστολή Προεδρικό Μέγαρο και Αρχιεπισκοπή. Εγώ είχα παραδώσει την προηγούμενη μέρα οπλισμό, άρμα και καθήκοντα Επιλοχία Ίλης που εκτελούσα, οπότε έμεινα στο στρατόπεδο.
Στις 20 Ιούλη, 5 η ώρα το πρωί, οι Τούρκοι άρχισαν να βομβαρδίζουν στρατόπεδα. Το δικό μας, μέσα στη Λευκωσία, δεν το βομβάρδισαν, γιατί στο μεσοδιάστημα που το φωτογράφισαν το βρήκαν άδειο. Βέβαια στις 9 το βράδυ τα άρματα επέστρεψαν. Στις 20 προς 21 Ιούλη το βράδυ ήρθαν 14 αεροπλάνα από την Κρήτη με δυνάμεις καταδρομών. Στις 3 η ώρα τα ξημερώματα έγινα μάρτυρας ενός τραγικού γεγονότος.
Ευρισκόμενος κοντά στο αεροδρόμιο, άκουσα τον βόμβο των αεροπλάνων και ταυτόχρονα αντιαεροπορικά πυρά. Τα τρία πρώτα χτυπήθηκαν. Ένα έπεσε φλεγόμενο. Αποτέλεσμα: 27 άνδρες νεκροί και ένας μισοζώντανος, που τελικά επέζησε. Τα άλλα δύο προσγειώθηκαν, ένα στη Λευκωσία και ένα στη Ρόδο. Τα υπόλοιπα 11 δεν χτυπήθηκαν, γιατί έπαθε εμπλοκή το αντιαεροπορικό (δικό μας) και προσγειώθηκαν κανονικά. Την άλλη μέρα ρωτήσαμε γιατί δεν είχαμε ειδοποιηθεί και η απάντηση που πήραμε ήταν πως «οι επικοινωνίες είχαν μπλοκάρει, λόγω παλαιότητας». Τη μέρα όμως μια χαρά λειτουργούσαν, μέχρι που φτάσαμε εμείς στο αεροδρόμιο και πήραμε θέσεις μάχης. Τη νύχτα μπλόκαραν; Διάχυτη ήταν η αντίληψη, μεταξύ αξιωματικών κυρίως, που είχαν πληροφόρηση, ότι ήταν έργο των «συμμάχων» Αμερικανών, που όχι μόνο ανέχτηκαν την εισβολή, αλλά βοήθησαν και στο πεδίο τους Τούρκους.
Στις 23 Ιούλη μέχρι 13 Αυγούστου υπήρξε εκεχειρία. Οι Τούρκοι όμως δεν σταμάτησαν να προωθούνται. Στις 2 Αυγούστου ένας ουλαμός αρμάτων, 3 Μ47 και 1 Μ113, έπεσαν σε ενέδρα της ΕΦ στον Κόρνο. Το πρώτο πάτησε νάρκη, το τελευταίο βλήθηκε από ΠΑΟ και τα άλλα δύο εγκλωβίστηκαν. Οι Τούρκοι τα εγκατέλειψαν και όσοι σώθηκαν, έφυγαν. Στο σημείο πήγαν Έλληνες υπαξιωματικοί εκπαιδευμένοι, αφού τα ίδια είχαμε και στην Ελλάδα. Παρέλαβαν τα δύο άθικτα και τα μετέφεραν στη Σκυλλούρα, ένα χωριό κοντά στη Μόρφου.
Εκεί έστειλαν και μένα, όπου ο διοικητής, ίλαρχος Χαραλάμπους, με διέταξε να αναλάβω αρχηγός πληρώματος του Μ47. Μου έδωσε μάλιστα και την ευκαιρία να πω γνώμη για το υπόλοιπο πλήρωμα. Διάλεξα για πυροβολητή έναν έφεδρο Κύπριο γενειοφόρο, που είχε τσαγανό και θύμιζε αντάρτη. Λεγόταν Ανδρέας Κουδουνάς. Οδηγός ο δεκανέας Νίκος Τούντας, Ελλαδίτης. Γεμιστής ο λοχίας Ανδρέας Κριθάρης, Ελλαδίτης, και συνοδηγός ο Χρηστάκης Αποστόλου, Κύπριος.
Είμαστε καλυμμένοι μέσα στη Σκυλλούρα, που οι κάτοικοί της την είχαν εγκαταλείψει. Στις 15 Αυγούστου, 3 η ώρα το μεσημέρι, βλέπουμε ένα τουρκικό Μ47 απέναντί μας στα 70 μέτρα. Πίσω του ένα Μ113 αποβιβάζει στρατιώτες. Χωρίς δεύτερη σκέψη ρίχνουμε στο Μ47 και το ανατινάζουμε. Ευτυχώς δεν μας εντόπισαν, λόγω των πυκνών καπνών που έβγαιναν από φλεγόμενη καλαμιά, εξαιτίας των οποίων και εμείς δεν τους είχαμε δει νωρίτερα.
Εμείς δεν χωρούσαμε στα στενά του χωριού και η μόνη μας διέξοδος ήταν προς το γήπεδο. Φτάνοντας εκεί πέσαμε πάνω σε 15 τουλάχιστον τουρκικά άρματα. Τώρα τι κάνουμε; Σκεπτόμενος πως έχουμε τουρκικό τανκ με τα διακριτικά του, δίνω εντολή στον οδηγό να μπει μέσα τους και να ακολουθήσει κοινή πορεία. Ο πυροβολητής να στρέψει το πυροβόλο προς Φιλιά (ύψωμα), όπως οι Τούρκοι.
Στην παράταξη που μπήκαμε, είχαμε έναν στα δεξιά μας. Μόλις καλυφθήκαμε, τον χτυπήσαμε. Αυτό προκάλεσε αναστάτωση και όλοι γύρισαν στο γήπεδο. Μαζί τους και εμείς. Τα ίδια επαναλαμβάνονταν για δύο ώρες ανταρτοπόλεμου περίπου. Όταν μας πήραν είδηση έριχναν όλοι μαζί, αλλά είχαμε απομακρυνθεί αρκετά και δεν μας πέτυχαν. Αποτέλεσμα: Καταστρέψαμε 5 Μ47 ολοσχερώς. Οι Τούρκοι καθηλώθηκαν στη Σκυλλούρα, με αποτέλεσμα να προλάβουν να υποχωρήσουν προς τον ελεύθερο τομέα περίπου 3.000 άμαχοι Κύπριοι από τον Ασώματο Μύρτου μέσω Μόρφου, όπου οι Τούρκοι μπήκαν 16/8, ημερομηνία που και εμείς ενωθήκαμε με την υπόλοιπη μονάδα, το απόγευμα.
Εκεί άκουσα το εξής αμίμητο από τον διοικητή του 2ου Γραφείου: «Παιδιά, μέχρι εκεί ήταν το σχέδιο. Τώρα είμαστε ασφαλείς».
Ο διοικητής της μονάδας με πρότεινε για «Πολεμικό Σταυρό» (πολεμικό στρατιωτικό μετάλλιο), μετά την αναφορά του αυτόπτη μάρτυρα, ίλαρχου Χαραλάμπους, που τελικά δεν μου δόθηκε. Αντί αυτού μου έχει απονεμηθεί το «Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων».
Συμπέρασμα: Η τουρκική εισβολή ήταν σχεδιασμένη και προετοιμασμένη από νωρίτερα και εν γνώσει του ΝΑΤΟ και των Αμερικανών. Οι Κύπριοι, με τον υποτυπώδη εξοπλισμό που είχαν, δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι παραπάνω. Η χουντική κυβέρνηση της Ελλάδας απέσυρε την ελληνική μεραρχία από το νησί το 1967, διευκολύνοντας έτσι τους Τούρκους. Οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ έπαιξαν και εξακολουθούν να παίζουν βρώμικο ρόλο εναντίον μας.
