Του Κώστα Γουλιάμου υποψήφιου με το ΚΚΕ στις ευρωεκλογές, Τακτικού Μέλους της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, πρώην Πρύτανη του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου.
Η ωμή βία της αστυνομίας, με οδηγίες από το αυταρχικό «βαθύ κράτος» της Ουάσιγκτον και την ελεγχόμενη από το ισραηλινό λόμπι ηγεμονική ελίτ των ΗΠΑ, δεν έχουν σβήσει τη σπίθα που πυροδότησαν οι φοιτητικές κινητοποιήσεις που ραγδαία εξαπλώθηκαν στην Ευρώπη. Το σημαντικό ωστόσο είναι πως οι φοιτητές κατήγγειλαν – μαζί με τη γενοκτονία στη Γάζα – την άλωση των πανεπιστημίων τους από την πολεμική βιομηχανία, λόγω της ερευνητικής (και όχι μόνο) διασύνδεσής της με τα ακαδημαϊκά ιδρύματα.
Πραγματικά, η συνεργασία με τις βιομηχανίες πολέμου έχει αλώσει και υπονομεύσει τη σημερινή λειτουργία των πανεπιστημίων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Πρόκειται για μια τερατώδη αντίληψη και πρακτική, που, ως τέτοια, έχει επιταχύνει τη στρατιωτικοποίηση του ακαδημαϊκού χώρου. Ηδη ο Veblen από το 1918 στο άρθρο του «The Higher Learning in America: A Memorandum on the Conduct of Universities By Business Men» υποστήριζε πως οι αληθινές ακαδημαϊκές αξίες θυσιάστηκαν από τα πανεπιστήμια υπέρ του συμφέροντος και της κερδοφορίας τους.
Και αυτή η κερδοφορία εντείνεται κι εκτείνεται στον 21ο αιώνα μέσα από το αποκαλούμενο «χρυσό τρίγωνο» των «στρατιωτικών υπηρεσιών, της βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας και των ερευνητικών πανεπιστημίων». Μάλιστα, ενόψει των αυξανόμενων ιμπεριαλιστικών εντάσεων, τα πανεπιστήμια – ως συστατικό του «χρυσού τριγώνου» – συνδιαμορφώνουν τη σημερινή οικονομία πολέμου.
* * *
Με όρους ΝΑΤΟ, η οικονομία πολέμου ξεπέρασε το 2023 τα 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια, καταγράφοντας αύξηση 6,8% σε σχέση με τις δαπάνες του έτους 2022. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) κατέλαβαν την πρώτη θέση με 916 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που αντιπροσωπεύει το 37% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών, και το οποίο είναι περίπου τριπλάσιο από αυτό της Κίνας που κατέχει τη δεύτερη θέση στην κατάταξη. Επιπλέον, οι στρατιωτικές δαπάνες στη Μέση Ανατολή αυξήθηκαν κατά 9%, αγγίζοντας τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια. Στο δε Ισραήλ καταγράφηκε αύξηση κατά 24% με συνολικό ποσό 27,5 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αναμφίβολα, με κριτήριο τα συμφέροντα της αστικής τάξης και της οικονομικής ολιγαρχίας, γίνεται πλέον πιο ευδιάκριτη η στρατιωτικοποίηση των καπιταλιστικών χωρών μέσω της πολεμικής οικονομίας. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει – κατ’ αντιστοιχία της υφιστάμενης αμερικανικής «US Defense Production Act» – μια νέα «Ευρωπαϊκή Πράξη Αμυντικής Παραγωγής» (European Defence Production Act) για την ενίσχυση της μιλιταριστικής βιομηχανίας και της σχετικής έρευνας. Μάλιστα η Κομισιόν, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον τον Ιούλη, αποβλέπει στην ολοκλήρωση της συγκεκριμένης πράξης πριν από το τέλος του έτους ως μόνιμου μηχανισμού.
* * *
Το βέβαιο είναι πως η ενίσχυση του πολεμικού κρατικο-μονοπωλιακού καπιταλισμού επιτελείται μέσα από σχετικές συνεργασίες και έρευνες των πανεπιστημίων με τη στρατιωτική βιομηχανία τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ΕΕ. Η Ενωση Αμερικανικών Πανεπιστημίων (AAU) εδώ και χρόνια πληροφορεί πως σχεδόν 350 κολέγια και πανεπιστήμια διεξάγουν έρευνα που χρηματοδοτείται από το Πεντάγωνο. Τα αμερικανικά πανεπιστήμια λαμβάνουν περισσότερο από το 60% της χρηματοδότησης βασικής έρευνας στον τομέα της άμυνας. Ταυτόχρονα το υπουργείο Αμυνας των ΗΠΑ είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ομοσπονδιακός χρηματοδότης πανεπιστημιακής έρευνας.
Να υπογραμμιστεί πως η Ενωση Αμερικανικών Πανεπιστημίων (AAU) είχε στο παρελθόν αναφέρει το 60% της ομοσπονδιακής χρηματοδότησης για πανεπιστημιακή έρευνα κατευθύνεται στον κλάδο ηλεκτρολογίας, το 55% για τις επιστήμες υπολογιστών, το 41% για τη μεταλλουργία/μηχανική υλικών και το 33% για την ωκεανογραφία.
Με άλλα λόγια, το Πεντάγωνο υπαγορεύει τα πεδία και το αντικείμενο έρευνας στα πανεπιστήμια. Για παράδειγμα, το Πανεπιστήμιο Tulane έχει λάβει επιχορήγηση 3,2 εκατομμυρίων δολαρίων από το υπουργείο Αμυνας των ΗΠΑ, για να μελετήσει τον αντίκτυπο της ανόδου της στάθμης της θάλασσας σε περισσότερες από 1.800 παγκόσμιες στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
* * *
Ταυτόχρονα, η Ενωση Αμερικανικών Πανεπιστημίων (AAU) ζητά από το Κογκρέσο να παράσχει στα πανεπιστήμια: 2,929 δισεκατομμύρια δολάρια για την ενίσχυση της βασικής έρευνας του υπουργείου Αμυνας, 4,119 δισεκατομμύρια δολάρια για την DARPA (Οργανισμός Προηγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων Αμυνας), 20 δισεκατομμύρια δολάρια πάλι για το S&T του υπουργείου Αμυνας.
Επίσης στο Norfolk της Virginia, το ΝΑΤΟ συνεργάζεται εκτενώς με φοιτητές, ερευνητικά ιδρύματα, διεπιστημονικές ομάδες και πανεπιστήμια όπως των Johns Hopkins University, Harvard University, University of Texas, George Washington University, William & Mary University κ.λπ., ενώ το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα συνεχίζει τη σύμπραξή του με την πολεμική βιομηχανία της Raytheon Missiles & Defense. Αντίθετα, η φοιτητική οργάνωση «Stanford Students for Justice in Palestine» (SJP), του πανεπιστημίου Stanford, ζήτησε διαφάνεια στο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο του ακαδημαϊκού ιδρύματος και στις διασυνδέσεις του με την ισραηλινή κυβέρνηση και τον στρατό της.
* * *
Στην άλλη άκρη του Ειρηνικού, το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης ανακοίνωσε ερευνητική συνεργασία με την «Lockheed Martin», τον μεγαλύτερο κατασκευαστή όπλων στον κόσμο. Ιδρυσαν κοινό ερευνητικό κέντρο δίπλα στην πανεπιστημιούπολη. Είναι το πρώτο ερευνητικό κέντρο της «Lockheed Martin» εκτός ΗΠΑ. Το κέντρο «παρέχει υποτροφίες διδακτορικών σπουδών και πρακτική άσκηση», ενώ θα χρηματοδοτεί ερευνητικά έργα. Παράλληλα, το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης έχει υπογράψει παρόμοια συμφωνία με τη βρετανική εταιρεία κατασκευής όπλων «BAE Systems».
Επίσης, τα πανεπιστήμια Adelaide University, Flinders University και University of South Australia αποτελούν μέρος ενός ερευνητικού δικτύου που χρηματοδοτείται από την «BAE Systems». Από την άλλη, η συμμαχία μεταξύ Σχολών Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις ΗΠΑ και την Αυστραλία ενισχύει τη διεθνή της συνεργασία στον τομέα της άμυνας και του Διαστήματος. Συγκεκριμένα, τα πανεπιστήμια University of Exeter Business School (UK), Tepper Business School at Carnegie Mellon University (USA) και το University of South Australia (UniSA)/ Business School προσφέρουν πρόγραμμα MBA, που έχει σχεδιαστεί με στόχο να ενισχύσει το τριμερές σύμφωνο ασφαλείας AUKUS.
* * *
Στον ευρωπαϊκό χώρο, τα πανεπιστήμια της Δανίας και πέντε ινστιτούτα Εγκεκριμένης Τεχνολογικής Υπηρεσίας (GTS) τον Γενάρη του 2023 προχώρησαν στην ίδρυση ενός Εθνικού Κέντρου Αμυντικής Τεχνολογίας (Nationalt Forsvarsteknologisk Center), με στόχο να ενισχύσουν τη συνεργασία τους με τη στρατιωτική βιομηχανία και τις δανικές Ενοπλες Δυνάμεις.
Σε ό,τι αφορά την ίδια την ΕΕ, η συνολική χρηματοδότηση του Ισραήλ – Προγράμματα Πλαισίου 7 (2007-2013 – 879 εκατ. ευρώ), Ορίζοντα 2020 (2014-2020 – 1,28 δισ. ευρώ) και Ορίζοντα Ευρώπη (2021-2027 – 503 εκατ. ευρώ έως το 2023) – ξεπέρασε τα 2,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Ειδικότερα σε έργα Horizon 2020 και Horizon, πολλά γνωστά πανεπιστήμια της Ευρώπης συνεργάστηκαν με ισραηλινούς φορείς. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα έργα LAW-TRAIN, PERCEPTIONS, PROTON, AUGGMED, ROXANNE κ.λπ., αλλά και συνεργαζόμενα πανεπιστήμια όπως Katholieke Universiteit Leuven, University of Cambridge, Universitat de Barcelona, The University of Birmingham, University Degli Studi di Roma La Sapienza, Universidad Rey Juan Carlos, Sheffield Hallam University, Gottfried Wilhelm Leibniz, Universitaet Hannover κ.ο.κ.
* * *
Επομένως, στις συγκεκριμένες συνθήκες του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, που μεγαλώνει την αναρχία, όπως έλεγε ο Ενγκελς στο «Αντι-Ντύρινγκ», είναι αναγκαίο για τον λαό να αντισταθεί στις ΝΑΤΟικές και ευρωενωσιακές πολιτικές στρατιωτικοποίησης των πανεπιστημίων. Συνακόλουθα, είναι επιτακτική ανάγκη να γυρίσει την πλάτη στα αστικά κόμματα – ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ κ.λπ. – που τις στηρίζουν, ισχυροποιώντας στις ευρωεκλογές του Ιούνη το ΚΚΕ και την πάλη του ενάντια στην «ιερή ευρωατλαντική κανονικότητα» της οικονομίας πολέμου.
Γιατί το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που δίνει περιεχόμενο και προοπτική στον αγώνα απέναντι στο σύστημα του πολεμικού κρατικο-μονοπωλιακού καπιταλισμού. Ο Λένιν άλλωστε αποκαλούσε το σύστημα του πολεμικού κρατικο-μονοπωλιακού καπιταλισμού ως «στρατιωτικό κάτεργο για τους εργάτες, στρατιωτική περιφρούρηση των κερδών των καπιταλιστών» (Απαντα, τ. 34, σελ. 191).
Αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη», Πέμπτη 9 Μάη 2024
