Πλάι στο συνεχές και καθημερινό σφυροκόπημα του νότιου Λιβάνου, της πρωτεύουσας Βηρυτού και προαστίων της πρωτεύουσας της Συρίας Δαμασκού, εντείνονται το τελευταίο διάστημα τα σκληρά παζάρια για εκεχειρία. Η κλιμάκωση των ισραηλινών επιθέσεων, με στόχο υποτίθεται τη μείωση των αποθεμάτων της Χεζμπολάχ σε όπλα και το μπλοκάρισμα των διαδρόμων ανεφοδιασμού της συνδυάζεται με το νέο σκληρό διπλωματικό παζάρι που έχει ξεκινήσει τις τελευταίες μέρες, ενώ απομένει περίπου ένα δίμηνο πριν την ανάληψη καθηκόντων της νέας κυβέρνησης του Ντ. Τραμπ στις ΗΠΑ.
Από την αρχή της κρίσης, τον Οκτώβρη του 2023, οι ισραηλινές επιθέσεις στον Λίβανο έχουν προκαλέσει πάνω από 3.386 νεκρούς, 14.417 τραυματίες, τον εκτοπισμό τουλάχιστον 1,2 εκατομμυρίων αμάχων και σοβαρές καταστροφές σε κατοικημένες περιοχές και υποδομές. Πλάι στα ερείπια και στο αίμα χιλιάδων αμάχων επιχειρείται ο σχεδιασμός της «επόμενης μέρας» στον – καταχρεωμένο από το 2019 – Λίβανο.
Ενδεικτική των νέων εντατικών διπλωματικών παζαριών που διαδραματίζονται μεταξύ ενδιαφερόμενων χωρών ήταν το βράδυ της Πέμπτης η επίδοση σχεδίου συμφωνίας για εκεχειρία διάρκειας «αρκετών εβδομάδων», από την Αμερικανίδα πρέσβειρα στη Βηρυτό Λίσα Τζόνσον στον πρόεδρο της Βουλής του Λιβάνου Ναμπίχ Μπέρι, που φαίνεται ότι διαπραγματεύεται εκ μέρους της Χεζμπολάχ.
Την Παρασκευή το πρωί έφτασε αιφνιδίως στη Βηρυτό (από τη Δαμασκό, όπου είχε εκτάκτως διαβουλεύσεις με Σύρους ανώτερους αξιωματούχους) ο Αλί Λαριτζανί, ειδικός απεσταλμένος του Ιρανού ανώτατου ηγέτη Αλί Χαμενεΐ. Ο Λαριτζανί συναντήθηκε με τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό Νατζίμ Μικάτι και με τον πρόεδρο της Βουλής Ναμπίχ Μπέρι. Διαβεβαίωσε ότι δεν μετέβη στη Βηρυτό για να σαμποτάρει κάποια συμφωνία, υποστηρίζοντας πως το Ιράν «επιδιώκει λύσεις σε προβλήματα». Ακολούθως εξήγησε ότι η Τεχεράνη θα υποστηρίξει «κάθε απόφαση του Λιβάνου στις συνομιλίες για την εξασφάλιση εκεχειρίας με το Ισραήλ», θέλοντας να δείξει πως επιθυμεί τον τερματισμό της σύγκρουσης μετά τα θανατηφόρα πλήγματα του Ισραήλ στην ιεραρχία και διοίκηση της Χεζμπολάχ. Κατηγόρησε μάλιστα την κυβέρνηση Νετανιάχου ότι αυτή είναι που διακόπτει τις προσπάθειες για συμφωνία.
Η εμφάνιση του Λαριτζανί στη Βηρυτό συνέπεσε με την κλιμάκωση των ισραηλινών επιδρομών στις πρωτεύουσες του Λιβάνου και της Συρίας, αλλά και με τη συνέχιση των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων μεταξύ ΗΠΑ – Ιράν, διά μεσολαβητών, με επίκεντρο το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε μετέβη στην Τεχεράνη πραγματοποιώντας σειρά συναντήσεων Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη ο Ραφαέλ Γκρόσι επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του ΟΗΕ (ΙΑΕΑ). Ανάμεσα σε άλλους ο Γκρόσι είχε επαφές με τον Ιρανό Πρόεδρο, τον υπουργό Εξωτερικών και τον επικεφαλής του ιρανικού Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας. Σε δηλώσεις του, απευθυνόμενος εμμέσως στο Ισραήλ προειδοποίησε ότι οι ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις δεν πρέπει να γίνουν στόχος επίθεσης, ενώ από την άλλη ζήτησε «ορατά και απτά αποτελέσματα» στον έλεγχο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, «που θα δείξουν ότι αυτή η συνεργασία βελτιώνει την κατάσταση και απομακρύνει τον πόλεμο».
Είναι επίσης χαρακτηριστικό το γεγονός ότι προ ημερών ο δισεκατομμυριούχος Ιλον Μασκ, που αναλαμβάνει τη συνδιαχείριση του νέου υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας στην κυβέρνηση Τραμπ, συναντήθηκε στη Νέα Υόρκη «σε μυστική τοποθεσία» για τουλάχιστον μία ώρα με τον Ιρανό πρέσβη στον ΟΗΕ Αμίρ Σαΐντ Ιραβανί. Σύμφωνα με ιρανικές πηγές τις οποίες επικαλέστηκε η εφημερίδα «New York Times» στις 14/11, η συνάντηση έγινε «σε θετικό κλίμα».
Πάντως η επίσκεψη του Γκρόσι στην Τεχεράνη έγινε λίγο αφότου ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας Ισραέλ Κατς δήλωσε ότι το Ιράν είναι «πιο εκτεθειμένο από ποτέ σε χτυπήματα στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις».
Από την πλευρά του ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Α. Αραγτσί, τόνισε πως η Τεχεράνη είναι πρόθυμη να συζητήσει με βάση τα εθνικά συμφέροντα και τα αναπαλλοτρίωτα δικαιώματά της, αλλά δεν είναι έτοιμη «να διαπραγματευτεί υπό καθεστώς πιέσεων και εκφοβισμού». Ο δε Ιρανός Πρόεδρος Μ. Πεζεσκιάν δήλωσε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να επιλύσει όλες τις «ασάφειες και αμφιβολίες» σχετικά με το πυρηνικό της πρόγραμμα, διατηρώντας τη διαλλακτική διάθεση και τους ήπιους τόνους που συνηθίζει μετά την εκλογή του.
Ωστόσο οι μακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί των ΗΠΑ, του Ισραήλ (που εξοπλίζεται συνεχώς) και των συμμάχων τους δείχνουν ότι η όποια συμφωνία για εκεχειρία δεν θα έχει διάρκεια σε βάθος χρόνου. Οποια συμφωνία κι αν επιτευχθεί στην περιοχή, υπό τις παρούσες συνθήκες μέλλει να είναι «εύθραυστη» και προσωρινή, αφού οι ανταγωνισμοί στην περιοχή για φυσικούς πόρους και τους δρόμους μεταφοράς τους δεν πρόκειται να σταματήσουν.
