Το ALT.GR δημοσιεύει σήμερα το δεύτερο μέρος του άρθρου του Γιάννη Ντουνιαδάκη υποναύαρχου ΠΝ ε.α. : «Οι αγορές του αιώνα» με τίτλο: «Εκτόξευση εξοπλισμών ή «Πως χάθηκε η μπάλα (2001 – 2015)».
ΕΚΤΟΞΕΥΣΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΩΝ Ή «ΠΩΣ ΧΑΘΗΚΕ Η ΜΠΑΛΑ» (2001 – 2015)
Αλλεπάλληλες αποφάσεις του ΚΥΣΕΑ για εξοπλισμούς
Τον Απρίλη 2001 το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας (ΚΥΣΕΑ) αποφάσισε περικοπή 1 τρισεκατομμυρίου δραχμών από το πενταετές εξοπλιστικό πρόγραμμα (ΕΜΠΑΕ ) 2001 -2005, το οποίο από πενταετές έγινε οκταετές.
Α. Την 1/3/2002 το ΚΥΣΕΑ (ΥΕΘΑ Γ. Παπαντωνίου) επέλεξε:
- ως νέο άρμα μάχης το γερμανικό «Leopard 2-A5», το οποίο κατασκευάζεται από την εταιρία «Krauss Maffei», ωστόσο ο αριθμός των αρμάτων μειώθηκε σε σχέση με τον αρχικά προβλεπόμενο και η απόφαση αυτή αφορά 170 άρματα, αντί για 246 που ήταν αρχικά. Το κόστος τους εκτιμάται να ανέλθει στα περίπου 2,55 δισ. δραχμές ανά άρμα.
- Όσον αφορά στο σύστημα αυτοπροστασίας των 60 μαχητικών αεροσκαφών τύπου «F-16», των οποίων η παράδοση θα αρχίσει το 2003, επιλέχτηκε το σύστημα ASPIS της αμερικανικής εταιρίας «Raytheon». Το κόστος του προγράμματος αυτού αναμένεται να ανέλθει περίπου στα 60 δισ. δραχμές. Για την υλοποίηση του προγράμματος αυτού, η αμερικανική εταιρία, όπως είπε ο υπουργός Αμυνας, θα συνεργαστεί με την ΕΑΒ.
- αγορά 12 μεταγωγικών αεροσκαφών τύπου «C-27G» αμερικανοϊταλικής κατασκευής, της κοινοπραξίας «Alenia – Lockheed Martin». Πρόκειται για αεροσκάφη μέσης μεταφορικής ικανότητας, συγγενή στα χαρακτηριστικά με τα «C-130». Στα πλαίσια της ίδιας απόφασης, προβλέπεται και η αγορά 2 μεταχειρισμένων «C-130». Το κόστος του προγράμματος αυτού εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 120 δισ. δραχμές.
Β. Στις 26 Νοέμβρη 2002 ο Ριζοσπάστης δημοσιεύει ότι το ΚΥΣΕΑ αποφάσισε ομόφωνα να δαπανηθούν περίπου 2,2 δισ. ευρώ, για τέσσερα εξοπλιστικά προγράμματα, με τα όποια – όπως υποστήριξε ο υπουργός Άμυνας Γ. Παπαντωνίου – «ολοκληρώνεται η υλοποίηση του ΕΜΠΑΕ 2001 – 2005 ». Αξίζει να σημειωθεί εδώ, ότι όπως ανέφερε ο υπουργός, «η σημερινή κυβέρνηση από το 1996-97 και μετά αύξησε τις αμυντικές δαπάνες στο 5% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος από το 3% που ήταν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990»! Αυτή τη φορά το ΚΥΣΕΑ αποφάσισε:
- την αγορά 32 μεταφορικών ελικοπτέρων, με προαίρεση τεσσάρων, καθώς και την αγορά τεσσάρων υγειονομικών ελικοπτέρων και έξι των ειδικών δυνάμεων. Το ύψος του ποσού αυτής της πρώτης παραγγελίας είναι 651 εκατομμύρια ευρώ.
- την αγορά 12 επιθετικών ελικοπτέρων τύπου «Απάτσι», με κόστος 683 εκατομμύρια ευρώ.
- τον εκσυγχρονισμό 6 φρεγατών τύπου «S» του πολεμικού ναυτικού, με κόστος 381 εκατομμύρια ευρώ.
- τη ναυπήγηση μια κορβέτας, στα Ναυπηγεία της Ελευσίνας, σε συνεργασία με την αγγλική εταιρία «Vosper», με την οποία ήδη συνεργάζονται τα Ναυπηγεία για τη ναυπήγηση των πέντε πυραυλακάτων, με κόστος 415 εκατομμύρια ευρώ.
Γ. Στις 9/11/2005 ο υπουργός Άμυνας, ενημερώνοντας την Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής, υπερασπίστηκε την αναγκαιότητα νέας «αγοράς του αιώνα», 30 έως 40 αμερικανικών αεροσκαφών F-16 και μάλιστα με απευθείας ανάθεση. Ο υπουργός ισχυρίστηκε ότι η απευθείας ανάθεση με διακρατική συμφωνία έγινε για λόγους διαφάνειας και λογιστικού ελέγχου και ότι ένας διεθνής διαγωνισμός θα καθυστερούσε την προμήθεια για δύο ή τρία χρόνια. Κατά τον υπουργό, η αγορά των 30 αεροσκαφών θα κοστίσει 1,1 δισ. ευρώ χωρίς να συνυπολογίζονται τα επιπλέον όπλα που θα χρειαστεί να φέρουν τα F-16.
Δ. Για την ιστορία των ΕΜΠΑΕ να πούμε ότι με βάση δημοσίευμα[i] το ΕΜΠΑΕ «2001-2005, ανεστάλη τον Δεκέμβριο του 2003(!) όταν η ελληνική κυβέρνηση εν’ όψει των επερχομένων εκλογών υπέγραψε τις τελευταίες συμβάσεις, ενώ η νέα που προέκυψε αποφάσισε την εγκατάλειψη της προσπάθειας».
«Είχε χαθεί η μπάλα» με τους εξοπλισμούς
Μερικά χρόνια αργότερα ήρθε ο ΥΕΘΑ της κυβέρνησης ΝΔ Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος σε ημερίδα του περιοδικού «Διπλωματία», να διευκρινίσει – καταγγείλει για τα εξοπλιστικά προγράμματα επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, ότι:
«… Ειδικότερα στον τομέα των αμυντικών δαπανών, οι κινήσεις είναι ιδιαίτερα προσεκτικές, αφού η μέχρι πρότινος ακολουθούμενη πρακτική χρηματοδότησης των εξοπλιστικών προγραμμάτων από δύο πηγές, δηλαδή και από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και από δανεισμό του Υπουργείου Οικονομικών, συνέβαλε στα γνωστά προβλήματα αναξιοπιστίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση (EUROSTAT), σχετικά με το δημόσιο χρέος και το γενικότερο έλλειμμα της χώρας. Η κατάσταση αυτή μας δημιούργησε ιδιαίτερη δυσκολία στον ακριβή προσδιορισμό των πραγματικά ανειλημμένων υποχρεώσεων του υπουργείου (!!!), για τις οποίες χρειάσθηκε πολύ μεγάλη προσπάθεια να εντοπισθούν και να καταγραφούν.
Με τις λογιστικές μεθόδους που εφαρμόστηκαν τα προηγούμενα χρόνια, είναι γεγονός ότι στο τρέχον ΕΜΠΑΕ 2001 – 2005, δεν είχαν συμπεριληφθεί όλες οι ανειλημμένες υποχρεώσεις για συμβάσεις που είχαν υπογραφεί πριν το 2001 και με την τεχνική της μετακύλισης πληρωμών στα έτη 2004 και 2005, δημιουργήθηκε πραγματική διαχειριστική ασφυξία, την οποία η Κυβέρνησή μας κλήθηκε να αντιμετωπίσει. …» [ii].
Παραλαβές κύριων εξοπλισμών
- Συνεχίστηκε η παραλαβή των μεταχειρισμένων φρεγατών τ. S: Φ/Γ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ (2003) και Φ/Γ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ (F-466) (2004).
- Το πλοίο γενικής υποστηρίξεως (ΠΓΥ) ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ (Α-374) ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία Ελευσίνας με βάση τα σχέδια του πλοίου υποστηρίξεως ETNA του Ιταλικού Ναυτικού. Η ύψωση της σημαίας έγινε στις 8-7-2003.
- Στις 20/12/2005 το ΠΝ παρέλαβε την ΤΠΚ ΡΟΥΣΣΕΝ (Ρ-67) από τα Ναυπηγεία Ελευσίνας.
- Το Υ/Β ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ είναι το πρώτο υποβρύχιο κλάσης 214 το οποίο ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία της HDW στο Κίελο της Γερμανίας, και καθελκύστηκε την 22 Απριλίου 2004. Η ύψωση της ελληνικής σημαίας έγινε την 2 Νοεμβρίου 2010.
- Το Ρωσικής κατασκευής σύστημα TOR-M1 εντάχθηκε στην ΠΑ το 2001. Είναι αυτοκινούμενο ερπυστριοφόρο αντιαεροπορικό σύστημα μικρού βεληνεκούς (SHORAD), παντός καιρού.
- Το Γαλλικής κατασκευής σύστημα CROTALE NG/GR εντάχθηκε το 2003. Είναι κινητό αντιαεροπορικό σύστημα μικρού βεληνεκούς (SHORAD), παντός καιρού.
- Το σύστημα PATRIOT είναι Αμερικανικής κατασκευής και εντάχθηκε στην ΠΑ το 2003. Είναι κινητό αντιαεροπορικό σύστημα μεγάλου βεληνεκούς (HSAM) με εμβέλεια ραντάρ έρευνας 170 χλμ. και μέγιστο βεληνεκές εμπλοκής 150 χλμ. Θυμίζουμε ότι ένα τέτοιο αντιαεροπορικό – αντιπυραυλικό συγκρότημα η κυβέρνηση της ΝΔ έχει δεσμευτεί να στείλει στη Σ. Αραβία μαζί με δεκάδες στελεχών, εντός πολλών εισαγωγικών: προφανώς για … την άμυνα της πατρίδας!!
- Το έτος 2002 αποφασίστηκε η προμήθεια 24 Α/Κ πυροβόλα PzH 2000GR. Έως το τέλος του 2004 ήταν προγραμματισμένο να παραληφθούν όλα τα πυροβόλα, σε δύο μοίρες Πυροβολικού.
- Το 2003 υπογράφτηκε η σύμφαση με την NHI Industries για την προμήθεια 20 Ε/Π ΝΗ-90 τύπου ΤΤΗ (Tactical Transport Helicopter) και ακολούθησε η σταδιακή παραλαβή τους.
- Η σύμβαση για την προμήθεια των 170 Leopard-2HEL υπογράφηκε τον Μάρτιο του 2003 και ήταν ύψους € 1.726.925.641. Από το σύνολο των 170 Leopard-2HEL τα 30 θα κατασκευάζονταν στη Γερμανία, ενώ τα υπόλοιπα στην Ελλάδα. Το πρωτότυπο άρμα βγήκε από την γερμανική γραμμή παραγωγής τον Μάιο του 2005 οι σχετικές δοκιμές ολοκληρώθηκαν τον Μάιο του 2006. Το πρώτο άρμα μάχης παραγωγής παραδόθηκε στον ΕΣ τον Απρίλιο 2006. Την ίδια περίοδο προέκυψε και ένα οικονομικό ζήτημα, λόγω της «απρονοησίας» της ελληνικής πλευράς να μην συμπεριλάβει, στη συνολική δαπάνη της σύμβασης, τις πληρωμές ΦΠΑ ύψους € 260.000.000 περίπου, οι οποίες αναλογούσαν στις εργασίες κατασκευής των 140 άρματα μάχης στην Ελλάδα.
- Τα 183 Leopard-2A4 αποκτήθηκαν, από τα γερμανικά αποθέματα, στο πλαίσιο της «ενδιάμεσης λύσης» του προγράμματος των Leopard-2HEL. Η σχετική σύμβαση, ύψους € 280.018.240, υπογράφηκε τον Αύγουστο του 2005. Οι παραδώσεις των 130 Leopard-2A4, που επιθεωρήθηκαν στη Γερμανία, ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2005.[iii]
Στο σημείο αυτό ας σημειώσουμε στοιχεία από την ετήσια έκθεση της εποχής του Διεθνούς Ινστιτούτου Στοκχόλμης για την Ειρήνη και τον Αφοπλισμό (SIPRI) και αφορούν απόλυτους αριθμούς δαπανών. Με βάση τα στοιχεία της έκθεσης, είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα για την πενταετία 2001 – 2005 είναι πρώτη στην παγκόσμια κατάταξη στις εισαγωγές όπλων από τις ΗΠΑ και δέκατη στις εισαγωγές όπλων μεταξύ όλων των χωρών του κόσμου.
ΕΜΠΑΕ 2006-2010
Ένα νέο αστρονομικό εξοπλιστικό πρόγραμμα, ύψους 27 δισ. ευρώ (περίπου 9 τρισ. δραχμές) για την δεκαετία 2006 – 2015, ενέκρινε το ΚΥΣΕΑ στις 25/7/2006. Οι δαπάνες για εξοπλισμούς την πενταετία 2006 – 2010 είχαν σχεδιαστεί να φτάσουν τα 11,390 δισεκατομμύρια ευρώ (περίπου 4 τρισ. δραχμές). Από το ποσόν αυτό τα 8,4 δισεκατομμύρια ευρώ, θα δοθούν για χρέη προηγούμενων εξοπλιστικών προγραμμάτων.
Το ποσόν που μένει για νέους εξοπλισμούς είναι «μόνο» 3 δισεκατομμύρια ευρώ, όμως το ποσόν αυτό αφορούσε απλά και μόνο την προκαταβολή που ειχε προβλεφθεί να καταβληθεί την περίοδο 2006 – 2010 για τους νέους εξοπλισμούς. Κατά συνέπεια, η ατζέντα ήταν ανοιχτή για αγορές πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ που η αποπληρωμή τους θα μετακυλιόταν στις επόμενες πενταετίες.
Οι προτεραιότητες του εξοπλιστικού προγράμματος ώς το 2010 ήταν ο επίγειος σταθμός λήψης δορυφορικών εικόνων και στη συνέχεια οι δορυφορικές επικοινωνίες, τα μεταφορικά ελικόπτερα, τα νέα αεροσκάφη (πληρωμές F-16 και αντικατάσταση Mirage), οι 6 φρεγάτες αλλά και τα τεθωρακισμένα τροχοφόρα οχήματα.
Μάλιστα κυβερνητικές πηγές τόνιζαν σχετικά πως η μετάθεση των πληρωμών όσον αφορά το μαχητικό 4ης γενιάς για μετά το 2010 επέτρεπε στην κυβέρνηση να μεταθέσει την απόφαση και να εκτονώσει τις τεράστιες πιέσεις που ασκούσαν στη χώρα οι κατασκευάστριες χώρες, δηλαδή κυρίως από τις ΗΠΑ (JSF), τη Γερμανία (Eurofighter) και τη Γαλλία (Rafale).[iv]
Τον Ιούλιο 2010 ο Ε. Βενιζέλος ως ΥΕΘΑ, ενημέρωνε ότι λόγω της οικονομικής συγκυρίας το τρέχον ΕΜΠΑΕ 2006 – 2010 επαναξιολογείται, ενώ η κατάρτιση νέου περνάει από πιο «ρεαλιστικές λύσεις». Επιπλέον δήλωνε ότι έχει ληφθεί υπόψη «το εγκεκριμένο από το ΚΥΣΕΑ 15ετές σχέδιο εξοπλιστικών στόχων»[v].
Παραλαβές κύριων εξοπλισμών
- Το 2006 παρελήφθησαν από τα ναυπηγεία Ελευσίνας οι πυραυλάκατοι τ. ΡΟΥΣΣΕΝ: ΤΠΚ ΔΑΝΙΟΛΟΣ, ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΔΗΣ
- Η παράδοση των 130 Leopard-2A4, που επιθεωρήθηκαν στη Γερμανία, ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2007. Τα υπόλοιπα 53 Leopard-2A4 παρελήφθησαν τον Φεβρουάριο του 2007, αλλά μέχρι να ολοκληρωθεί η εργοστασιακή τους επιθεώρηση, τα πρώτα Leopard-2A4 άρχισαν να παραδίδονται στον ΕΣ τον Ιούλιο του 2009. Οι παραδόσεις ολοκληρώθηκαν στις αρχές του 2012.
2010 – 2015
ΠΑΡΑΛΑΒΕΣ
- Το Υ/Β ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ είναι το πρώτο υποβρύχιο κλάσης 214 το οποίο ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία της HDW στο Κίελο της Γερμανίας. Η ύψωση της ελληνικής σημαίας έγινε την 2 Νοεμβρίου 2010. Την 21 Δεκεμβρίου 2010 κατέπλευσε στην Ελλάδα.
- Ακολούθησε η ναυπήγηση των υπολοίπων τριών Υ/Β στις εγκαταστάσεις των ΕΝΑΕ στο Σκαραμαγκά. Το τελευταίο από αυτά είναι το Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ (S-123) το οποίο καθελκύστηκε τον Ιούνιο του 2015.
- Παρελήφθησαν επίσης από τα ναυπηγεία Ελευσίνας οι ΤΠΚ ΓΡΗΓΟΡΟΠΟΥΛΟΣ (2010) και ΡΙΤΣΟΣ (2015). Ενώ εκκρεμεί η παράδοση ακόμα δυο όμοιων σκαφών.
Το Μάρτιο του 2011 ο Ε. Βενιζέλος ως ΥΕΘΑ, στην απάντηση του προς την βουλή συμπεριέλαβε πίνακα που απεικονίζεται τόσο το ύψος των εξοπλιστικών δαπανών όσο και των αμυντικών στο σύνολό τους καθώς και το ποσοστό τους επί του ΑΕΠ για έτη μεταξύ 2000 – 2014, που αξίζει να μελετηθεί .[vi] Από αυτόν προκύπτει ότι οι συνολικές αμυντικές δαπάνες διατηρούνται σταθερά πάνω από το 2%. Επίσης είναι εμφανής η διαφορά της στήλης των πληρωμών για εξοπλισμούς με στοιχεία του ΥΠΟΙΟ και της στήλης με τα απολογιστικά στοιχεία πληρωμών του π/υ του ΥΕΘΑ. Επίσης σημειώνεται η κάμψη του ποσοστού των εξοπλιστικών δαπανών, ως προς το ΑΕΠ, κάτω του 1% από το 2004 και μετά (πλην του 2008 που ήταν 1,1%). Σύμφωνα με τον ίδιο πίνακα όμως οι δαπάνες των εξοπλιστικών δαπανών κυμαίνονται περί τα 2 δις ευρώ, ενώ το ΑΕΠ αυξάνεται.
Γιάννης Ντουνιαδάκης υποναύαρχος ΠΝ ε.α., Μέλος της επιτροπής για τις ΕΔ
και τα ΣΑ της ΚΕ του ΚΚΕ
[i] https://doureios.com/oi-exoplismoi-apo-ton-averof-mehri-simera-synehizontas-na-to-riskaroume/
[ii] http://www.mod.mil.gr/omilies/omilia-yetha-k-spilioy-p-spiliotopoyloy-me-thema-i-amyntiki-biomihania-stin-ellada-paroysa
[iii] https://defencereview.gr/armata-machis-ston-es-oi-epiloges-oi-enallaktikes-kai-oi-chamenes-eykairies-1996-2018/
[iv] https://www.tanea.gr/2006/07/26/greece/se-ypsili-ptisi-to-kostos/
[v] ΥΕΘΑ φ900α/7956/11074 από 26/7/2010 απάντηση σε ερώτηση της βουλής
[vi] ΥΕΘΑ φ900α/8411/11665 από 23/3/2011 απάντηση σε ερώτηση της βουλής
Τη Δευτέρα θα δημοσιευτεί το τρίτο μέρος του άρθρου του Γιάννη Ντουνιαδάκη “Οι αγορές του αιώνα” με τίτλο: «Στρατηγικές επιδιώξεις – μαγειρέματα – πανάκριβα δάνεια: Η κατάντια του αστικού κράτους».
