Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ υιοθέτησε χθες, Δευτέρα, με 13 ψήφους υπέρ και 2 αποχές (Ρωσία και Κίνα), το αμερικανικό ψήφισμα που στηρίζει το σχέδιο των 20 σημείων του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα.
Βασικός στόχος του σχεδίου είναι η διεθνής «νομιμοποίηση» των προσπαθειών ΗΠΑ και Ισραήλ για τη μετατροπή της Γάζας σε προτεκτοράτο τους, ώστε να αποτρέψουν κάθε ισχυρή πιθανότητα για βιώσιμο παλαιστινιακό κράτος με εδαφική συνέχεια και κυριαρχικά δικαιώματα. Σε αυτό το πλαίσιο οι ΗΠΑ άσκησαν πιέσεις στα άλλα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ να ψηφίσουν το σχέδιο Τραμπ για τη Γάζα και την ανάπτυξη της ΔΔΣ, απειλώντας στην αντίθετη περίπτωση για επανέναρξη του πολέμου.
Το ψήφισμα εγκρίνει τη δημιουργία «Συμβουλίου Ειρήνης» (Board of Peace) με πρόεδρο τον ίδιο τον Τραμπ και μιας προσωρινής Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης (International Stabilisation Force – ISF), η οποία δεν θα λειτουργεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, αλλά υπό αμερικανο-αραβικό συντονισμό μέχρι το τέλος του 2027.
Το ψήφισμα αναφέρει μεν μια «αξιόπιστη πορεία προς την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και κρατική υπόσταση», αλλά τη συνδέει με προϋποθέσεις: Μεταρρύθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής, ανοικοδόμηση Γάζας και αφοπλισμό της Χαμάς.
Το ψήφισμα δεν αναφέρει σχεδόν καθόλου τη Δυτική Όχθη, όπου το 2025 καταγράφεται ρεκόρ εποικισμών (πάνω από 42.000 νέα στρέμματα δηλώθηκαν «κρατική γη»). Μόνο την τελευταία εβδομάδα εκδιώχθηκαν βίαια 18 παλαιστινιακές κοινότητες στην Κοιλάδα του Ιορδάνη. Ακτιβιστές φοβούνται ότι η διεθνής εστίαση στη Γάζα δίνει «λευκή επιταγή» για προσάρτηση τμημάτων της Δυτικής Όχθης μέχρι το 2027 -δηλαδή μέχρι να λήξει η θητεία του Συμβουλίου Ειρήνης.
Ρωσία και Κίνα απείχαν. Ο Ρώσος πρέσβης είπε ότι η ημέρα δεν προσφερόταν για «εορτασμούς» και έθεσε ζήτημα αξιοπιστίας του Συμβουλίου, ενώ ο Κινέζος ομόλογός του απέρριψε το ψήφισμα ως «αόριστο και ασαφές».
Το αμερικανικό ψήφισμα ήταν αποτέλεσμα έντονων πιέσεων αλλά και ευρύτερου παζαριού: Η Ουάσιγκτον φέρεται να έχει υποσχεθεί στη Σαουδική Αραβία πολιτική κάλυψη για περιορισμένο πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου και πώληση F-35, με αντάλλαγμα τη συμμετοχή της στο Συμβούλιο Ειρήνης και τη χρηματοδότηση της Δύναμης Σταθεροποίησης. Παράλληλα, η Τουρκία πιέζει για άρση του εμπάργκο όπλων και αγορά F-35 ως «αντάλλαγμα» για να στείλει στρατιωτικό προσωπικό στη Γάζα.
Η Παλαιστινιακή Αρχή στη Ραμάλα χαιρέτισε την απόφαση, δηλώνοντας «πλήρη ετοιμότητα» συνεργασίας με την κυβέρνηση Τραμπ για την εφαρμογή της, βλέποντας στο ψήφισμα επιβεβαίωση του δικαιώματος των Παλαιστινίων σε ανεξάρτητο κράτος. Αντίθετα, η Χαμάς απέρριψε κατηγορηματικά το κείμενο, καταγγέλλοντας ότι «επιβάλλει διεθνή κηδεμονία» στη Γάζα και μετατρέπει τη Δύναμη Σταθεροποίησης σε μηχανισμό αφοπλισμού της παλαιστινιακής αντίστασης υπέρ της ισραηλινής κατοχής.
Στο Ισραήλ, η αντίδραση ήταν επίσης διχασμένη. Ο Ισραηλινός πρέσβης Ντάνι Ντάνον δεσμεύτηκε ότι το Ισραήλ θα εξασφαλίσει τον πλήρη αφοπλισμό της Χαμάς «με κάθε τρόπο», ενώ ο υπερ-εθνικιστής Αβιγκντόρ Λίμπερμαν επέκρινε σφοδρά την κυβέρνηση Νετανιάχου, κάνοντας λόγο για «ξεπούλημα της ισραηλινής ασφάλειας» που οδηγεί σε παλαιστινιακό κράτος και πυρηνικό πρόγραμμα της Σαουδικής Αραβίας.
Εκτός του κτιρίου του ΟΗΕ, εκατοντάδες διαδηλωτές με παλαιστινιακές σημαίες συγκεντρώθηκαν, καταγγέλλοντας το ψήφισμα ως «νομιμοποίηση νέας κατοχής». Η παλαιστινιακή οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων «Al-Haq» προειδοποίησε ότι η εξουσιοδότηση των ΗΠΑ να αναλάβουν ρόλο κατοχικής δύναμης παραβιάζει κατάφωρα το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των Παλαιστινίων και υπονομεύει τον Χάρτη του ΟΗΕ.
Η Μαλαισία χαιρέτισε την απόφαση ως «σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση», επαναβεβαιώνοντας τη στήριξή της σε ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του 1967 με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ και δικαίωμα επιστροφής των προσφύγων.
Στοιχεία για «πτήσεις εθνοκάθαρσης»
Ταυτόχρονα, νέα στοιχεία εντείνουν τις ανησυχίες για εθνοκάθαρση. Η Νότια Αφρική κατήγγειλε πτήσεις που μεταφέρουν εκατοντάδες Παλαιστίνιους από τη Γάζα στη χώρα και αποτελούν μέρος «συντονισμένης επιχείρησης» για την απομάκρυνσή τους από την πατρίδα τους.
Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν φτάσει στη Νότια Αφρική τουλάχιστον τρεις πτήσεις με περίπου 1.200 Παλαιστίνιους από τη Γάζα, μέσω Αιγύπτου. Οι πτήσεις οργανώθηκαν από την ευρωπαϊκή ΜΚΟ «Al-Majd Europe», η οποία εμφανίστηκε ξαφνικά το 2025 και συνεργάζεται απευθείας με τη μονάδα COGAT του ισραηλινού στρατού. Το «Al Jazeera» αποκάλυψε email και συμφωνητικά που δείχνουν ότι το ισραηλινό υπουργείο Στρατηγικών Υποθέσεων χρηματοδοτεί μέρος του προγράμματος, χαρακτηρίζοντάς το «εθελοντική αποχώρηση».
Η Νότια Αφρική, η Βραζιλία και η Ιορδανία αρνούνται πλέον να δεχτούν νέες πτήσεις, ενώ το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχει ζητήσει στοιχεία για το αν η μεταφορά γίνεται υπό πίεση ή με οικονομικά κίνητρα που ισοδυναμούν με αναγκαστική μετατόπιση – έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
