91 χρόνια από την παγκόσμια οικονομική καπιταλιστική κρίση του 1929

Σαν σήμερα το 1929 ένα «πρωτόγνωρο» για τους αστούς φαινόμενο εκδηλώνεται με την κατάρρευση των μετοχών στη Γουόλ Στριτ της Νέας Υόρκης, ενώ κύμα πωλήσεων κατακλύζει την χρηματιστηριακή αγορά.

90+ χρόνια από τότε οι καπιταλιστικές κρίσεις διαδέχονται η μια την άλλη –μαζί και οι τοπικοί και γενικευμένοι πόλεμοι ενώ ο σοσιαλισμός-κομμουνισμός παρά και ειδικά μετά τις ανατροπές της 10ετίας του 90, παραμένει επίκαιρος & αναγκαίος όσο ποτέ!

Μία πρώτη γεύση της «Μαύρης Τρίτης» (29-Οκτ), είχαν εισπράξει οι αμερικανοί τη «Μαύρη Πέμπτη» (24-Οκτ-1929) όταν ξέσπασε –με την πρώτη φάση να διαρκεί μέχρι το 1933… και έμεινε στην ιστορία ως το «Μεγάλο Κραχ» ή «Μεγάλη Ύφεση» -«Great Depression»

Η κρίση αγκάλιασε όλους τους τομείς της οικονομίας:
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα, τη βιομηχανία, την αγροτική οικονομία, το εμπόριο και, βεβαίως, τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις.
Η βιομηχανική παραγωγή στον καπιταλιστικό κόσμο μειώθηκε συνολικά κατά 38%

  • Γερμανία: -47%, … ΗΠΑ: -46%, …Ιταλία: -33%, …Γαλλία: -31%, …Βρετανία: -16,5%), ενώ οι άνεργοι ξεπέρασαν τα 35 εκατομμύρια
  • ΗΠΑ 16, Γερμανία 5,5 – Βρετανία 3 – Ιαπωνία 2,8 – Γαλλία: 2,3 κλπ.

Τα αστικά ΜΜΕ και οι αναλυτές, μιλάνε μόνο για το κεφάλαιο, για τους πολλούς καπιταλιστές που αυτοκτόνησαν, αλλά αποκρύπτουν το κυριότερο: πως ο βασικό «δέκτης» -που σήκωσε όλο το βάρος, τόσο της κρίσης όσο και της ανάκαμψης –που κατέληξε στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο για νέο έλεγχο των αγορών, κατανομή της λείας και τσάκισμα (όνειρο θερινής νύχτας…) του πρώτου στην ιστορία σοσιαλιστικού κράτους της ΕΣΣΔ, αυτοί που πλήρωσαν και πληρώνουν ακόμη σήμερα με αίμα ήταν το παγκόσμιο προλεταριάτο.

Στο έδαφος αυτής της οικονομικής κρίσης, που συγκλόνισε τον καπιταλιστικό κόσμο, προβλήθηκε ως διέξοδος η εφαρμογή των προτάσεων του Βρετανού οικονομολόγου John Maynard Keynes, (Κέινς-Κέυνς) για τόνωση της ζήτησης και εφαρμογή ενός προγράμματος κρατικών επενδύσεων κυρίως σε έργα υποδομών, με στόχο να επιταχυνθεί η καπιταλιστική ανάκαμψη, αλλά και ως μέθοδος για την αποφυγή της κρίσης στο μέλλον.

Οι προτάσεις αυτές προβάλλονταν αντιπαραθετικά με την εφαρμογή της περιοριστικής πολιτικής που ακολουθούνταν από τις αστικές κυβερνήσεις μέχρι εκείνη την περίοδο και εμφανίζονταν ως η μαγική συνταγή που θα έδιναν –δήθεν, οριστική και καθοριστική λύση στο πρόβλημα των οικονομικών κρίσεων του καπιταλισμού.
Σε μεγάλη έκταση, αυτές οι προτάσεις εφαρμόστηκαν από την κυβέρνηση Ρούσβελτ στις ΗΠΑ, στο πλαίσιο του λεγόμενου «new deal» επίσης στη χιτλερική Γερμανία.
Οι οπαδοί όμως και οι «νόμοι» του Κέυνς, λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο.

Και «ξενοδόχος» είναι ο ίδιος ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής.
Η κρίση δεν οφείλεται απλώς σε κάποιο πρόβλημα αναλογιών της καπιταλιστικής αγοράς ανάμεσα στο τι πουλιέται και τι μπορεί να αγοραστεί, γι’ αυτό και η παρέμβαση του αστικού κράτους για την αύξηση της ζήτησης, μέσω αύξησης των κρατικών επενδύσεων, δεν μπόρεσε ούτε για να αποκαταστήσει την καπιταλιστική οικονομία, ούτε να αποτρέψει τις μελλοντικές κρίσεις.

Στην ίδια περίοδο στην ΕΣΣΔ επιτεύχθηκαν θεαματικά αποτελέσματα κάτω από την καθοδήγηση του μπολσεβίκικου κόμματος και με τη δραστήρια, ηρωική συμβολή των μαζών της εργατικής τάξης και της εργαζόμενης αγροτιάς.

Η πρώτη χώρα του σοσιαλισμού έκανε ιστορικά άλματα αν και βίωνε τις καταστροφές του πολέμου, με σημαντική υστέρηση της βαριάς βιομηχανίας, κατακερματισμό της αγροτικής παραγωγής σε εκατομμύρια μικρά νοικοκυριά, όξυνση της ταξικής πάλης από τη μεριά των αντεπαναστατικών στοιχείων, ένταση της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας και μπροστά σε εντατικές προετοιμασίες ενός νέου ιμπεριαλιστικού πόλεμου.

Το ειδικό βάρος της βιομηχανικής παραγωγής σε σχέση με την αγροτική ανέβηκε από το 48% στην αρχή του πλάνου (1928) στο 70% στο τέλος του (1932) και η ΕΣΣΔ σε «μηδέν χρόνο» μετατράπηκε από αγροτική σε βιομηχανική χώρα.

Στο διάστημα του πρώτου πεντάχρονου ο όγκος της βιομηχανικής παραγωγής της αυξήθηκε κατά 219%, ενώ την ίδια περίοδο ο δείκτης αυτός στα μεγάλα κέντρα του καπιταλισμού μειωνόταν πάνω από 50%.

Η ΕΣΣΔ ανέπτυξε σημαντική δραστηριότητα σε μια σειρά κλάδους της βαριάς βιομηχανίας που προηγούμενα ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτοι: μεταλλουργία, βιομηχανία τρακτέρ, βιομηχανία αυτοκινήτων, χημική βιομηχανία, βιομηχανία αεροπλάνων, ηλεκτρενέργεια κλπ.

  • Συντρίφτηκαν και εξαλείφτηκαν ως τάξη οι πλουσιοχωρικοί (κουλάκοι) που μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1920 εκμεταλλεύονταν με διάφορους τρόπους την υπόλοιπη αγροτιά (μισθώνοντας εργατική δύναμη, νοικιάζοντας μέσα παραγωγής και γη κλπ.).
  • Τα εντυπωσιακά αυτά αποτελέσματα στους οικονομικούς δείκτες συνοδεύτηκαν από μια ριζική βελτίωση της υλικής κατάστασης των εργατών και των αγροτών.
  • το 1931 εξαλείφτηκε πρακτικά η ανεργία, ενώ μέσω της δημιουργίας των κολχόζ καταργήθηκε κάθε δυνατότητα εκμετάλλευσης των αγροτικών μαζών.
  • Στο διάστημα του πρώτου πεντάχρονου το λαϊκό εισόδημα αυξήθηκε κατά 85% και ο μέσος χρονιάτικος μισθός στη μεγάλη βιομηχανία κατά 67%.
  • Με δωρεάν για όλους παιδεία, υγεία, πρόνοια, κατοικία, αθλητισμό, πολιτισμό και 10άδες κοινωνικές παροχές.

Στον καπιταλιστικό κόσμο οι –σύμφυτες με το οικονομικο-πολιτικό σύστημα, κρίσεις συνεχίστηκαν αμείωτες και συνεχίζονται μέχρι σήμερα.

Το 29, παρά τα «new deal» και τους Keynes (γιατί ακολούθησαν πολλοί John Maynard «παντογνώστες δια πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν -Ματθαίος Δ’ 23, Θ’ 35 & Ι’ 1), ακολούθησαν η άνοδος του φασισμού ναζισμού και ο 2ος Παγκόσμιος Ιμπεριαλιστικός Πόλεμος

  • Τις 10ετίες 1950-70, ο πόλεμος συνεχίστηκε με άλλα μέσα –μπροστά στο ισχυρό αντίπαλο δέος, που έκανε συνεχώς εφορμήσεις και άλματα στους ουρανούς, φτάνοντας στην «πρώτη πετρελαϊκή κρίση», που άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου για τις επεμβάσεις στη μέση Ανατολή
  • Τη 10ετία του 1990, μετά τις ανατροπές σε ΕΣΣΔ – (πρώην) σοσιαλιστικές χώρες και την πρόσκαιρη αναδίπλωση και περισυλλογή του επαναστατικού κινήματος ανακοινώθηκε από τον ιμπεριαλισμό το «τέλος της ιστορίας», που φυσικά δεν ήρθε ποτέ.
  • Μετά το 2000 την αναιμική ανάκαμψη ακολουθούν απανωτές κρίσεις –με την επόμενη, να παίρνει τη σκυτάλη από την προηγούμενη: οι αστοί περί άλλων τύρβαζαν «κρίση στην αμερικανική αγορά κατοικίας», Lehman Brothers, funds …και πράσιν’ άλογα
  • Έτσι από το τέλος της «χρυσής εποχής» της καπιταλιστικής συσσώρευσης (που βασική αιτία της –όπως είπαμε ήταν η ανασυγκρότηση από τα ερείπια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου), το καπιταλιστικό σύστημα αγκομαχάει βαδίζοντας από κρίση σε κρίση, με σύντομα ενδιάμεσα διαλείμματα μέτριας, αναιμικής ανάπτυξης στην καλύτερη περίπτωση.
  • Εχει διαγραφεί καθαρά πλέον μια μακροπρόθεσμη καθοδική τάση στην κερδοφορία του κεφαλαίου και στους ρυθμούς ανάπτυξης, υποδηλώνοντας και εκφράζοντας με τον πιο καθαρό τρόπο τον σταδιακά μειούμενο δυναμισμό του καπιταλιστικού συστήματος.
  • Κάθε ανάκαμψη είναι πιο ασθενική από την προηγούμενη, κάθε καθοδικό επεισόδιο είναι πιο οξύ από τα προηγούμενα, αφήνοντας έντονα σημάδια στη λειτουργία και την υγεία του συστήματος που όλο και επιδεινώνεται και κάθε επόμενο ρήγμα είναι όλο και πιο πιθανό να αποβεί μοιραίο, αν συνοδευτεί με την απαραίτητη πολιτική, επαναστατική δράση των απανταχού «της γης των κολασμένων».
  • Και μετά μπήκε στη ζωή μας και οCovid
    Οι αστοί –ένθεν και ένθεν, παρά τα εκατομμύρια θύματαέργο δικό τους κι αυτό, από τη μητρόπολη του καπιταλισμού, μέχρι την άκρη του κόσμου (1.123.112 καταγραμμένοι νεκροί αυτή τη στιγμή και σε 40.657.071περιστατικά…) βρήκαν ευκαιρία πλουτισμού.
    Οι μεγάλοι καπιταλιστικοί όμιλοι και οι πολυεθνικές τρίβουν τα χέρια τους…
  • Το «χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά» έχει γίνει απολύτως καθαρό.
    Μένει να συνειδητοποιηθεί από την εργατική τάξη και το «μπορείς χωρίς αφεντικά».
    Να μετατραπεί η επίθεση του κεφαλαίου σε αμφισβήτηση της πρωτοκαθεδρίας του και σε αντεπίθεση της εργατικής τάξης.
    Δεν αντέχεται περισσότερη βαρβαρότητα! Σοσιαλισμός τώρα!

[συνεχίζεται]

Επιμέλεια |> Γιάννης Παπαγιάννης

Δείτε ακόμα...