Αντιφασιστική νίκη – Μεγάλες Μάχες (μέρος Β’): Η Μάχη της Μόσχας (Οκτ. 1941 – Ιαν. 1942)

Κόκκινος Στρατός - Μόσχα

Το Νοέμβρη η ναζιστική μηχανή βρίσκεται έξω από τη Μόσχα και είναι έτοιμη να δώσει το τελειωτικό κτύπημα στην καρδιά της πρωτεύουσας του Σοβιετικού κράτους. Η πόλη νωρίτερα είχε κηρυχθεί σε κατάσταση πολιορκίας.

Ο Ι. Β. Στάλιν σε ομιλία του για την 25η επέτειο της επανάστασης καταλήγει «…άρχισε η περίοδος του απελευθερωτικού πολέμου ενάντια στους Γερμανούς επιδρομείς…».

Η γερμανική διοίκηση υπολόγιζε σε ένα κεραυνοβόλο πόλεμο 5-6 εβδομάδων«Οδηγία 21, Σχέδιο Μπαρμπαρόσα». Οι εισβολείς απέτυχαν χάριν στην επιμονή του Στάλιν να κρατηθούν οι μεγάλες εφεδρείες σε απόσταση από τα δυτικά σύνορα όπως ήταν η εισήγηση των επιτελών του. Γρήγορα φάνηκε ότι ο κεραυνοβόλος πόλεμος της Βέρμαχτ θα αποτύχει εναντίον της ΕΣΣΔ, αφού ο εισβολέας περίμενε να βρει τις Σοβιετικές δυνάμεις στα σύνορα, να τις κυκλώσει και να τις συντρίψει, όπως προέβλεπαν και τα επιτελικά του σχέδια. Παρά την αποτυχία της, η γερμανική διοίκηση συνεχίζει να υποτιμά τη δύναμη του Κόκκινου Στρατού.

Η επιλογή της Μόσχας, με βάση το σχέδιο Μπαρμπαρόσα, ήταν δευτερευούσης σημασίας, αφού ο Χίτλερ ήθελε να καταλάβει πρώτα τη γενέτειρα του μπολσεβικισμού, το Λένινγκραντ για λόγους προπαγάνδας. Όπως επίσης και για να καθαρίσει το Βαλτικό πλευρό του, προκειμένου να ενωθεί με τους Φινλανδούς. Η αντίσταση του Κόκκινου Στρατού και ο εγκλωβισμός των δυνάμεών τους, στην πόλη του Λένιν, ανάγκασαν τη γερμανική διοίκηση να αναθεωρήσει τα σχέδια της. Το σχέδιο της επίθεσης κατά της Μόσχας έφερε την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Τυφώνας» και προέβλεπε την κύκλωση, ώστε «…να μην ξεφύγει κανείς άνδρας, γυναίκα και παιδί…». Επιπλέον έγινε προεργασία με τεχνητά μέσα για να γίνει η Μόσχα μια απέραντη θάλασσα.

Η μεγάλη μάχη αρχίζει και η ισχυρή ναζιστική στρατιωτική μηχανή συγκεντρώνει 53 μεραρχίες πεζικού, 1400 αρμάτων, 8 μηχανοκίνητες κ.α. Η επίθεση αρχίζει στις 2 Οκτώβρη και οι ναζί καταλαμβάνουν τη σημαντική πόλη Οριόλ νότια της Μόσχας και έτσι πίστεψαν ότι η κατάρρευση της πρωτεύουσας ήταν θέμα χρόνου. Η Σοβιετική διοίκηση ζήτησε ενίσχυση από τους συμμάχους, η οποία μετά από πολλές αρνήσεις, τελικά εγκρίθηκε, αλλά η υλοποίησή της δεν είχε συνέπεια. Οι σύμμαχοι δεν ανησυχούσαν, καθώς η ηρωική αντίσταση του Κόκκινου Στρατού κρατούσε τους ναζί εκτός δυτικής Ευρώπης. Τα γερμανικά στρατεύματα στην αρχή της επίθεσης είχαν σημαντικές επιτυχίες και η κατάσταση στη Μόσχα άρχισε να δυσκολεύει και γι’ αυτό κλήθηκε, ο πανταχού παρών, στρατηγός Ζούκοφ από τη μάχη του Λένινγκραντ, ο οποίος ορίζεται διοικητής του δυτικού μετώπου.

Στις 20 Οκτώβρη μετά από σκληρές μάχες η επίθεση του εχθρού ανακόπηκε στα 100 χιλιόμετρα δυτικά της Μόσχας. Η ταλαιπωρία, οι σοβαρές απώλειες των στρατευμάτων τους και ο επερχόμενος χειμώνας τους αναγκάζει σε γενική επίθεση κατά της πρωτεύουσας, η οποία αμυνόμενη ένιωθε συχνά την ανάσα του αντιπάλου.

Τέλη Νοέμβρη οι Σοβιετικοί ανασυντάσσονται και προετοιμάζονται για αντεπίθεση, σε δύο τομείς βόρεια και νότια της Μόσχας. Η αντεπίθεση αρχίζει με μια μεγαλειώδη μάχη που ανάγκασε τον Χίτλερ να διατάξει άμυνα. Στη συνέχεια οι αποδεκατισμένοι και εξαντλημένοι ναζί ανατράπηκαν και πλαγιοκοπήθηκαν από τα ρωσικά στρατεύματα.

Η νίκη κατά του φασισμού έχει ολοκληρωθεί, πριν αυτοί μπουν στη Μόσχα. Οι Γερμανοί στο εξής δεν κατάφεραν να πάρουν ξανά την πολεμική πρωτοβουλία. Γράφει ο Λίντελ Χάρτ (Βρετανός αξιωματικός και ιστορικός) στην ιστορία του Β’ Παγκόσμιου πολέμου, έκδοση ΓΕΣ/7ο ΕΓ ότι:  «Οι εξαντλημένοι Γερμανοί ανατράπηκαν, τα πλευρά τους ζώθηκαν από τα Ρωσικά στρατεύματα και τελικά δημιουργήθηκε μια κρίσιμη κατάσταση. Οι εισβολείς από το βαθμό του στρατηγού και κάτω άρχισαν να γεμίζουν με τις φοβερές σκέψεις της υποχώρησης του Ναπολέοντα στη Μόσχα». Η νίκη κατά των φασιστικών ορδών χάραζε την προοπτική της τελικής νίκης. Μόνο που ο δρόμος ως αυτήν ήταν πολύ μακρύς.

Η μάχη της Μόσχας, η μητέρα των μαχών. Ήταν μία από τις πλέον σημαντικές μάχες του Β’ Παγκόσμιου πολέμου, κυρίως επειδή οι σοβιετικοί κατάφεραν να αιφνιδιάσουν, λόγω της στρατηγικής του Στάλιν να μην δοθεί ο αγώνας στα σύνορα και να εμποδίσουν την πιο σοβαρή απόπειρα κατάληψης της πρωτεύουσάς τους. Η μάχη ήταν μια από τις μεγαλύτερες και φονικότερες του πολέμου. Απετέλεσε σημείο καμπής, καθώς για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος το 1939 η Βέρμαχτ υποχρεώθηκε σε τόσο μεγάλη ήττα και υποχώρηση των δυνάμεών της.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΑ / ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ 1

2o – Η Μάχη της Μόσχας 8 Οκτωβρίου 1941 («Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα»)

Πηγές
Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια.
Σειρά ντοκιμαντέρ «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα».
Εφημερίδα Ριζοσπάστης.
Σύγχρονη Εποχή: Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος 1939-1945.
ΓΕΣ: Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Σοφικίτης Μιχάλης
Ταξίαρχος (ΠΖ) ε.α.

Ετικέτες: ,

Δείτε ακόμα...