Η μεγαλύτερη μάχη στην ιστορία των πολέμων, όπως τη χαρακτήρισε ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης Ι. Β. Στάλιν. Ήταν η μάχη που έκρινε όχι μόνο τα αποτελέσματα των μαχών του ανατολικού μετώπου, αλλά ολόκληρου του πολέμου. Μετά την νίκη του ο Κόκκινος Στρατός απέκτησε την πρωτοβουλία των κινήσεων στις μετέπειτα στρατιωτικές επιχειρήσεις και δεν έχασε μάχη μέχρι το τέλος του πολέμου.
Στις 22 Ιούνη 1941 άρχισε η χιτλερική επίθεση με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Μπαρπαρόσα» κατά της ΕΣΣΔ και μέσα σε λίγους μήνες οι ναζί έφθασαν έξω από τη Μόσχα. Η ηρωική αντίσταση των Κόκκινων στρατιωτών και του λαού της Μόσχας τους καθήλωσαν. Το Δεκέμβρη του 1942 έχασαν τη μάχη και το μέτωπο σταθεροποιήθηκε.
Η Γερμανική διοίκηση ετοιμάζεται για την πιο σφοδρή επίθεση του Β’ Παγκόσμιου πολέμου στο νότιο μέτωπο, η οποία εξελίχθηκε και κατέληξε, με την μεγάλη μάχη, στο Στάλινγκραντ. Το λόγο που επιτέθηκαν στο νότιο τομέα τον ανέλυσε ο Χίτλερ «…Βάλαμε σκοπό μας, πρώτα να καταλάβουμε τις σιτοπαραγωγικές και ανθρακοφόρες περιοχές του αντιπάλου… θα προελάσουμε προς τις πετρελαιοπηγές και θα συνεχίσουμε μέχρι να κοπεί η μεγάλη υδάτινη αρτηρία του Βόλγα…». Οι αμυντικές επιχειρήσεις των σοβιετικών κράτησαν μέχρι το Σεπτέμβρη του 1942 και μετά οι μάχες μεταφέρθηκαν μέσα στην πόλη, στα εργοστάσια, στους δρόμους και τη δεξιά όχθη του Βόλγα σε μάχες σώμα με σώμα, την πιο δύσκολη μορφή μάχης.
Οι Γερμανοί προσπάθησαν, αλλά απέτυχαν κάτω από την σθεναρή αντίσταση του σοβιετικού λαού που ενίσχυε τους πολιορκημένους με κάθε τρόπο και μέσο. Το μέτωπο του Στάλινγκραντ σταθεροποιήθηκε και η γερμανική διοίκηση πείθεται πως δεν μπορεί πλέον να πετύχει τους στόχους της. Γι’ αυτό αποφασίζει να μεταπέσουν οι δυνάμεις της σε θέσεις άμυνας. Οι σοβιετικοί, σίγουροι για την επικράτηση τους, συγκέντρωναν δυνάμεις.
Ακόμη και όταν ήταν σε άμυνα αυτοί σχεδίαζαν μεγάλη αντεπίθεση. Στο επιτελείο τους συντάσσουν σχέδιο, με ονομασία «Ουράν» που προέβλεπε την κύκλωση και εξόντωση των Γερμανών επιδρομέων. Το σχέδιο εγκρίθηκε από την ανωτάτη διοίκηση με επικεφαλής τον Στάλιν. Μέσα σε 72 ώρες στις 20 Νοέμβρη, με μια τέλεια οργανωμένη, συντονισμένη και αιφνιδιαστική επίθεση του Κόκκινου Στρατού σχηματίστηκε κλοιός γύρω από τις χιτλερικές στρατιές.
Οι μάχες ήταν σκληρές και συνεχίστηκαν μέχρι τέλη Γενάρη, όταν παραδόθηκε η επίλεκτη 6η στρατιά και στις 31 Γενάρη οι υπόλοιποι. Μαζί και ο Στρατάρχης Πάουλους, ο πρώτος Γερμανός στρατάρχης που παραδίνεται ζωντανός.
Στη μάχη του Στάλινγκραντ, σύμφωνα με το Ρώσο στρατηγό Ζούκοφ, οι Γερμανοί έχασαν στη μάχη αυτή πάνω από ενάμιση εκατομμύρια ψυχές. Η μάχη έληξε στις 2 Φλεβάρη του 1943 με τη νίκη του Κόκκινου Στρατού και του Σοβιετικού λαού και τους έδωσε την υπεροχή μέχρι το τέλος του πολέμου.
Στην ιστορία των πολέμων δεν υπήρξε ποτέ περίπτωση τέτοιας αντίστασης, αντεπίθεσης, κυκλωτικού ελιγμού και ολοκληρωτικής καταστροφής, σε τόσο μεγάλη στρατιωτική δύναμη όπως ήταν αυτή των Γερμανών.
Η προσφορά του Σοβιετικού λαού, του κράτους και των Κόκκινων ενόπλων δυνάμεων ήταν μια γιγάντια εποποιία. Επιτεύχθηκε χάρη στο ρόλο της εργατικής σοβιετικής εξουσίας, γιατί οργάνωσε την αμυντική θωράκιση της χώρας, την υποδειγματική διεύθυνση των πολεμικών επιχειρήσεων, την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και τον ακριβή κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας.
Δείτε τα Ντοκυμανέρ για την μάχη του Στάλινγκραντ:
ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΕΣ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ
Η μάχη του Στάλινγκραντ 1949 με ελληνικούς υπότιτλους
Επιχείρηση “Μπαρμπαρόσα”: Η άμυνα του Στάλινγκραντ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΑ- Η νίκη στο Στάλινγκραντ
Πηγές
Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια.
Εφημερίδα Ριζοσπάστης.
Καθημερινή: Βιβλίο 1942-1943.
ΓΕΣ: Στάλινγκραντ.
Διάφορα ντοκιμαντέρ «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα».
Σοφικίτης Μιχάλης
Ταξίαρχος (ΠΖ) ε.α.
