Με μεγάλη επιτυχία και σε έντονα συγκινησιακό κλίμα πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 12 Μαρτίου, η πρεμιέρα της ταινίας Γιάννης Θεοδωράκη: “Ναι… μπορούμε και πάλι να ελπίζουμε” των Αντώνη & Στέλιου Διαμαντή, στον κινηματογράφο STUDIO new star art cinema.
Την πρεμιέρα τίμησαν με την παρουσία του φορείς, καλλιτέχνες καθώς και πλήθος κόσμου. Ανάμεσά τους η κόρη του Γιάννη Θεοδωράκη, Άννα-Ασπασία Θεοδωράκη και η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, υπεύθυνη του Πολιτιστικού Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ, ο Δήμαρχος Χαϊδαρίου Μιχάλης Σελέκος κ.α.
Στην εκδήλωση μίλησε ο βουλευτής του ΚΚΕ Ηρακλείου, Μανώλης Συντυχάκης επισημαίνοντας:
“Ναι… μπορούμε και πάλι να ελπίζουμε”, αυτό είναι το μήνυμα που περνάει το ντοκιμαντέρ και πολύ εύστοχα τα δύο αδέλφια Διαμαντή επέλεξαν ως τίτλο, δανεισμένη φράση, από το τελευταίο του άρθρο του ίδιου του Γιάννη Θεοδωράκη στον Ριζοσπάστη, το Νοέμβρη του 1996, με αφορμή το βιβλίο του Βασίλη Αποστολόπουλου “Το χρονικό μιας εποποιίας. Ο ΔΣΕ στη Ρούμελη”. Ο Γιάννης Θεοδωράκης εμπνευσμένος από αυτό, έγραψε μεταξύ άλλων “Οι στάχτες σκορπίζονται. Το ηφαίστειο αχνοφαίνεται πάλι στο βάθος του μέλλοντος. Ναι… μπορούμε πάλι να ελπίζουμε”.
Παρόντες και οι σκηνοθέτες και δημιουργοί της ταινίας μίλησαν για το έργο και την προσωπικότητα του Γιάννη Θεοδωράκη, φανερά συγκινημένοι.
Στην εκδήλωση οι εξαιρετικοί μουσικοί Γιάννης Τόλιος στο μπουζούκι, Tεό Λαζάρου στην κιθάρα, Γιώργος Αναστασόπουλος στο πιάνο & Nίκος Μποφίλιος στο τραγούδι, ερμήνευσαν τραγούδια σε ποίηση Γιάννη Θεοδωράκη και μουσική Μίκη Θεοδωράκη.
Με αφορμή την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ, ζητήσαμε να συζητήσουμε για το έργο με έναν από τους δυο δημιουργούς, τον Αντώνη Διαμαντή.
- Σας ευχαριστούμε για τη συνέντευξη-συζήτηση που δεχτήκατε να κάνουμε. Πείτε μας για σας.
Και εγώ σας ευχαριστώ πολύ. Είμαι Ηθοποιός και Σκηνοθέτης και έχω σπουδάσει Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 1996 έχω ιδρύσει στην Αθήνα το Θέατρο Όμμα Στούντιο που από το 2000 έχει ”μετακομίσει” και δραστηριοποιείται στο Ηράκλειο Κρήτης. Με αυτό το θέατρο έχω σκηνοθετήσει και πάρει μέρος ως Ηθοποιός σε πάνω από 45 θεατρικές παραστάσεις για μεγάλους, για παιδιά και παραστάσεις Θεάτρου Δρόμου, σε Ελλάδα και Εξωτερικό. Το Θέατρο έχει πάρει μέρος σε πάνω από 30 Διεθνή Θεατρικά Φεστιβάλ σε Ευρώπη, Λατινική Αμερική, Αφρική Ρωσία, Ινδία, Ιράν και έχει βραβευτεί 2 φορές στην Ρωσία και στο Ιράν. Έχω μεταφράσει 4 θεατρικές μελέτες δοκίμια και άρθρα για το θέατρo, τα οποία κυκλοφορούν και έχω ιδρύσει το Κέντρο Θεατρικής Ανθρωπολογίας στο Ηράκλειο, που σκοπό έχει την μελέτη του θεατρικού και σκηνικού βίου του performer, δηλαδή, έχει παιδαγωγικό και ερευνητικό χαρακτήρα.
- Αποφασίσατε να καταπιαστείτε με ένα τόσο μεγάλο θέμα, για ένα μεγάλο ποιητή και σπουδαίο άνθρωπο, τον Γιάννη Θεοδωράκη, αδελφό του μεγάλου Μίκη. Αναδείξατε για το ευρύ κοινό, έναν πραγματικά μεγάλο ποιητή.
Είναι αλήθεια ότι η ποιητική του ιδιότητα καθώς και η δημοσιογραφική του αξία δεν είναι ευρέως γνωστή στο κοινό. Ο στόχος πραγματοποίησης του ντοκιμαντέρ ήταν αυτός. Η “γνωριμία” της ζωής της δράσης και του έργου του στους θεατές. Ήδη έχουν επανεκδοθεί 2 ποιητικές του συλλογές, οι “Λιποτάχτες” και η” Πλημμύρα”, που δίνουν την ευκαιρία στο αναγνωστικό κοινό αλλά και στους μελετητές να έρθουν πάλι σε επαφή με το ποιητικό του έργο
- Το ντοκιμαντέρ είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο είδος, που απαιτεί πλήθος πηγών. Πώς το αποφασίσατε;
Ο αδελφός μου ο Στέλιος, που διατηρεί ένα αξιόλογο διαδικτυακό κανάλι Πολιτισμού, το “Αξιον Εστι Tv”, ήθελε να παρουσιάσει μια εκπομπή για τον Γιάννη Θεοδωράκη αλλά μετά σκέφτηκε να γίνει ένα ντοκιμαντέρ και μου πρότεινε να το σκηνοθετήσω. Δεν γνώριζα την ζωή και το έργο του και αυτή μου η ενασχόληση με το ντοκιμαντέρ με έμαθε πολλά. Πραγματικά όταν ξεκίνησε ο Στέλιος την έρευνα και την συλλογή του υλικού τότε καταλάβαμε τις τεράστιες δυσκολίες, μιας και αφ’ ενός επειδή είμαστε ανεξάρτητοι παραγωγή ψάχναμε μόνοι μας, αφ’ ετέρου οι πηγές για τη ζωή και το έργο του ήταν πολύ λίγες. Μας βοήθησε η οικογένειά του οι κόρες του Μάρω και Άννα-Ασπασία στην συλλογή του υλικού, φίλοι και συνεργάτες δημοσιογράφοι που είχαν δουλέψει μαζί του -και μιλάνε γι’ αυτόν στο ντοκιμαντέρ- βρήκαμε επίσης υλικό από το αρχείο του ΚΚΕ αλλά και από άλλους ανθρώπους που οι μαρτυρίες τους συμπλήρωναν σιγά σιγά το παζλ της ζωής του, έτσι που σχηματίστηκε περίπου μετά από έναν χρόνο έρευνας η “προσωπογραφία” του. Ήταν ομολογουμένως, ακόμα και στην περίοδο του μοντάζ του ντοκιμαντέρ που διήρκησε πάνω από 6 μήνες, μια περιπέτεια για μένα και τον Στέλιο, γιατί λειτουργούσαμε ως ιστορικοί ρακοσυλλέκτες, προσπαθώντας να ανακαλύψουμε τις ανείπωτες ιστορικές στιγμές που έδρασε ο Γιάννης, μέσα από ένα οπτικό ή γραπτό υλικό, το οποίο είχε έρθει στην επιφάνεια. Πιστεύω το αποτέλεσμα να μας δικαιώνει.
- Στην Αθήνα η επίσημη πρεμιέρα. Ποιο το πρόγραμμα για μετά; Σκέφτεστε να το «πάτε» σε όλη την Ελλάδα; Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη, είναι έτος Μίκη Θεοδωράκη και τέτοια έργα πρέπει να γίνονται γνωστά, οπουδήποτε υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν τον πολιτισμό και την τέχνη.
Η πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ έγινε το 2023 στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Χανίων, μια συνειδητή επιλογή που κάναμε με τον Στέλιο, μιας και ήταν η ” Όμορφη Πόλη” που έζησε και έγραψε. Έκτοτε το ντοκιμαντέρ έχει μια απρόσμενα καλή διαδρομή για μας καθώς παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση στο Μέγαρο Αθηνών. Ακολούθησε μουσική εκδήλωση από μελοποιημένα ποιήματα του Γιάννη, από το Μίκη. Με το ίδιο τρόπο παρουσιάστηκε το ντοκιμαντέρ το καλοκαίρι του 2024 μέσω της Περιφέρειας Κρήτης στο Ηράκλειο, αλλά και στους φοιτητές στο Ηράκλειο Κρήτης, αλλά και στο Γαλατά Χανίων. Παρουσιάστηκε επίσης σε κινηματογραφικές λέσχες και Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Μάλιστα στο Διεθνές Φεστιβάλ Ιεράπετρας πήρε το δεύτερο βραβείο μέσα από περίπου 30 ντοκιμαντέρ.Το σινεμά Studiο αποφάσισε να του κάνει ένα πενθήμερο αφιέρωμα και να το διανείμει σε όλη την Ελλάδα. Προσωπικά έχω μείνει έκπληκτος με όλη αυτήν την διαδρομή. Δεν την περίμενα.
- Όπως αναφέρθηκε και στον χαιρετισμό του βουλευτή του ΚΚΕ, Μανώλη Συντυχάκη, το σπίτι τους, που επρόκειτο να γίνει Μουσείο, ακόμη παραμένει στα χαρτιά. Εκτιμάτε πως αυτή η κίνησή σας, θα βάλει μπροστά τις διαδικασίες, ώστε, επιτέλους, να γίνει πραγματικότητα;
Θέλω να το ελπίζω. Όταν παρουσιάσαμε την εκδήλωση και το ντοκιμαντέρ στον Γαλατά Χανίων με τη βοήθεια της κόρης του Γιάννη, της Μάρως επισκεφτήκαμε οι μουσικοί και εγώ το σπίτι. Ήταν μια συγκινητική στιγμή αισθανόμαστε ότι ερχόμαστε σε επαφή με την μήτρα που γέννησε όλη αυτήν την ιστορία αγώνων και Τέχνης. Μείναμε για λίγο μέσα στο σπίτι των Θεοδωράκηδων, γράψαμε στο βιβλίο εντυπώσεων και παίξαμε τα τραγούδια της εκδήλωσης σαν ένα είδος μνημόσυνου. Μια γειτόνισσα μας είπε ότι έρχονται άνθρωποι από παντού και μπαίνουν και κάθονται στον κήπο, σιωπηλοί, μιας και δεν μπορούν να μπουν μέσα, για να τιμήσουν με αυτό το τρόπο την ιστορία των δύο αδελφών. Πότε επιτέλους η πολιτεία θα αναγνωρίσει έμπρακτα αυτήν την ιστορία;
- Ο τίτλος που επιλέξατε, “Ναι… μπορούμε και πάλι να ελπίζουμε”, ήταν από το τελευταίο κείμενό του από το κρεβάτι του πόνου για τον Ριζοσπάστη. Τι σημαίνει αυτό για σας; Τι μήνυμα θέλετε να στείλετε;
Ο τίτλος της ταινίας είναι από το τελευταίο κείμενο που έγραψε ο Γιάννης Θεοδωράκης στον Ριζοσπάστη με αφορμή το βιβλίο του Β. Αποστολόπουλου για το ΔΣΕ στην Ρούμελη, που τελείωνε το άρθρο του με αυτήν την φράση. Ήταν -ίσως χωρίς να το γνωρίζει ο ίδιος- η παρακαταθήκη του, η κληρονομιά που άφηνε σε μας ενώ έφευγε. Οι αγώνες γεννούν την ελπίδα και η ζωή του είναι το ζωντανό παράδειγμα γι αυτό
- Ποια τα σχέδιά σας για το μέλλον;
Ετοιμάζω μια θεατρική παραγωγή για τη ζωή και το έργο του Μίκη Θεοδωράκη σε κείμενο και σκηνοθεσία δική μου που θα παρουσιαστεί στις 25 και 26 Απριλίου στο Πολιτιστικό Κέντρο Ηρακλείου https://www.cccc.gr/gr/events/antonis-diamantis-br-zitousa-eleuteria-492, με εξαίρετους ηθοποιούς, τον Γιάννη Τσορτέκη στο ρόλο του Μίκη και τον Ανδρέα Κωνσταντίνου στον ρόλο του πατέρα του Μίκη, την Ειρήνη Κουτσάκη στο ρόλο της μητέρας του, τον Μάνο Παπαδάκη στο ρόλο του Γιάννη Θεοδωράκη, την Εμμανουέλα Νινηράκη στο ρόλο της γυναίκας του της Μυρτώς και την Μαρία Σαριτσάμη που ενσαρκώνει το ρόλο της Μοίρας, με μια πολύ καλή ζωντανή ορχήστρα που θα αποδώσει εξαιρετικά 14 τραγούδια ζωντανά. Τα σκηνικά και τα κουστούμια είναι της Άννας Μαχαιριανάκη και τα video της παράστασης επιμελείται η video artist Μαρία Παπαδάκη. Δουλεύουμε πυρετωδώς γι αυτην την παράσταση και πιστεύουμε ότι θα βγει ένα πολύ καλό αποτέλεσμα.
- Χαρήκαμε πάρα πολύ για τη γνωριμία, για το υπέροχο αυτό έργο. Να τα ξαναπούμε σύντομα, με ό,τι ετοιμάζετε! Ευχαριστούμε!
Σας ευχαριστώ πολύ και μακάρι να δει το ντοκιμαντέρ όσο το δυνατόν περισσότερος κόσμος.
Συνέντευξη-Επιμέλεια: Γιάννης Αγγέλου
