Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο του ΥπΠε&Εν «για τον εκσυγχρονισμό της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας» που σύμφωνα με τον υπουργό Κωστή Χατζηδάκη, πρόκειται για «μια μεγάλη μεταρρύθμιση για το περιβάλλον, για την ιδιοκτησία, για την ανάπτυξη».
Όπως τόνισε ο υπουργός, “επιχειρούμε να αντιμετωπίσουμε στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό κακοδαιμονίες πολλών ετών. – Απλοποιούμε το καθεστώς των χρήσεων γης για να το κάνουμε φιλικότερο στις επενδύσεις…
- Δίνουμε κίνητρα στην οργανωμένη επιχειρηματική δραστηριότητα για να προστατεύσουμε την ελληνική φύση από την ανεξέλεγκτη χωροθέτηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων
- Απαλλάσσοντας από την ομηρία των «αιώνιων» ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων πολλούς ιδιοκτήτες σε όλη την Ελλάδα.
- Παράλληλα αντιμετωπίζουμε, λαμβάνοντας υπόψη και τα αποτελέσματα της διαβούλευσης, το μεγάλο θέμα της εκτός σχεδίου δόμησης, που αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία”.
Όπως επεσήμανε ο ΥΠΕΝ, “προχωρούμε μετρημένα, χωρίς να αιφνιδιάζουμε τους ιδιοκτήτες, αλλά και αποφασιστικά, καθώς η Ελλάδα πρέπει να γίνει Ευρώπη και στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Βασικό μας εργαλείο είναι η εκπόνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων για τα οποία θα οριστεί ειδικός συντονιστής”.
(…)
Με το δικό μας φιλόδοξο σχέδιο, που εντάσσεται στο Ταμείο Ανάκαμψης, όλη η Ελλάδα θα έχει Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια μέχρι το 2028 και πάντως μέχρι το 2023 θα έχουν Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια όλες οι τουριστικές περιοχές της Ελλάδας.
Με τις ρυθμίσεις αυτού του νομοσχεδίου οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να αξιοποιούν την περιουσία τους, αλλά με κανόνες που θα προστατεύουν το περιβάλλον.
Και η προστασία του περιβάλλοντος αυξάνει τελικά την αξία της ιδιοκτησίας“, κατέληξε ο κ. Χατζηδάκης.
Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα
Θα έλεγε κανείς ότι η κλασική Πολεοδομία «τελείωσε» στην χώρα μας, μια και οι σημαντικότερες παρεμβάσεις στον χώρο τα τελευταία χρόνια –παρά το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο έγιναν με μη πολεοδομικούς νόμους και σχέδια, σε κατεύθυνση απροκάλυπτα ταξική, στραγγαλίζοντας κυριολεκτικά τη λαϊκή οικογένεια.
Στην ίδια κατεύθυνση και το νέο νομοσχέδιο που επιβάλλει άξονες (τέσσερις κύριους) για την διεύρυνση της ατομικής ιδιοκτησίας στη γη –σε βάρος του δημόσιου χώρου και με προκλητική διευκόλυνση της μεγάλης ιδιοκτησίας, επιτάχυνση της εμπορευματοποίησης της απομένουσας μετά τα συνεχή ξεπουλήματα «κρατικής» γης, την κατάργηση των όποιων περιορισμών υπήρχαν στις αλλαγές χρήσης με προτεραιότητα –φυσικά στην περιβόητη «πράσινη ανάπτυξη» σε στεριά και θάλασσα – στον κλάδο του χερσαίου αλλά και του θαλάσσιου τουρισμού και την επιτάχυνση των επενδύσεων – «του επενδυτικού κλίματος στο οποίο στοχεύει στρατηγικά η ελληνική κυβέρνηση»
Το λεγόμενο «Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και ανθεκτικότητας» είναι η εφαρμογή των κανονισμών πολεοδομικού σχεδιασμού στο 80% της χώρας, με συγκέντρωση – συγκεντροποίηση της γης σε βάρος των μικροϊδιοκτητών επιδιώκοντας «συσχέτιση του χωροταξικού σχεδιασμού με τα αναπτυξιακά σχέδια των επενδυτών» και νομιμοποιώντας καταπατήσεις
Τα παραπάνω αποτελούν «επικαιροποίηση»
του πολεοδομικού σχεδιασμού των Ρυθμιστικών Σχεδίων (ΡΣ) στην Ελλάδα μετά το
1980, με τις μεταβολές στην οικονομική
δομή της Αθήνας, να εκφράζονται πλέον με νόμους και όρους ΡΣ, με πρώτη και
σημαντικότερη η οποία σήμανε και την έναρξη μιας νέας εποχής, την αναθεώρηση
του Νόμου 1515/85 από τον Νόμο 2052/1992 «Μέτρα για την αντιμετώπιση του νέφους και
πολεοδομικές ρυθμίσεις» (τότε ΥπΔΈ ήταν ο Αχιλλέας Καραμανλής).
Η αναθεώρηση αυτή (άρθρο 11), έγκειται στην κατάργηση της διασποράς των τοπικών
κέντρων σε επίπεδο δήμου που είχε θεσπίσει ο 1515/85 με το σκεπτικό να
είναι ο πολίτης σε απόσταση πεζού από τις κεντρικές λειτουργίες του τόπου του,
και την θεσμοθέτηση τεσσάρων μεγάλων
κέντρων, τα οποία ονόμασαν «δευτερεύοντα κέντρα χωροταξικής υποενότητας Λεκανοπεδίου»
με το σκεπτικό της αποσυμφόρησης του κέντρου των Αθηνών και του Πειραιά.
Το σκεπτικό αυτό (της αποσυμφόρησης) είχε χρησιμοποιηθεί και στον ΑΝ395/68 ο
οποίος απλά μετέφερε την οικοδόμηση στην περιφέρεια ικανοποιώντας αίτημα των
κατασκευαστών εκείνης της εποχής που έβλεπαν την οικοδομική δραστηριότητα στο
κέντρο να φθίνει λόγω των απαράδεκτων συνθηκών διαβίωσης και υπολόγιζαν σε μια νέα οικοδομική έκρηξη και
πολυκατοικιοποίηση στα προάστια, πράγμα το οποίο και έγινε
Τα «κέντρα» αυτά, ήταν: Μαρούσι (περιοχή από ΟΤΕ ως την γραμμή ΗΣΑΠ), Χαϊδάρι (στρατόπεδο), Μενίδι (δημόσιες εκτάσεις στην Αμυγδαλέζα), και Ελληνικό (στο πρώην αεροδρόμιο) και φάνηκε από την πρώτη στιγμή πού στόχευαν –παρεμπιπτόντως μόλις χτες ανακοινώθηκε από τη Lamda Development ότι «οι πρόδρομες εργασίες ολοκληρώθηκαν – Την άνοιξη του 2021 ξεκινούν τα έργα διαμόρφωσης και αξιοποίησης».
Ήταν απλά η πίεση
του μεγάλου πλέον κεφαλαίου στο να βρει επενδυτικές περιοχές εκτός του
πανάκριβου κέντρου -ήδη πολλά μικρής και μεσαίας κλίμακας «εμπορικά κέντρα»
της δεκαετίας του ’80 είχαν αναπτυχθεί στους άξονες των ακριβών προαστίων (Λ.
Κηφισίας, Λ. Ποσειδώνος κλπ) ακολουθώντας την πελατεία τους που είχε
μετακινηθεί από το κέντρο στα προάστια μετά τον ΑΝ 395/1968.
Η δημιουργία αυτών των μεγάλων πολυλειτουργικών κέντρων (Malls) ήταν ήδη συνήθης πρακτική του μεγάλου
κεφαλαίου στις ΗΠΑ από το 1970 και στην Ευρώπη λίγο αργότερα.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα «κέντρα» χωροθετήθηκαν σε ερημικές εν γένει περιοχές
(ύπαρξη μεγάλων εκτάσεων) αλλά και ταυτόχρονα σε μεγάλους άξονες κυκλοφορίας
ώστε να είναι εύκολη η πρόσβαση σ’ αυτά.
Δεξιά: Διανοίξεις της Ανωτάτης Πολεοδομικής Επιτροπής, σχέδιο του Π. Καραντινού 1940-
Πηγή |> «Εισήγησις προς το Ανώτατον Πολεοδομικόν Συμβούλιον, Αθήναι 1940
Στην παραπάνω φωτογραφία, αριστερά, ο Βενιζελικός εκσυγχρονισμός στα τελευταία του βήματα, μετά από αυτό την πολεοδομία την πήραν στα χέρια τους οι επιχειρηματίες της αστικής γης (νόμος περί οριζοντίου ιδιοκτησίας και ΓΟΚ του 1929). Το σχέδιο καταργήθηκε από την δικτατορία του Πάγκαλου έπειτα από κινητοποιήσεις μικροϊδιοκτητών που θιγόταν από την επέκταση της Γ Σεπτεμβρίου.
Ενώ δεξιά, προσπάθειες ενός αρχιτέκτονα να σχεδιάσει πολεοδομία, χωρίς ενιαία αντίληψη του χώρου και με εμμονή σε μικρολεπτομέρειες αλλά και σε διεθνή εργαλεία της εποχής, όπως οι διανοίξεις.
Παράλληλα νομιμοποίησαν και παλαιότερες παράνομες επεμβάσεις όπως το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το Μέγαρο Μουσικής, με Νόμο ο οποίος καθιστούσε την Βουλή κοινό πολεοδομικό Γραφείο, η αντισυνταγματικότητα αυτού του Νόμου (που τουλάχιστον αντίκειται στην διάκριση των εξουσιών) ήταν επί χρόνια σε εκκρεμοδικία στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Στο διάστημα αυτό το ΥΠΕΧΩΔΕ έχασε τον έλεγχο, αμφιταλαντευόμενο σε μικρορρυθμίσεις ή σε «ασκήσεις επί χάρτου» ιδανικών λύσεων που ποτέ δεν εφαρμόστηκαν, και η μόνη του ουσιαστική δραστηριότητα ήταν η έγκριση επεκτάσεων του Σχεδίου Πόλης, όπως στις καμένες εκτάσεις της Πεντέλης που ξεφύτρωναν βίλλες την επομένη κάθε πυρκαγιάς.
Στον «σχεδιασμό» υπεισέρχεται ευκαιριακά και η Αττικό Μετρό ΑΕ η οποία για να λάβει από την ΕΕ δάνειο για επεκτάσεις του Μετρό, εκπόνησε μόνη της «ρυθμιστικό σχέδιο» επάνω στο οποίο στήριξε την Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό (την γνωστή ΜΑΜ) –σήμερα προχωράει και στη Θεσσαλονίκη.
Πρέπει να σημειωθεί ότι παράλληλα εμφανίστηκε και ένας ακόμη Νόμος που ουσιαστικά ασκεί παρέμβαση στον χώρο, ο Νόμος για τις Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), στην συνέχεια των «συμβάσεων παραχώρησης» της δεκαετίας του ’90 με βάση τις οποίες κατασκευάστηκαν η Αττική Οδός και ο Προαστιακός, η Περιφερειακή Υμηττού, κα.
Ζεστό χρήμα και νέες αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις προσφέρει ως πρώτο πιάτο η κυβέρνηση στο κεφάλαιο, μέσω το Ταμείου Ανάκαμψης για την Ελληνική Οικονομία. Oι προτεραιότητές του αποτυπώνονται στο προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που στάλθηκε στην Κομισιόν.
ℹ️ Το σχέδιο αυτό προβλέπει επιχορηγήσεις 19,4 δισ. ευρώ και δάνεια ύψους 12,7 δισ. ευρώ για την Ελλάδα.
«Δεν παρεκκλίνουμε ούτε εκατοστό από τη μεταρρυθμιστική εντολή σε όλο το φάσμα της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, που λάβαμε στις εκλογές του 2019. Αντιθέτως την τιμούμε χωρίς εκπτώσεις και καθυστερήσεις παρά την έλευση της πανδημίας του κορονοϊού, υλοποιώντας βασικές μεταρρυθμίσεις», υπογράμμισε ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της κυβέρνησης για το Ταμείο Ανάκαμψης με ευθύνη για τις μεταρρυθμίσεις, Άκης Σκέρτσος, παρουσιάζοντας τις βασικές προτεραιότητες του ελληνικού Προγράμματος Ανάκαμψης που στάλθηκε στην Κομισιόν.
Το ελληνικό πρόγραμμα όπως και τα αντίστοιχα των υπόλοιπων κρατών-μελών συνδέονται με τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, δηλαδή τα πανευρωπαϊκά μνημόνια, αλλά και με τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της «ενισχυμένης εποπτείας» που ισχύει για την Ελλάδα.
Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη, τρία είναι τα βασικά «ατού» του σχεδίου:
▪️ Όλα τα έργα και οι επενδύσεις-μεταρρυθμίσεις πρέπει να ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2026. ▪️ Αξιοποιεί σε μέγιστο βαθμό και ιδιωτικούς πόρους για στρατηγικές επενδύσεις.
▪️ Συνδυάζει επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις.
Το ελληνικό πρόγραμμα όπως και τα αντίστοιχα των υπόλοιπων κρατών-μελών συνδέονται με τη διαδικασία του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου», δηλαδή τα πανευρωπαϊκά μνημόνια, αλλά και με τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της «ενισχυμένης εποπτείας» που ισχύει για την Ελλάδα.
Το Ελληνικό Σχέδιο έχει τέσσερις τέσσερις πυλώνες: Ο πρώτος πυλώνας είναι ο «πράσινος», ο δεύτερος πυλώνας ο ψηφιακός, ο τρίτος πυλώνας η απασχόληση, οι δεξιότητες και η κοινωνική συνοχή και ο τέταρτος πυλώνας οι ιδιωτικές επενδύσεις,ο οικονομικός και θεσμικός μετασχηματισμός.
Στον πυλώνα της απασχόλησης μπαίνουν ως προτεραιότητες η αντιλαϊκή «μεταρρύθμιση» της αγοράς εργασίας, η δημιουργία ενός ανταποδοτικού συστήματος επικουρικών συντάξεων, κ.α.
Δείτε ακόμη:
Η Αθήνα ως Πρωτεύουσα: ο σχεδιασμός, η εξέλιξη και η ταξική της συγκρότηση
Δημόσια Διαβούλευση για το σχέδιο νόμου «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής νομοθεσίας»
Επιμέλεια |> Γιάννης Παπαγιάννης
