Ρευστή και αβέβαιη παραμένει η κατάσταση στη Συρία καθώς ισχυρές διεθνείς και περιφερειακές δυνάμεις επιχειρούν αναδιανομή της «πίτας» σε ζώνες επιρροής, κέρδη από τις χρυσοφόρες μπίζνες της ανοικοδόμησης (ύψους εκατοντάδων δισ. δολαρίων), εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της συριακής γης, παράλληλα με τον νέο σχεδιασμό αγωγών και εμπορικών οδών σε βάρος ανταγωνιστών τους.
Η Τουρκία επιχειρεί με ραγδαίους ρυθμούς να εξασφαλίσει τα «λάφυρα» του πολέμου που στήριξε εδώ και χρόνια, προβαίνοντας ταχέως σε κεφαλαιοποίηση της υποστήριξης που πρόσφερε στους τζιχαντιστές της βορειοδυτικής επαρχίας Ιντλίμπ και στις ορδές μισθοφόρων που η ίδια εκπαίδευσε, εξόπλισε και χρηματοδότησε προκειμένου να προκαλέσει ρήγματα και κατάρρευση της κυβέρνησης του Σύρου Προέδρου Μπασάρ Ασαντ, ενώ ο τελευταίος απολάμβανε υποστήριξη από Ρωσία, Ιράν, ιρακινές σιιτικές πολιτοφυλακές και τη Χεζμπολάχ.
Από τα πρώτα μελήματα της Αγκυρας είναι η επίτευξη συμφωνίας για ΑΟΖ με τη Συρία με «πυξίδα» το τουρκολιβυκό μνημόνιο που υπογράφηκε το 2019, παρά τις διαμαρτυρίες άμεσα θιγόμενων χωρών όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Αίγυπτος. Απώτερος στόχος θεωρούνται η τουρκική κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο και η ενδυνάμωση του ρόλου των τουρκικών μονοπωλίων σε «νευραλγικούς τομείς», όπως η Ενέργεια, οι δρόμοι μεταφοράς υδρογονανθράκων μέσω της δημιουργίας νέων αγωγών, που ήταν άλλωστε και από τις γενεσιουργούς αιτίες της ιμπεριαλιστικής επέμβασης και του πολέμου στη Συρία εδώ και πάνω από μια δεκαετία.
Την Τετάρτη ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, δήλωσε ότι οι αρχές της χώρας του εργάζονται για να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες της Δαμασκού σε ηλεκτρικό ρεύμα (που μέχρι πρότινος καλύπτονταν από τα ιρανικά πετρέλαια) και να χρησιμοποιήσουν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Συρίας για την ανοικοδόμησή της. Ο Μπαϊρακτάρ έδειξε πρόθυμος να εξηγήσει αυτά τα σχέδια στους «εταίρους» της Τουρκίας, εννοώντας μεταξύ άλλων τις ΗΠΑ, που εκμεταλλεύονται τη μερίδα του λέοντος των συριακών πετρελαιοπηγών σε συνεργασία με τους Κούρδους (ήδη από την πρώτη κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ). Υπολογίζεται ότι η Συρία παράγει ημερησίως περίπου 30.000 βαρέλια, ποσότητα ίση με το 5% που παρήγε προ 20ετίας.
Πιο χαρακτηριστικές ήταν οι δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου, Ρ. Τ. Ερντογάν, ο οποίος προβάλλεται ως αδιαφιλονίκητος θριαμβευτής των έως τώρα εξελίξεων.
Ο Ερντογάν όχι μόνο απείλησε με εξόντωση τους Κούρδους μαχητές των δυνάμεων SDF (Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις) που συνεργάζονται στενά με τον αμερικανικό στρατό, λέγοντας ότι ή θα παραδώσουν τα όπλα, ή θα θαφτούν με αυτά, αλλά ζήτησε να αναλάβει τον έλεγχο κάθε κερδοφόρου τομέα στη Συρία με «έπαθλο» την τουρκική γεωπολιτική επιρροή και την «πίτα» της ανοικοδόμησης.
Οι τουρκικές κινήσεις γίνονται με τη συναίνεση των ΗΠΑ και την έμμεση υποστήριξη της Ρωσίας. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, εξέφρασε την Πέμπτη «κατανόηση» για τις «νόμιμες ανησυχίες» της Τουρκίας σχετικά με την ασφάλεια στα τουρκο-συριακά σύνορα, προσθέτοντας ότι αυτές θα πρέπει να καμφθούν «με τέτοιο τρόπο ώστε η Συρία να διατηρήσει την κυριαρχία της, την εδαφική ακεραιότητα και την ενότητά της». Εκτίμησε, δε, ότι η κυβέρνηση της Τουρκίας «τα ευνοεί όλα αυτά».
Αντίθετα, ο Λαβρόφ επέκρινε το Ισραήλ, καλώντας το να σταματήσει να κατοχυρώνει τη δική του ασφάλεια σε βάρος άλλων χωρών, αλλά και απέναντι σε άλλες δυνάμεις που θα ήθελαν τον κατακερματισμό της Συρίας. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην ανατολική Συρία, όπου δρουν τα αμερικανικά στρατεύματα κατοχής.
Μετά την Τουρκία, το Ισραήλ επίσης κινείται με γοργούς ρυθμούς επιχειρώντας να εξασφαλίσει τα γεωπολιτικά του συμφέροντα αρπάζοντας νέα εδάφη (Ορος Ερμών, κοντά στα σύνορα με Λίβανο, και νέα συριακά εδάφη στα Υψίπεδα του Γκολάν) αφού προηγουμένως διέλυσε πάνω από το 80% των συριακών στρατιωτικών υποδομών για να μην πέσουν στα χέρια της «διάδοχης» κυβέρνησης.
Το Ισραήλ αξιοποιεί και την κοινότητα των Δρούζων, ηγετικά στελέχη της οποίας στη νότια Συρία επιθυμούν την ισραηλινή στήριξη με στόχο δικαιώματα ευρείας αυτονομίας ή και ανεξάρτητο «κρατίδιο».
Παράλληλα, επιδιώκει την «ισοπέδωση» παλιότερων δρόμων μεταφοράς όπλων και πυρομαχικών από το Ιράν προς τον Λίβανο με αποδέκτη τη Χεζμπολάχ. Σε αυτό το πλαίσιο, η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία εξαπέλυσε το πρωί της Παρασκευής 27/12 ακόμη μία επίθεση στο πέρασμα Τζάντα.
Το Ισραήλ ήδη από τον Οκτώβρη είχε κλιμακώσει τις αεροπορικές επιδρομές στη Συρία (στην πρωτεύουσα Δαμασκό και σε περιοχές κοντά στις ρωσικές βάσεις σε Ταρτούς και Χμέιμιμ) με πρόσχημα την ανακοπή των γραμμών ανεφοδιασμού της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Ωστόσο, η κυβέρνηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, προκειμένου να διασφαλίσει την κατοχή συριακών εδαφών και να επεκτείνει την ακτίνα δράσης της στην περιοχή, δεν υιοθετεί τη στάση που κρατούν από την πρώτη μέρα της κατάρρευσης της κυβέρνησης Ασαντ ισχυροί σύμμαχοί της και εταίροι, όπως οι ΗΠΑ, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Γκιντόν Σάαρ, μιλώντας την Παρασκευή σε συνεδρίαση ανώτερων στελεχών του υπουργείου του, συνέστησε επαγρύπνηση στη στρατιωτική ηγεσία της χώρας του σε σχέση με την κυβέρνηση τζιχαντιστών στη Συρία. «Μιλούν για οργανωμένη αλλαγή καθεστώτος στη Συρία αλλά δεν πρόκειται για νέα κυβέρνηση που επιλέχθηκε με δημοκρατικό τρόπο που κυβερνά όλη τη Συρία. Εδώ πρόκειται για συμμορία τρομοκρατών που πρώτα ήταν στο Ιντλίμπ και μετά κατέλαβαν την πρωτεύουσα Δαμασκό και άλλες περιοχές». Ο ίδιος επισήμανε τις μάχες μεταξύ Τούρκων και Κούρδων στη βόρεια Συρία και τις συγκρούσεις των νέων «δυνάμεων ασφαλείας» με δυνάμεις της παλιάς κυβέρνησης και τον ξεσηκωμό Αλαουιτών διαδηλωτών στις παράκτιες συριακές πόλεις που ξέσπασε στις 25/12 με έναν νεκρό, με αφορμή βίντεο βεβήλωσης ιερού τόπου των Αλαουιτών από τζιχαντιστές.
Οι επισημάνσεις του Γκιντόν Σάαρ διατυπώθηκαν για να δικαιολογηθεί η κατοχή συριακών εδαφών από τα ισραηλινά στρατεύματα, αφετέρου ανέδειξαν τη ρευστότητα εξελίξεων σε μια χώρα που βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση από την άνοιξη του 2011.
Παζάρια παντού…
Σε αυτό το ρευστό τοπίο όλοι παζαρεύουν με όλους…
Την Παρασκευή, το ρωσικό πρακτορείο TASS μετέδωσε ότι οι νέες συριακές αρχές ανακοίνωσαν πως δεν σχεδιάζουν να ακυρώσουν τις συμφωνίες για τις ρωσικές βάσεις σε Ταρτούς και Λαττάκεια τουλάχιστον «για το κοντινό μέλλον». Σύμφωνα με το πρακτορείο, αυτήν την περίοδο οι άμεσα ενδιαφερόμενες πλευρές «διαπραγματεύονται για να εξασφαλίσουν ότι περιπτώσεις ανωτέρας βίας, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών ενεργειών και αλλαγών καθεστώτος στη Συρία, δεν θα αποτελέσουν πρόσχημα για ακύρωση των συμφωνιών αυτών».
Στο μεγάλο παζάρι βασικός πρωταγωνιστής είναι ο ντε φάκτο ηγέτης της νέας κυβέρνησης στη Δαμασκό, αρχηγός της οργάνωσης HTS, Αμπού Μοχάμεντ Τζολάνι (ή Αχμεντ αλ Σαράα). Ο κουστουμαρισμένος αρχηγός των τζιχαντιστών του HTS σε ρόλο «μετριοπαθούς» ηγέτη κοντεύει να ανοίξει γραφείο… εξυπηρέτησης επισκεπτών («πελατών») έχοντας μέσα στις τελευταίες μέρες υποδεχθεί σημαντικούς Τούρκους υπουργούς, υψηλόβαθμους Αμερικανούς και Ευρωπαίους διπλωμάτες αλλά και αντιπροσωπείες αξιωματούχων από το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία, ενώ έχει το γενικό πρόσταγμα στη νέα «μεταβατική» κυβέρνηση που απαρτίζεται από στελέχη οργανώσεων τις οποίες οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους υποτίθεται πως πολέμησαν στο πλαίσιο …αντιμετώπισης της τρομοκρατίας.
