Σαν Σήμερα 13 Οκτώβρη – Γεγονότα σημαντικά και πρόσωπα που σημάδεψαν το χρόνο

Σαν Σήμερα 13/10

54

Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κλαύδιος δηλητηριάζεται και πεθαίνει κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες.

Ρωμαίος αυτοκράτορας Κλαύδιος
Προτομή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κλαύδιου

Ο 17χρονος θετός γιος του, Νέρων, τον διαδέχεται στο ρωμαϊκό θρόνο.

1307

Με εντολή του Γάλλου βασιλιά Φιλίππου του Ωραίου, συλλαμβάνονται ο Μέγας Διδάσκαλος και χιλιάδες μέλη του Τάγματος των Ναϊτών.

Ο Γάλλος βασιλιάς Φίλιππος ο Ωραίος
Ο Γάλλος βασιλιάς Φίλιππος ο Ωραίος

Υποβάλλονται σε βασανιστήρια και «ομολογούν» ότι είναι αιρετικοί, ενώ λίγους μήνες αργότερα θα καούν στην πυρά. Είναι Παρασκευή και 13 και από τότε αυτή η μέρα θεωρείται ότι φέρνει γρουσουζιά.

1644

Ο σουηδικός και ολλανδικός στόλος νικούν το στόλο της Δανίας κοντά στο νησί Φέμαρν.

1773

Ο Σαρλ Μεσιέ (Charles Messier) ανακαλύπτει τον Γαλαξία της Δίνης.

Ο Σαρλ Μεσιέ
Ο Σαρλ Μεσιέ

1884

Η ώρα Γκρίνουιτς καθιερώνεται ως βάση υπολογισμού της παγκόσμιας ώρας.

Το ρολόι με την ώρα Γκρίνουιτς
Το ρολόι με την ώρα Γκρίνουιτς

1904

Πεθαίνει ο στρατιωτικός Παύλος Μελάς, από τους πρωτεργάτες του Μακεδονικού Κομιτάτου.

1905

Ιδρύεται στην Πετρούπολη το πρώτο σοβιέτ των εργατών.

Εκπρόσωποι του πρώτου Σοβιέτ
Εκπρόσωποι του πρώτου Σοβιέτ

1912

Κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, οι Σέρβοι κυριεύουν τα Σκόπια.

1921

Οι σοβιετικές δημοκρατίες της Ρωσίας, της Αρμενίας, του Αζερμπαϊτζάν και της Γεωργίας υπογράφουν τη συνθήκη του Καρς με τη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας, καθορίζοντας τα σύγχρονα σύνορα μεταξύ της Τουρκίας και των χωρών του νοτίου Καυκάσου.

1921

Γεννιέται στην Ιταλία, ο Ιταλο-Γάλλος ηθοποιός και τραγουδιστής Υβ Μοντάν (Yves Montand).

Υβ Μοντάν
Ο Υβ Μοντάν με τη Σιμόν Σινιορέ

Οι γονείς του ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας κι εξαιτίας του φασιστικού καθεστώτος του Μουσολίνι μεταναστεύσαν στην Γαλλία το 1923 όταν ο Μοντάν ήταν δυο ετών. Εργάστηκε ως λιμενεργάτης ενώ το 1944 ξεκίνησε την μουσική του καριέρα τραγουδώντας σε μικρά κέντρα διασκέδασης, όπου τον ανακάλυψε η Εντίθ Πιάφ και τον ανέδειξε.

Το 1951 παντρεύτηκε τη Σιμόν Σινιορέ, με την οποία συμπρωταγωνίστησε σε αρκετές ταινίες καθ’ όλη την διάρκεια της καριέρας τους.

Στην Ελλάδα είναι περισσότερο γνωστός για τη συμμετοχή του στην ταινία «Ζ» του Κώστα Γαβρά, όπου υποδύθηκε τον βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη.

Συμμετείχε μαζί με τη Σιμόν Σινιορέ στις διαδηλώσεις έξω από την Ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι για να μην εφαρμοστεί η θανατική ποινή στο Νίκο Μπελογιάννη και τους συντρόφους του.

1923

Η Άγκυρα ανακηρύσσεται πρωτεύουσα της Τουρκίας.

Άποψη της Άγκυρας το 1923
Άποψη της Άγκυρας το 1923

1925

Γεννιέται η πρώτη και μοναδική γυναίκα πρωθυπουργός και «Σιδηρά Κυρία» της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ. Ήταν πρωθυπουργός της Βρετανίας με το Συντηρητικό Κόμμα, Τόρις, από το 1979 έως το 1990. Είχε εκλεγεί για πρώτη φορά βουλευτής το 1959 και ανέλαβε τα ηνία του κόμματός της το 1975. Κέρδισε σε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, το 1979, το 1983 και το 1987.

Μάργκαρετ Θάτσερ
Η Μάργκαρετ Θάτσερ

Η Θάτσερ άφησε ανεξίτηλη της σφραγίδα της για τον πολύ σκληρό τρόπο άσκησης διακυβέρνησης και τη διά ροπάλου επιβολή των πρωτόγνωρων για την εποχή μέτρων λιτότητας, στο πλαίσιο των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που προωθούνταν στη Βρετανία την δεκαετία του ’80 και στο υπόλοιπο κόσμο αμέσως μετά.

Μερικά περιστατικά από το «βίο και την πολιτεία» της για τα συμφέροντα του βρετανικού κεφαλαίου, είναι: η απεργία των ανθρακωρύχων, επί ένα χρόνο το 1986 που δε δίστασε να καταστείλει και να εξοντώσει τους απεργούς ανθρακωρύχους και αποτέλεσμα πολλά ανθρακωρυχεία έκλεισαν. Ο πόλεμος των Φόκλαντς, νήσοι Μαλβίνες για την Αργεντινή, η καταστολή εναντίον των εργαζομένων που διαδήλωναν ενάντια στην επιβολή επιπλέον δημοτικού φόρου το 1990, διαδηλώσεις που ξεκίνησαν στις εργατικές συνοικίες για να φτάσουν μέχρι την πλατεία Τραφάλγκαρ και συνέβαλαν στην πτώση της. Η πολύ στενή συμμαχία της με τον πρώην πρόεδρο Ρόναλντ Ρέιγκαν αλλά και τον πρώην δικτάτορα Αουγκούστο Πινοτσέτ όπως και οποιονδήποτε αντικομμουνιστή ηγέτη ανά την υφήλιο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι έσπευσαν να μιλήσουν για τη «μεγάλη πολιτικό» των αστών, αστοί πολιτικοί από όλο τον κόσμο όπως και ο πρωτεργάτης στην αντεπανάσταση στην ΕΣΣΔ, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

 Ήταν τόσο μισητή στην εργατική τάξη που, την ημέρα που πέθανε, εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου γέμισε τις πλατείες των μεγάλων πόλεων της Μεγάλης Βρετανίας για να πανηγυρίσει.

1936

Στα γραφεία της Γενικής Ασφάλειας Πειραιά δολοφονείται με βασανιστήρια ο χημικός Μήτσος Μαρουκάκης, στέλεχος του ΚΚΕ.

Ο Μήτσος Μαρουκάκης
Ο Μήτσος Μαρουκάκης

1943

Μετά τη συνθηκολόγησή της με τους συμμάχους, η Ιταλία (κυβέρνηση Μπαντόλιο) κηρύσσει τον πόλεμο κατά της Γερμανίας.

1944

Ενώ ο λαός της πρωτεύουσας συνέχιζε τους πανηγυρισμούς από την προηγούμενη μέρα για την απελευθέρωση, στον Πειραιά ο ΕΛΑΣ έδινε μάχες εναντίον των Γερμανών για τη σωτηρία των λιμενικών εγκαταστάσεων, της «Ηλεκτρικής Εταιρείας» (ΠΑΟΥΕΡ) και όλων των εργοστασίων.

ΕΑΜίτες στην «μάχη της Ηλεκτρικής»
ΕΑΜίτες στην «μάχη της Ηλεκτρικής»

Στην ηρωική και νικηφόρα για τον ΕΛΑΣ «μάχη της Ηλεκτρικής» έχασαν τη ζωή τους 11 παλικάρια.

Κηδεία των νεκρών της Ηλεκτρικής
Η κηδεία των νεκρών της Ηλεκτρικής

1944

Ο Κόκκινος Στρατός απελευθερώνει τη Ρίγα, πρωτεύουσα της Λετονίας.

Άνδρες του Κόκκινου Στρατού στην Ρίγα
Άνδρες του Κόκκινου Στρατού στην Ρίγα

1946

Η Ασφάλεια κλείνει τα γραφεία του ΕΑΜ Μακεδονίας – Θράκης στην Θεσσαλονίκη.

Το φύλλο του «Ριζοσπάστη» με το ρεπορτάζ για το κλείσιμο των γραφείων του ΕΑΜ Μακεδονίας - Θράκης
Το φύλλο του «Ριζοσπάστη» με το ρεπορτάζ για το κλείσιμο των γραφείων του ΕΑΜ Μακεδονίας – Θράκης

1972

Ένα αεροπλάνο, στο οποίο επιβαίνει μία ομάδα ράγκμπι της Ουρουγουάης, συντρίβεται στις Άνδεις.

Διασωθέντες από τη συντριβή του αεροσκάφους στις Άνδεις
Διασωθέντες από τη συντριβή του αεροσκάφους στις Άνδεις

Αρκετοί από τους επιβάτες θα εντοπιστούν σώοι 72 ημέρες αργότερα και θα ομολογήσουν ότι κατέφυγαν στον κανιβαλισμό προκειμένου να επιβιώσουν.

Η απίστευτη ιστορία τους θα μεταφερθεί δύο φορές στη μεγάλη οθόνη.

1985

Πεθαίνει ο κομμουνιστής χαράκτης Τάσσος (Αναστάσιος Αλεβίζος). Ο Α. Αλεβίζος εντάχθηκε στην ΟΚΝΕ το 1930 και κατόπιν στο ΚΚΕ. Τα πρώτα του ζωγραφικά σχέδια δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Νέοι Πρωτοπόροι» το 1932, ενώ στη συνέχεια στο ίδιο περιοδικό δημοσιεύθηκαν χαρακτικά του καθώς και το κείμενό του «Ξυλογραφία: Η Τέχνη των μαζών». Στη διάρκεια της Κατοχής και της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, ο Τάσσος δούλεψε στην Επιτροπή Διαφώτισης της ΚΟΑ με καθοδηγήτρια την Ηλέκτρα Αποστόλου. Η προσφορά του στον παράνομο Αντιστασιακό Τύπο ήταν μεγάλη, ενώ συμμετείχε και στο σημαντικότερο έντυπο του οργανωμένου αγώνα, το λεύκωμα ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, που κυκλοφόρησε στις 25 Μάρτη 1943.

Ο Τάσσος
Ο Τάσσος

Το 1944 πήρε μέρος στην πανελλήνια έκθεση στην οποία συμμετείχαν οι εικαστικοί του ΕΑΜ και φυλακίστηκε για 40 μέρες στις φυλακές «Αβέρωφ» μαζί με τους Κεφαλληνό, Κορογιαννάκη και Κανά. Συμμετείχε επίσης το 1945 στα λευκώματα «Για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά» και «Θυσιαστήριο της λευτεριάς». Το 1945 επίσης, ιδρύθηκε από το ΚΚΕ η εκδοτική εταιρεία «Τα Νέα Βιβλία» όπου ο Τάσσος ανέλαβε καλλιτεχνικός υπεύθυνος.

Τάσσος
Ο Τάσσος – «Η σφαγή των Καλαβρύτων»

Κατά τη δεκαετία του 1960 η θεματογραφία του άρχισε να επικεντρώνεται στην απόδοση της ανθρώπινης μορφής με σταδιακή εγκατάλειψη του χρώματος και στροφή στο ασπρόμαυρο. Ιδιαίτερη και ξεχωριστή στιγμή στην καλλιτεχνική δημιουργία του Τάσσου αποτελεί η εικονογράφηση των εξωφύλλων των δίσκων της Σωτηρίας Μπέλλου.

Τάσσος
Τάσσος – «Ο Λαός»

Κατά την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών, έζησε αυτοεξόριστος εκτός Ελλάδας και φιλοτέχνησε έργα κοινωνικής διαμαρτυρίας καταγράφοντας γεγονότα που τον συγκλόνισαν. Το 1978 με αφορμή την σύγκληση του 10ου Συνεδρίου του ΚΚΕ -του πρώτου νόμιμου μετά το 1945- ο Τάσσος κυκλοφόρησε το λεύκωμα «Δέκα επιλογές από την ποίηση του Γ. Ρίτσου» και τη «Χαρακτική» του.

Τάσσος
Τάσσος – «Το μπλόκο της Δραπετσώνας»

1995

Κερδίζει το Νόμπελ Ειρήνης ο Τζόζεφ Ρότμπλαντ (Joseph/Józef Rotblat), ο πυρηνικός φυσικός, που αφιέρωσε τη ζωή του στην κατάργηση της ατομικής βόμβας, στην κατασκευή της οποίας είχε βοηθήσει ο ίδιος. Την ίδια μέρα η Γαλλία απορρίπτει τις εκκλήσεις για τον τερματισμό των πυρηνικών δοκιμών στο Νότιο Ειρηνικό.

Ο Τζόζεφ Ρότμπλαντ
Ο Τζόζεφ Ρότμπλαντ

2013

«Χάνει» τη μάχη με τον καρκίνο, σε ηλικία 65 ετών, ο αθλητικός συντάκτης Φίλιππος Συρίγος.

Φίλιππος Συρίγος
Ο Φίλιππος Συρίγος

Υπήρξε ζωντανή φωνή της μαχόμενης δημοσιογραφίας, φωτίζοντας με το ρεπορτάζ και τον ουσιαστικό λόγο του πλευρές του εμπορευματοποιημένου αθλητισμού, αποκαλύπτοντας την αλήθεια.

2016

«Φεύγει» από τη ζωή σε ηλικία 90 ετών, ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες και διανοούμενους -σκηνοθέτης, ηθοποιός και συγγραφέας- ο Ντάριο Φο (Dario Fo‎), βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας (1997.

Ντάριο Φο
Ο Ντάριο Φο

Με καταβολές από την Κομέντια ντελ άρτε και το θέατρο των Ρουτζάντε, Γκολντόνι και Μολιέρου, ο Φο σημάδεψε το θέατρο της εποχής του, τροφοδοτώντας το με ευφυή θεατρική σκέψη και το όνειρο, για ένα άλλο θέατρο, για έναν άλλο κόσμο, καλύτερο! Όπως έλεγε και ο ίδιος «το γέλιο είναι όπλο πολιτικό».

Ντάριο Φο
Ο Ντάριο Φο με τη σύζυγό του Φράνκα Ράμε

Ο Ντάριο Φο έγραψε πολιτικό θέατρο, θέατρο που είναι ταυτόχρονα λαϊκό και στρατευμένο, που τοποθετείται ηθελημένα εκτός συστήματος, ένα πραγματικά ελεύθερο και ανεξάρτητο θέατρο. Μιλώντας για ένα από τα πιο γνωστά έργα του, το «Δεν πληρώνω! Δεν πληρώνω!» σημείωνε: «Πιστεύοντας πως με το γέλιο, τη σκληρή σάτιρα, πετυχαίνουμε τη μεγαλύτερη έκφραση αμφιβολίας και αμφισβήτησης, γράψαμε μια φάρσα. Αυτό το είδος φάρσας είναι μια θεατρική φόρμα που επινόησε ο ίδιος ο λαός, για να χτυπήσει ανελέητα, με γλώσσα τσουχτερή, αιώνες τώρα, τα στραβά μάτια της εξουσίας ή τα σάπια προϊόντα της κοινωνίας». Γι’ αυτό και το έργο του χαρακτηρίστηκε ως «μια μαστιγωτική, τραγικής υφής καταγγελία των συνθηκών ζωής της καπιταλιστικής κοινωνίας. Ως ένα ρωμαλέο, καθαρά και άμεσα προοδευτικό, λαϊκό και αγωνιστικό θέατρο».

Από το 1952, ο Ντάριο Φο , μαζί με τη γυναίκα του ηθοποιό Φράνκα Ράμε, γράφει, σκηνοθετεί και ερμηνεύει, στο δικό του θέατρο και την τηλεόραση αμέτρητα θεατρικά έργα και μικρά σατιρικά κείμενα. Το 1962 το έργο τους για τον Χριστόφορο Κολόμβο ενοχλεί ακροδεξιές ομάδες και προκαλεί βίαιες επιθέσεις. Το 1973, παρουσίασαν το έργο τους «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού», με τεράστια επιτυχία, στο Μιλάνο και σε ολόκληρη την Ιταλία, βασισμένο στα πραγματικά γεγονότα της υποτιθέμενης «αυτοκτονίας» (εκπαραθύρωσης από τη γενική αστυνομική διεύθυνση στο Μιλάνο) του Πινέλι. Ένα βράδυ, μετά την παράσταση, η Φράνκα Ράμε, βγαίνοντας από το θέατρο έπεσε θύμα απαγωγής και βιασμού από μια ομάδα νεοφασιστών. Την ίδια περίοδο, ο Ντάριο Φο εξέφρασε και την αλληλεγγύη του στον ελληνικό λαό που πάλευε ενάντια στη χούντα. Επί πολύ ήταν «ανεπιθύμητος» σε πολλές χώρες και οι ΗΠΑ για χρόνια δεν του επέτρεπαν την είσοδο.

«Σήμερα» – έλεγε ο Φο – «πρέπει να εκμεταλλευτούμε το γεγονός ότι εμείς οι άλλοι, οι θεατράνθρωποι, οι διανοούμενοι, οι ηθοποιοί, έχουμε το δικαίωμα του λόγου και τη δυνατότητα να ενημερώνουμε τους νέους. Έχουμε το χρέος να αφηγούμαστε τη ζωή. Γιατί αυτό που μου προξενεί τη μεγαλύτερη εντύπωση είναι η βαθιά άγνοια που επικρατεί. Ιδιαίτερα οι νέοι δεν έχουν ιδέα για το τι συμβαίνει, για τις φρικαλεότητες που διαπράττονται στο όνομα του κρατικού συμφέροντος».

2022

Πεθαίνει ο Σταύρος Σαράφης, παλαίμαχος ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ.

Αθλητισμός - ποδόσφαιρο - ΠΑΟΚ - Σταύρος Σαράφης
Ο Σταύρος Σαράφης, νεαρός ποδοσφαιριστής στον ΠΑΟΚ

Θεωρείται θρύλος για την ομάδα του ΠΑΟΚ που από το 1968 έως το 1981 αγωνίστηκε με τα χρώματα της ομάδας. Μέχρι και σήμερα είναι ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία του συλλόγου πετυχαίνοντας συνολικά 136 γκολ.

Ο Σταύρος Σαράφης πρόσφερε στον ΠΑΟΚ και σαν υπηρεσιακός προπονητής.

Ετικέτες:

Δείτε ακόμα...