Σαν Σήμερα 23 Οκτώβρη – Γεγονότα σημαντικά και πρόσωπα που σημάδεψαν το χρόνο

Σαν Σήμερα 23/10

42 π.Χ.

Διεξάγεται η δεύτερη Μάχη των Φιλίππων ανάμεσα στους στρατούς του Βρούτου από τη μία πλευρά και των Μάρκου Αντωνίου και Οκταβιανού από την άλλη.

Μάχη των Φιλίππων
Σκίτσο που αναπαριστά τη Μάχη των Φιλίππων

Ο Βρούτος, ο εκ των δολοφόνων του Ιουλίου Καίσαρα, ηττάται και αυτοκτονεί.

501

Η Σύνοδος Παλμάρις, η οποία συγκλήθηκε από τον Γότθο βασιλιά Θεοδώριχο, απαλλάσσει τον Πάπα Σύμμαχο από όλες τις κατηγορίες, τερματίζοντας έτσι το σχίσμα του Αντίπαπα Λαυρέντιου.

Θεοδώριχος
Χρυσό νόμισμα με την κεφαλή του Γότθου βασιλιά Θεοδώριχου

1295

Η Σκωτία και η Γαλλία υπογράφουν στο Παρίσι συνθήκη, με την οποία συνάπτουν συμμαχία εναντίον της Αγγλίας.

1641

Ξεσπά η Ιρλανδική Επανάσταση του 1641.

1707

Συνεδριάζει για πρώτη φορά το Κοινοβούλιο της Μεγάλης Βρετανίας.

1739

Η Μεγάλη Βρετανία κηρύσσει πόλεμο στην Ισπανία.

1801

Γεννιέται ο Γερμανός συνθέτης, ηθοποιός και τραγουδιστής Άλμπερτ Λόρτσινγκ (Gustav Albert Lortzing).

Άλμπερτ Λόρτσινγκ
Σχέδιο που απεικονίζει τον Άλμπερτ Λόρτσινγκ

Θεωρείται ο κύριος εκπρόσωπος της Spieloper, είδους ελαφράς όπερας.

1817

Γεννιέται ο Γάλλος λεξικογράφος και εγκυκλοπαιδιστής Πιέρ Αθανάς Λαρούς (Pierre Athanase Larousse).

Ο Πιέρ Αθανάς Λαρούς
Ο Πιέρ Αθανάς Λαρούς

1872

Πεθαίνει ο Γάλλος ποιητής και συγγραφέας Πιέρ Ζυλ Τεοφίλ Γκοτιέ (Pierre Jules Théophile Gautier).

Ο Πιέρ Ζυλ Τεοφίλ Γκοτιέ
Ο Πιέρ Ζυλ Τεοφίλ Γκοτιέ

Εκτιμήθηκε ευρέως από συγγραφείς τόσο διαφορετικούς όσο οι Κάρολος Μποντλέρ, αδελφοί Γκονκούρ (Goncourt), Στεφάν Μαλλαρμέ, Γκυστάβ Φλωμπέρ και ο Όσκαρ Γουάιλντ (Oscar Wilde). Έμεινε γνωστός κυρίως για τα διηγήματά του με τίτλο «Ο Θάνατος Στον Έρωτα».

1873

Υπογράφεται η «Συμμαχία των τριών αυτοκρατοριών» μεταξύ της Γερμανίας, της Αυστροουγγαρίας και της Ρωσίας.

Οι αυτοκράτορες της Γερμανίας, της Αυστροουγγαρίας και της Ρωσίας
Οι αυτοκράτορες της Γερμανίας, της Αυστροουγγαρίας και της Ρωσίας

1890

Γεννιέται ο Στέφανος Σαράφης, στρατηγός του ΕΛΑΣ, στέλεχος του ΚΚΕ και βουλευτής της ΕΔΑ.

Ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης , στρατιωτικός διοικητής στο Γενικό Στρατηγείο του δοξασμένου Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ) και στη συνέχεια στέλεχος του ΚΚΕ, γνώρισε άμεσα τις διώξεις του αστικού κράτους. Εξορίστηκε στη Σέριφο, στην Ικαρία, στη Μακρόνησο και στον Αη Στράτη, κατά τη διάρκεια του αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) και μετά τη λήξη του. Ενώ ήταν εξόριστος εξελέγη βουλευτής της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) το 1951 και επανεξελέγη το 1956. Στις 31 Μάη του 1957 έπεσε νεκρός στην παραλιακή λεωφόρο Αλίμου, μετά από χτύπημα αυτοκινήτου με στοιχεία Ξένη Αποστολή (Ξ.Α.), που οδηγούσε Αμερικανός σμηνίας της βάσης των ΗΠΑ στο Ελληνικό.

Στέφανος Σαράφης
Στέφανος Σαράφης

Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, σε ανακοίνωσή της με αφορμή το θάνατο του στρατηγού, σημείωνε: «Η ζωή του, ζωή αγνού πατριώτη, ήταν αφιερωμένη στο λαό, στην προκοπή του έθνους μας. Ο στρατηγός Σαράφης, συνεπής δημοκράτης, αντιτάχθηκε στα δικτατορικά καθεστώτα, γι’ αυτό και διώχθηκε από τη δικτατορία του Πάγκαλου και του Μεταξά, που τον κράτησε τρία χρόνια εξόριστο στη νήσο Μήλο.

Ο στρατηγός Σαράφης βρέθηκε από τις πρώτες μέρες στις γραμμές του παλλαϊκού απελευθερωτικού αγώνα ενάντια στους χιτλεροφασίστες κατακτητές. Η αφοσίωσή του στον αγώνα ενάντια στο φασισμό και τους καταχτητές, οι στρατιωτικές του ικανότητες, τον ανέδειξαν αρχηγό του ΕΛΑΣ.

Το αντιδραστικό μεταβαρκιζιακό καθεστώς που εγκαθιδρύθηκε στην πατρίδα μας, μεταχειρίστηκε κάθε μέσο για να λυγίσει τον στρατηγό Σαράφη και να αποστερήσει τον αγωνιζόμενο λαό μας από έναν συνεπή και λαοφιλή ηγέτη του.

Στέφανος Σαράφης

Ο στρατηγός Σαράφης πέρασε από την κόλαση του Μακρονησιού και βγήκε νικητής, ενσαρκώνοντας την αλύγιστη αντίσταση του λαού μας στους νέους ξένους δυνάστες, δοσμένος ακόμα περισσότερο στον βασανισμένο λαό μας…

Ο στρατηγός Σαράφης πολέμησε με υπερηφάνεια και αδιαλλαξία και τον αγγλοαμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Ο στρατηγός Σαράφης, εκτελώντας το χρέος προς την πατρίδα, ύψωσε τη φωνή του ενάντια στα εγκληματικά σχέδια της κυβέρνησης και των Αμερικάνων για εγκατάσταση ατομικών βάσεων στη χώρα μας».

Σκοτώθηκε στη Λεωφόρο Αλίμου από αυτοκίνητο της Αμερικανικής στρατιωτικής αποστολής, που οδηγούσε ο Αμερικανός σμηνίας Μάριο Μουζάλι.

Άρης Βελουχιώτης
Άρης Βελουχιώτης και Στέφανος Σαράφης

Ο στρατηγός Σαράφης αποτελεί μεγάλο παράδειγμα για το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, για τους απόστρατους, για τη στρατευμένη νεολαία μας.

1908

Γεννιέται ο Σοβιετικός φυσικός Ιλιά Φρανκ ο οποίος τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1958 μαζί με τον Πάβελ Τσερενκόφ και τον Ίγκορ Γιεβγένεβιτς Ταμ.

Ο Σοβιετικός φυσικός Ιλιά Φρανκ
Ο Σοβιετικός φυσικός Ιλιά Φρανκ

Πήρε το βραβείο για την εξήγηση του φαινομένου της ακτινοβολίας Τσερενκόφ.

1911

Καταγράφεται η πρώτη χρήση αεροσκάφους σε πόλεμο. Κατά τη διάρκεια του ιταλοτουρκικού πολέμου, ένας Ιταλός πιλότος απογειώνεται από τη Λιβύη για να παρατηρήσει τις γραμμές του τουρκικού στρατού.

1914

Η Μεγάλη Βρετανία κηρύσσει τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και προσαρτά την Κύπρο.

1917

Η ΚΕ του Κόμματος των Μπολσεβίκων αποφασίζει την προετοιμασία της επανάστασης στη Ρωσία.

Συνεδρίαση της ΚΕ του Κόμματος των Μπολσεβίκων
Συνεδρίαση της ΚΕ του Κόμματος των Μπολσεβίκων

1919

Γεννιέται ο αρχαιολόγος Μανόλης Ανδρόνικος, που μεταξύ άλλων ανακάλυψε τον τάφο του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου του Β’ στη Βεργίνα.

Μανόλης Ανδρόνικος
Προτομή του Μ. Ανδρόνικου

1921

Πεθαίνει ο Σκοτσέζος εφευρέτης Τζον Μπόιντ Ντάνλοπ (John Boyd Dunlop), πρωτοπόρος στον τομέα των ελαστικών.

Ο Τζον Μπόιντ Ντάνλοπ
Ο Τζον Μπόιντ Ντάνλοπ

1923

Επαναστατικός αναβρασμός και πάλι στη Γερμανία. Η εργατική τάξη του Αμβούργου με πρωτοπόρα την κομμουνιστική οργάνωση της πόλης (επικεφαλής της οποίας ήταν ο Ε. Τέλμαν), ξεσηκώνεται, παίρνει τα όπλα, καταλαμβάνει κομβικά σημεία της πόλης και στήνει οδοφράγματα.

Εργάτες στους δρόμους του Αμβούργου το 1923
Εργάτες στους δρόμους του Αμβούργου το 1923

Η κυβέρνηση Στρέσεμαν (Λαϊκού Κόμματος και Σοσιαλδημοκρατών) διατάσσει το στρατό να επέμβει και έπειτα από 3 ημέρες σκληρών συγκρούσεων η εξέγερση πνίγεται στο αίμα.

1925

Γεννιέται ο μουσικοσυνθέτης Μάνος Χατζιδάκις. Ήταν γιος του δικηγόρου Γεωργίου Χατζιδάκι από τον Μύρθιο Ρεθύμνου και της Αλίκης Αρβανιτίδου από την Αδριανούπολη.

Η μουσική του παιδεία ξεκίνησε σε ηλικία τεσσάρων ετών, κάνοντας μαθήματα πιάνου με δασκάλα την Αλτουνιάν, γνωστή μουσικό της Ξάνθης, ενώ παράλληλα διδάχθηκε βιολί και ακορντεόν.

Μάνος Χατζιδάκις
Μάνος Χατζιδάκις

Μετακόμισε στην Αθήνα με την οικογένειά του το 1932 όμως λίγο αργότερα οι γονείς του χωρίζουν και το 1938 ο πατέρας του σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα.

Στην κατοχή εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ.

Το 1945 γνωρίζεται στο πατάρι του Λουμίδη που βρισκόταν στην γωνία των οδών Αιόλου με Πανεπιστημίου, με τους Νίκο Γκάτσο, Κάρολο Κουν, Νάνο Βαλαωρίτη κ.α. Μέσα από τις καλλιτεχνικές τους συναντήσεις έκαναν όνειρα για μια Ελλάδα που ήταν κατεστραμμένη από τον πόλεμο, κοιτώντας με ελπίδα το μέλλον. Τότε ήταν η περίοδος που ξεκίνησε να γράφει μουσικές για το θέατρο και έκανε την πρώτη κινηματογραφική εργασία του με το έργο «Αδούλωτοι Σκλάβοι» σε σκηνοθεσία του Βίων Παπαμιχάλη.

Το 1948 ο Χατζιδάκις έδωσε την ιστορική διάλεξη για το ρεμπέτικο τραγούδι που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στη συντηρητική Ελληνική κοινωνία. Το ρεμπέτικο τραγούδι που εξέφραζε τα λαϊκά στρώματα, ήταν απαγορευμένο και παράνομο και η ενέργειά του αυτή έδωσε προοπτική στην ελληνική μουσική. Ο Χατζιδάκις με την ποιότητα που είχε σαν άνθρωπος και καλλιτέχνης, έβλεπε το αληθινό και το γνήσιο λαϊκό τραγούδι που δεν ήξεραν τα ωδεία, τα πανεπιστήμια, η αριστοκρατία και η πολιτεία. Είχε δηλώσει επ’ αυτού: “Ήθελα να δείξω στο ελληνικό κοινό μια αστείρευτη δροσερή πηγή”. Συνθέτες όπως οι: Θεοδωράκης, Ξαρχάκος, Χατζιδάκις κ.α. σε συνεντεύξεις τους από το 1960 και μετά, υμνολογούσαν τους ρεμπέτες, για τον λόγο, ότι πάνω στην δίκη τους μουσική έγραφαν τα δικά τους έργα.

Μάνος Χατζιδάκις
Ο μαέστρος Μάνος Χατζιδάκις

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 άρχισε να συνεργάζεται με το Εθνικό Θέατρο (Αγία Ιωάννα, Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, κ.α.) και το Θέατρο Τέχνης (Ματωμένος Γάμος, Όλα τα παιδιά του Θεού έχουν φτερά κ.α.). Στη συνεχεία, συνεργάζεται με το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου όπου ήταν για σειρά ετών ένας από τους βασικούς συνεργάτες. Παράλληλα γραφεί μουσική για πολλές ελληνικές ταινίες όπως «Ο δράκος» που κατά πολλούς θεωρείται η κορυφαία ταινία του ελληνικού κινηματογράφου. Η υπέροχη μουσική επένδυση της ταινίας από τον Χατζιδάκι εναρμονίζεται πλήρως με τον ρεαλισμό των εικόνων με αποκορύφωμα την εκπληκτική σκηνή του ζεϊμπέκικου χορού, που θυμίζει παράσταση αρχαίας Ελληνικής τραγωδίας.

Το 1960 πήρε το Όσκαρ για τη μουσική στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή». Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο, έλεγε ο Χατζιδάκις, να σου έρθει μια επιτυχία, από εκεί που δεν το περιμένεις. Η ταινία ήταν τουριστική και σε αυτή την λογική κινήθηκε όταν έγραψε τη μουσική της. Ήταν ένας προικισμένος συνθέτης με αστείρευτο ταλέντο, που κατάφερε να ταιριάξει την μουσική του στην λογική της ταινίας, με αποτέλεσμα το μπουζούκι να γίνει γνωστό σε όλη την υφήλιο. Αμέτρητες ήταν οι διασκευές του τραγουδιού «Τα παιδιά του Πειραιά», πράγμα που καταδίκαζε συνεχώς και αυτό τον οδήγησε στην βιαστική και εσφαλμένη ενέργεια να δώσει τα δικαιώματα του τραγουδιού στην «United Artists». Ασχολήθηκε πολύ με το να καταδικάζει τις πολλές διασκευές σπαταλώντας πολλή ενέργεια για το τίποτα.

Μάνος Χατζιδάκις
Ο Μάνος Χατζιδάκις με το Όσκαρ μουσικής

Στη συνέχεια έγραψε μουσική για τον εμπορικό κινηματογράφο. Κάποτε είχε πει στον Φίνο: Εσύ ξέρεις τι θα πει κακός κινηματογράφος αλλά τι θα πει καλός, δεν θα μάθεις ποτέ… Το 1990 σε μια συνέντευξη είχε δηλώσει: Πού να το ξέρω ότι 30 χρόνια μετά, ο κόσμος θα ασχολούνταν ακόμα με Μανταλένες και κουραφέξαλα. Στο θέατρο έγραψε μουσική για το «Παραμύθι δίχως όνομα», «Όρνιθες», «Καπετάν Μιχάλης» κ.α. Πολλές από αυτές τις συνθέσεις του έχουν μείνει στην ιστορία και αγαπήθηκαν πολύ από το κοινό.

Το 1967 θα ταξιδέψει στο Μπρόντγουει της Νέας Υόρκης για το ανέβασμα του μιούζικαλ «Ίλια Ντάρλινγκ». Εκείνη την περίοδο τον βρήκε η δικτατορία και όπως είχε δηλώσει, είχε προβλήματα με την εφορία και δεν ήθελε να γυρίσει στην Ελλάδα. Λίγα πράγματα γνωρίζουμε για την περίοδο της Αμερικής και όπως ανέφερε ο ίδιος, η διαμονή του εκεί τον σπούδασε. Ένα άγνωστο γεγονός είναι η εισαγωγή που έγραψε στο τραγούδι «Prelude» (Προανάκρουσμα), μαζί με τους «Millenium» που ήταν μια ροκ μουσική ομάδα στην Καλιφόρνια. Σε αυτό το κομμάτι, ο ίδιος ο Χατζιδάκις παίζει τσέμπαλο.

Μάνος Χατζιδάκις
Ο Μάνος Χατζιδάκις με τον Μίκη Θεοδωράκη στο εξωτερικό

Στην Ελλάδα θα επιστρέψει το 1972, όπου ηχογραφεί τον «Μεγάλο ερωτικό» και ανεβάζει την παράσταση, «Ο οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι και ο Αλκιβιάδης». Σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Διαβάζω» το 1982, αναφέρει για το έργο: Ο οδοιπόρος είμαι εγώ, ο οποίος εκείνο τον καιρό περιφερόμουν ανά τον κόσμο και μόλις είχα έρθει στην Ελλάδα. Το μεθυσμένο κορίτσι ήταν η Ελένη Μανιάτη που τότε ήταν μαζί μου, ένα κορίτσι πέρα από τα καθορισμένα, πέρα από τα όρια του λογικού. Ο Αλκιβιάδης ήταν ένας νεαρός που πουλούσε τσιγάρα. Λοιπόν, σκέφτηκα ότι μια και δεν έχουμε κοινό μύθο ας τον κατασκευάσουμε, ας ενώσουμε τον οδοιπόρο το μεθυσμένο κορίτσι και τον Αλκιβιάδη και φυσικά, αυτό καταλήγει στον φόβο που ήταν το κλίμα εκείνης της εποχής του 1973, ιδίως μετά την άνοδο του Ιωαννίδη. Γι αυτό το έργο μου τελειώνει με τον φόβο, χωρίς να θέλω να πω ότι έκανα αντίσταση. Τώρα το τι περιέχουν οι στίχοι είναι ένα είδος αυτοβιογραφίας. Περιέχονται πολλά στοιχεία που ενώνουν αυτά τα τρία πρόσωπα. Τα τραγούδια του δίσκου, για τον λόγο ότι δεν μπορούν να ακουστούν σε νυχτερινά κέντρα διασκέδασης είναι άγνωστα στο κοινό. Ελπίζω κάποια στιγμή να τα ανακαλύψει στο μέλλον.

Μάνος Χατζιδάκις
Ο Μάνος Χατζιδάκις με τον Βασίλη Τσιτσάνη

Το 1975 ο Χατζιδάκις θα αναλάβει αναπληρωτής γενικός διευθυντής στην «Εθνική Λυρική Σκηνή» και διευθυντής στο «Τρίτο πρόγραμμα». Ο Χατζιδάκις είχε ένα όραμα για την μουσική ζωή στην Ελλάδα και έμεινε στο ραδιόφωνο επτά χρόνια. Πήγε σε μια εποχή που τα χνάρια της χούντας ήταν ακόμη φανερά στην τότε ΕΡΤ και κατόρθωσε με το ύφος και τον λόγο του, να τα αλλάξει όλα. Το κρατικό ραδιόφωνο άρχισε να ανοίγει τις πόρτες στους άξιους και αναπτύσσεται μια καινούργια ραδιοφωνική έκφραση. Η ελληνική και παγκόσμια δημιουργία, προβάλλεται με ένα ιδιαίτερο τρόπο που κάνει τον ακροατή να φαντάζεται και να ονειρεύεται. Το τρίτο πρόγραμμα αν και κρατικό ήταν το πρώτο ελεύθερο ραδιόφωνο στην Ελλάδα. Μια εκπομπή που άφησε εποχή στο ραδιόφωνο και στην κοινωνία ήταν η παιδική εκπομπή «Εδώ λιλιπουπολη».

Μάνος Χατζιδάκις
Ο Μάνος Χατζιδάκις με τη Μελίνα Μερκούρη

Το 1978 ο δήμαρχος των Ανωγείων Γιώργος Κλάδιος ήρθε στην Αθήνα με δική του πρωτοβουλία και έκανε πρόταση στον Χατζιδάκι να διοργανώσει τους μουσικούς αγώνες στα ανώγεια. Με την συμπαράσταση των Aνωγειανών, ο Μάνος Χατζιδάκις κατάφερε να καταστήσει τα Ανώγεια σ’ ένα ζωντανό μουσικό πολιτιστικό εργαστήρι.

Μάνος Χατζιδάκις
Ο Μάνος Χατζιδάκις με την Αλίκη Βουγιουκλάκη

Το 1980 εγκαινίασε τον «Μουσικό Αύγουστο» στο Ηράκλειο. Ήταν ένα καλλιτεχνικό Φεστιβάλ , με κύριο στόχο την παρουσίαση νέων ρευμάτων, τόσο στη μουσική όσο και στο χορό και τον κινηματογράφο. Οργάνωσε επίσης τους Αγώνες ελληνικού τραγουδιού στην Κέρκυρα, το 1981 και 1982. Ήταν ένας μουσικός διαγωνισμός που είχε σκοπό την παρουσίαση νέων Ελλήνων καλλιτεχνών. Την κριτική επιτροπή αποτελούσαν οι: Δήμαρχος Κέρκυρας, Ελένη Βλάχου, Νίκη Γουλανδρή, Νίκος Γκάτσος, Γιώργος Κουρουπός, Σπύρος Σακκάς κ.α. Στο διαγωνισμό, μεταξύ άλλων συμμετείχαν το 1982 και οι Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας, με το τραγούδι «Μια βραδιά στο λούκι», με το οποίο βραβεύθηκαν και έγιναν γνωστοί.

Μάνος Χατζιδάκις
Ο Μάνος Χατζιδάκις με τον Μίκη Θεοδωράκη

Το 1985 είναι διευθυντής στο περιοδικό «Τέταρτο» το οποίο καταγράφει τα καλλιτεχνικά και κοινωνικά δρώμενα μέσα από τις πολιτικές τους διαστάσεις. Το Τέταρτο, ίσως περισσότερο απ’ όλα, ήταν ένα βαθιά πολιτικό περιοδικό. Η έννοια της πολιτικής, ακόμη και το 1985 που κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος, σχετιζόταν με τα μικροπολιτικά σκάνδαλα, με τις επιφανειακές και εν πολλοίς ανούσιες κομματικές διαφορές και με το φανατισμό και τη στενότητα των ιδεών που διακρίνει τους ψηφοφόρους των κομμάτων. «Το Τέταρτο υπήρξε κατ’ ουσίαν τότε ένα πολιτικό περιοδικό γιατί εγώ βαθιά μέσα μου είμαι πολιτικοποιημένος» έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις.

Το 1985 ίδρυσε την δισκογραφική εταιρεία «Σείριος» για να φιλοξενεί ποιοτικές προτάσεις της ελληνικής μουσικής.

Το 1987 παρουσιάζει τέσσερα προγράμματα στο «Μουσικό κέντρο Αθηνών» στην πλάκα. Συμμετείχαν οι: Έλλη Πασπαλά, Γιώργος Νταλάρας, Αλίκη Καγιαλόγλου, Νίκος Παπάζογλου. κ.α.

Μάνος Χατζιδάκις
Ο Μάνος Χατζιδάκις με τον Νίκο Γκάτσο

Το 1989 ο Χατζιδάκις ίδρυσε την «Ορχήστρα των χρωμάτων». Στους τέσσερις κύκλους συναυλιών που οργανώθηκαν από τον Νοέμβριο του 1989 έως τον Ιούνιο του 1993, ο Μάνος Χατζιδάκις περιέλαβε, εκτός από κλασικά έργα και, πολλά άγνωστα, συνθετών του 20ού αιώνα: Copland, Menotti, Poulenc, Milhaud, Ohana, Hindemith, Nielsen, Ives, Britten, Thomson, Szymanowski, Kurt Weill, Piazzolla, Rota, κ.ά. Έντονη παρουσία είχε και η ελληνική μουσική (Πετρίδης, Βάρβογλης, Παλλάντιος, Ξενάκης, Σισιλιάνος, Μαμαγκάκης, Αντωνίου, Κουρουπός), χωρίς να λείψουν και οι νεώτεροι δημιουργοί (Ανισέγκος, Κριτσωτάκης). Ειδικά αφιερώματα έγιναν στον Μανώλη Καλομοίρη, τον Νίκο Σκαλκώτα, τον Γιάννη Χρήστου και τον Μίκη Θεοδωράκη. Το 1993 ο Χατζιδάκις, στην ερώτηση δημοσιογράφου στην κρατική τηλεόραση, για το αν θα ηχογραφήσει κάποιο νέο του έργο απάντησε: Να ξέρει ο κόσμος πως αν υπάρξει κάποια αξιόλογη δουλειά θα την κυκλοφορήσω. Αυτή η δήλωση του Χατζιδάκι ήταν βέβαια μια υπεκφυγή στην ερώτηση του δημοσιογράφου, αφού ο ίδιος απέφευγε την δισκογράφηση μεγάλου μέρους του έργου του. Ελάχιστα έργα του από το θέατρο, κινηματογράφο, μπαλέτο, κ.α. έχουν δισκογραφηθεί, ενώ πολλά έχουν μείνει στο αρχείο του και περιμένουν την έκδοσή τους.

1940

Γεννιέται ο Βραζιλιάνος θρύλος των γηπέδων Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο – ο γνωστός μας Πελέ.

Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο - Πελέ
Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο – Πελέ

1941

Οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής εκτελούν 157 κατοίκους του Μεσόβουνου Κοζάνης και πυρπολούν το χωριό.

Μεσόβουνο Κοζάνης
Το μνημείο των εκτελεσθέντων στο Μεσόβουνο Κοζάνης

1942

Αρχίζει η δεύτερη μάχη του Ελ – Αλαμέιν (στην Αίγυπτο), η οποία λήγει με αποφασιστική νίκη των συμμαχικών στρατευμάτων (μεταξύ αυτών και ελληνικών) κατά του Άξονα στη Βόρεια Αφρική.

Στιγμιότυπο από τη δεύτερη μάχη του Ελ - Αλαμέιν το 1942
Στιγμιότυπο από τη δεύτερη μάχη του Ελ – Αλαμέιν το 1942

1944

Τμήματα της Ιης Μεραρχίας και της Ταξιαρχίας ιππικού του ΕΛΑΣ απελευθερώνουν τη Λάρισα.

Από την απελευθέρωση της Λάρισας το 1944
Από την απελευθέρωση της Λάρισας το 1944

1952

Ο πρόεδρος της ΕΔΑ Ι. Πασαλίδης προτείνει στον Ν. Πλαστήρα εκλογική συνεργασία, την οποία ο τελευταίος απορρίπτει.

Ο Ι. Πασαλίδης
Ο Ι. Πασαλίδης

1956

Αντεπανάσταση εκδηλώνεται στην Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας. Οι αντεπαναστατικές δυνάμεις ήταν έτοιμες για ένοπλο πραξικόπημα ήδη από τα μέσα του Οκτώβρη. Είχαν στη διάθεσή τους ένοπλα σώματα και λεπτομερή σχέδια για τη διεξαγωγή της ένοπλης εξέγερσης. Στην πρώτη φάση ωστόσο, μεταξύ 23 και 30 Οχτώβρη, η αντίδραση δεν τόλμησε να εμφανιστεί ανοιχτά με αντισοσιαλιστικά συνθήματα, αλλά στηρίχτηκε σε αιτήματα, όπως π.χ., «αποσταλινοποίηση», «εκδημοκρατισμός και αποκέντρωση», «ουγγρικός εθνικός κομμουνισμός» κ.ά. Μ’ αυτόν τον τρόπο οι πραξικοπηματίες πέτυχαν να εκμεταλλευτούν την πλατιά δυσαρέσκεια των μαζών απέναντι στη δογματική – σεχταριστική πολιτική της προηγούμενης κομματικής ηγεσίας.

Θηριωδίες αντεπαναστατών στη Βουδαπέστη το 1956
Θηριωδίες αντεπαναστατών στη Βουδαπέστη το 1956

Στις 23 Οχτώβρη έγινε στη Βουδαπέστη μια φοιτητική διαδήλωση, που την εκμεταλλεύτηκαν οι αντεπαναστατικές δυνάμεις, για να προκαλέσουν ένοπλες συγκρούσεις. Ο Ιμρε Νάγκι, που εκτελούσε χρέη πρωθυπουργού από τις 24 Οκτώβρη, υποστήριξε την αντεπανάσταση. Μετά την κατάρρευση του μεθοριακού ελέγχου διείσδυσαν στην Ουγγαρία χιλιάδες οπλισμένοι εμιγκρέδες από το εξωτερικό. Ο εξοπλισμός και ο ανεφοδιασμός των πραξικοπηματιών γινόταν μέσω της αερογέφυρας Βιέννης – Βουδαπέστης, κύρια από αμερικανικά αεροπλάνα. Οι διπλωματικοί εκπρόσωποι των ΗΠΑ κι άλλων καπιταλιστικών κρατών έδιναν άμεσες οδηγίες στην ηγεσία των πραξικοπηματιών.

Δολοφονημένος κομμουνιστής στην Βουδαπέστη κατά την διάρκεια της αντεπανάστασης το 1956
Δολοφονημένος κομμουνιστής στην Βουδαπέστη κατά την διάρκεια της αντεπανάστασης το 1956

Στη δεύτερη φάση του πραξικοπήματος φάνηκε ανοιχτά ποιοι κρύβονται πραγματικά πίσω τους. Η αντίδραση ενθαρρυμένη από την εξωτερική υποστήριξη, καθώς κι από την προδοτική πολιτική του Ιμρε Νάγκι, πέρασε μετά τις 30 Οχτώβρη στην ανοιχτή τρομοκρατία. Στους δρόμους της Βουδαπέστης κυριαρχούσε η αντεπαναστατική τρομοκρατία, ομαδικά δολοφονούνταν κομμουνιστές και προοδευτικοί άνθρωποι. Κατά χιλιάδες φυλακίζονταν σ’ όλη τη χώρα αγωνιστές του κόμματος, πρόεδροι αγροτικών ενώσεων, πρόεδροι συμβουλίων, οπαδοί του σοσιαλισμού και προετοιμαζόταν η σφαγή τους. Στον πολιτικό στίβο είχαν επανεμφανιστεί οι καπιταλιστές, γαιοκτήμονες, τραπεζίτες, πρίγκιπες και κόμητες, με επικεφαλής τον Μίντσεντι. Εμφανίστηκαν στη Βουλή και ίδρυσαν μέσα σε δύο μέρες 28 αντεπαναστατικά κόμματα.

Δολοφονημένος κομμουνιστής από συμμορίες αντεπαναστατών στη Βουδαπέστη το 1956
Δολοφονημένος κομμουνιστής από συμμορίες αντεπαναστατών στη Βουδαπέστη το 1956

Η ανοιχτή επίθεση ενάντια στις σοσιαλιστικές κατακτήσεις άνοιξε τα μάτια πολλών εργατών. Παράλληλα με την αυξανόμενη απομόνωση της αντίδρασης άρχισαν όλο και πιο πολύ να ανασυγκροτούνται οι επαναστατικές δυνάμεις. Στις 3 Νοέμβρη 1965 δημιουργήθηκε με επικεφαλής τον Γιάνος Κάνταρ η επαναστατική εργατοαγροτική κυβέρνηση. Για να υπερασπίσουν τη λαϊκή εξουσία οι πιο συνειδητές δυνάμεις της ουγγρικής εργατικής τάξης αναδιοργάνωσαν το Κομμουνιστικό Κόμμα σαν μαρξιστικό – λενινιστικό Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα.

Δολοφονημένοι κομμουνιστές στην Βουδαπέστη κατά την διάρκεια της αντεπανάστασης το 1956
Δολοφονημένοι κομμουνιστές στην Βουδαπέστη κατά την διάρκεια της αντεπανάστασης το 1956

Το ΟΣΕΚ και η επαναστατική εργατοαγροτική κυβέρνηση απευθύνθηκαν στην ουγγρική εργατική τάξη κάνοντας έκκληση για υπεράσπιση της λαϊκής εξουσίας από την αντίδραση. Η Σοβιετική Ένωση ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα της νέας ουγγρικής κυβέρνησης για βοήθεια και της συμπαραστάθηκε για τη συντριβή των ενόπλων αντεπαναστατικών ομάδων. Με τη βοήθεια του σοβιετικού στρατού αποσοβήθηκε στην Ουγγαρία ένας μακροχρόνιος εμφύλιος πόλεμος ενάντια στην αντεπανάσταση.

1959

Πεθαίνει ο εξπρεσιονιστής ζωγράφος Γιώργος Μπουζιάνης.

Γιώργος Μπουζιάνης
Ο Γιώργος Μπουζιάνης

Σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών (μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) από το 1897 μέχρι το 1906 με δασκάλους τον Γ. Ροϊλό, τον Νικηφ. Λύτρα, τον Κ. Βολανάκη και τον Δ. Γερανιώτη.

Γιώργος Μπουζιάνης
Αυτοπροσωπογραφία του Γιώργου Μπουζιάνη

Το 1907, έφυγε για να συνεχίσει τις σπουδές ζωγραφικής στην Ακαδημία Τεχνών του Μονάχου κοντά στον Όττο Ζάιτζ (Otto Seitz).

Γιώργος Μπουζιάνης
Γιώργος Μπουζιάνης-Παιδί σε πρόγευμα (1921)

1964

Η Βόρεια Ροδεσία ανακηρύσσεται ανεξάρτητη με την ονομασία Δημοκρατία της Ζάμπια, τερματίζοντας τη βρετανική κυριαρχία που διήρκεσε 72 χρόνια.

Η σημαία της Δημοκρατίας της Ζάμπια
Η σημαία της Δημοκρατίας της Ζάμπια

1973

Ο αξιωματούχος του Βορείου Βιετνάμ Λε Ντουκ Θο, στον οποίο είχε απονεμηθεί το Νόμπελ Ειρήνης (εξ ημισείας με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ), αρνείται να το παραλάβει, δηλώνοντας ότι δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη στη χώρα του όσο διαρκεί η αμερικανική επέμβαση.

Ο Λε Ντουκ Θο
Ο Λε Ντουκ Θο το 1973

1974

Οι πρωταίτιοι του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 21ης Απρίλη του 1967, Γ. Παπαδόπουλος, Στ. Παττακός, Ν. Μακαρέζος, Γ. Λαδάς, Π. Ρουφογάλης συλλαμβάνονται και εκτοπίζονται στην Τζια, με την κατηγορία ότι ετοίμαζαν σειρά τρομοκρατικών ενεργειών, με σκοπό τη ματαίωση των εκλογών.

Γ. Παπαδόπουλος, Στ. Παττακός, Ν. Μακαρέζος, Γ. Λαδάς, Π. Ρουφογάλης
Γ. Παπαδόπουλος, Στ. Παττακός, Ν. Μακαρέζος, Γ. Λαδάς, Π. Ρουφογάλης

Οι συνωμότες συνεννοούνταν μέσω μυστικού τηλεφωνικού δικτύου, το κέντρο του οποίου ήταν η βίλα του Παπαδόπουλου στο Λαγονήσι.

1979

Πεθαίνει ο ρεμπέτης Πρόδρομος Τσαουσάκης. Το πραγματικό του όνομα ήταν Πρόδρομος Μουτάφογλου και καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη. Ήρθε με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη το 1923. Από την ηλικία των 12 ετών έκανε διάφορες δουλειές για να ζήσει. Στο στρατό υπηρέτησε ως λοχίας – «τσαούς» στα τούρκικα – και μιας και το έλεγε συνέχεια, του …άλλαξε το επώνυμο ο Βασίλης Τσιτσάνης.

Πρόδρομος Τσαουσάκης
Ο Πρόδρομος Τσαουσάκης

Στη διάρκεια της θητείας του ο Πρόδρομος Τσαουσάκης άρχισε να ασχολείται με το τραγούδι και τα πρώτα του χρόνια στη Θεσσαλονίκη συνεργάστηκε με τους Τάκη Μπίνη, Στέλλα Χασκίλ και Σεβάχ Χανούμ (Σεβαστή Παπαδοπούλου). Του άρεσε πάντα ο Βασίλης Τσιτσάνης τον οποίο γνώρισε όταν ο μεγάλος λαϊκός δημιουργός δούλευε στα «Κούτσουρα» του Δαλαμάγκα.

Στη διάρκεια της Κατοχής Τσαουσάκης και Τσιτσάνης ήταν νυχθημερόν μαζί – όπως αφηγήθηκε ο Πρόδρομος στον Κώστα Χατζηδουλή – ενώ το 1946 ο Τσιτσάνης έφερε τον Τσαουσάκη στην Αθήνα για «φωνοληψίες».

Το πρώτο τραγούδι του Τσιτσάνη που ερμήνευσε ο Τσαουσάκης ήταν το «Κάτσε ν’ ακούσεις μια πενιά», το οποίο έγινε αμέσως επιτυχία και σήμανε ταυτόχρονα και την αρχή μιας σειράς μεγάλων ερμηνειών που τον ανέδειξαν στον κορυφαίο ερμηνευτή της συγκεκριμένης περιόδου.

Αν και ηχεί παράδοξα, ο «ψύχραιμος» και χωρίς υπερβολές, τρόπος ερμηνείας του Πρόδρομου Τσαουσάκη , κάνει συγκλονιστικές τις ερμηνείες του και «κρύβει» πολύ μεγάλη εσωτερική ένταση, η οποία αγγίζει τις πιο ευαίσθητες χορδές του ακροατή.

Ο Τσαουσάκης τραγουδούσε σε μια εποχή όπου περίσσευαν τα δάκρυα, ο πόνος και τα βάσανα, ο φόβος και ο κατατρεγμός, μια εποχή όπου τίποτα το «υπερβολικό» στην έκφραση δεν είχε θέση. Αντίθετα η σιωπηλή αξιοπρέπεια και ο καθημερινός αγώνας, μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες, ήταν αυτό που κρατούσε όρθιους τους ανθρώπους που «κρατούσαν όλα τα βάσανα μέσα τους». Αυτό ακριβώς το συναίσθημα εξέφρασε με τη φωνή του ο Πρόδρομος Τσαουσάκης .

Από το 1947 ως το 1955 σημείωσε μεγάλη επιτυχία στη δισκογραφία, ενώ ήταν ο πρώτος ερμηνευτής στον οποίο ο Βασίλης Τσιτσάνης εμπιστεύτηκε τη «Συννεφιασμένη Κυριακή» το 1948. Αυτό το διάστημα διακρίθηκε και στο πάλκο συνεργαζόμενος με όλα τα μεγάλα ονόματα της εποχής.

Ταυτόχρονα ο Πρόδρομος Τσαουσάκης αποτέλεσε «σχολή» ερμηνείας και πάνω στα δικά του χνάρια βάδισε η επόμενη γενιά ερμηνευτών, με μέγιστο ανάμεσά της και βαθιά επηρεασμένο στα πρώτα του βήματα από τον Τσαουσάκη, τον Στέλιο Καζαντζίδη.

1983

Διαδοχικές επιθέσεις, στο στρατηγείο των Αμερικανών πεζοναυτών και στο αρχηγείο των Γάλλων αλεξιπτωτιστών, στη Βηρυτό του Λιβάνου αφήνουν πίσω τους 241 Αμερικανούς και 58 Γάλλους στρατιώτες νεκρούς.

Από την επίθεση στο αρχηγείο των Αμερικάνων και Γάλλων στη Βηρυτό το 1983
Από την επίθεση στο αρχηγείο των Αμερικάνων και Γάλλων στη Βηρυτό το 1983

1983

Πεθαίνει ο ηθοποιός Δήμος Σταρένιος.

Δήμος Σταρένιος
Ο Δήμος Σταρένιος

Σε νεανική ηλικία εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα και σπούδασε υποκριτική. Έπαιξε σε πολλές ταινίες -διακρίθηκε σε ρόλους «κακών», όπως του τοκογλύφου ή του καταδότη. Σε αυτόν, άλλωστε, ανήκει η περιβόητη ατάκα : «Μας αγαπάνε οι Γερμανοί, σαν φίλοι ήρθανε» («Η Χαραυγή Της Νίκης»).

Αντίθετα με τους ρόλους του, έλαβε ενεργά μέρος στην ΕΑΜική αντίσταση, στην οποία ενέταξε και τον Τίτο Βανδή. Μαζί με άλλους ηθοποιούς, ένωσαν τη φωνή τους ενάντια στη Γερμανική κατοχή και την πείνα που έφερε. Το 1946, μαζί με τον Τίτο Βανδή και τη μεγάλη ηθοποιό Αλέκα Παΐζη δημιούργησαν τον θίασό τους.

Θρυλική θεωρείται η ερμηνεία του στη τηλεοπτική μεταφορά του βιβλίου του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» (1975) στο ρόλο του Γερό-Λαδά.

2002

Τσετσένοι τρομοκράτες καταλαμβάνουν το θέατρο Μόσχας κρατώντας 700 ομήρους.

Ετικέτες:

Δείτε ακόμα...