Σαν Σήμερα 22/1 – Γεγονότα σημαντικά και πρόσωπα που σημάδεψαν το χρόνο

Σαν Σήμερα 22/1

1506

Το πρώτο άγημα από 150 Ελβετούς φρουρούς φτάνει στο Βατικανό.

Βατικανό
Η Ελβετική φρουρά του Βατικανού

1517

Οι Οθωμανοί υπό τον Σελίμ Α΄ νικούν το σουλτανάτο των Μαμελούκων και καταλαμβάνουν τη σημερινή Αίγυπτο.

Οθωμανοί - Σελίμ Α΄, 1517
Ο Σελίμ Α΄

1561

Γεννιέται ο Άγγλος φιλόσοφος και συγγραφέας Φράνσις Μπέικον (Francis Bacon), βασικός θεμελιωτής του υλισμού στο σύγχρονο κόσμο.

Επιστήμες - Φιλοσοφία - Φράνσις Μπέικον
O Φράνσις Μπέικον

Ο υλισμός του Μπέικον, ωστόσο, προϊόν της εποχής του, ήταν μηχανιστικός. Ο δρόμος ήταν ακόμα μακρύς έως το διαλεκτικό υλισμό των Μαρξ και Ένγκελς.

1771

Η Ισπανία παραδίδει τα νησιά Φώκλαντ (που βρίσκονται στη θάλασσα της Αργεντινής) στο Ηνωμένο Βασίλειο.

1788

Γεννιέται ο Άγγλος φιλέλληνας ποιητής λόρδος Βύρωνας (Τζορτζ Γκόρντον Νόελ Μπάιρον – George Gordon Byron). Από το πλούσιο έργο του ξεχωρίζουν τα μακροσκελή ποιήματα Don Juan («Δον Ζουάν») και Childe Harold’s Pilgrimage («Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ»).

Ελληνική Επανάσταση 1821 - Πολιτισμός - Ποίηση - Λόρδος Βύρωνας
Ο λόρδος Βύρωνας

Συνέδεσε το όνομα του με τη στήριξη των επαναστατικών κινημάτων σε Ιταλία και Ελλάδα. Πέθανε στο πλευρό των Ελλήνων επαναστατών στο Μεσολόγγι, σε ηλικία μόλις 36 χρόνων, όταν αρρώστησε βαριά.

1830

Η Διάσκεψη του Λονδίνου διακηρύσσει την ανεξαρτησία της Ελλάδας (Πρωτόκολλο του Λονδίνου).

Ελληνική Επανάσταση 1821 - Διάσκεψη του Λονδίνου, 1930
Πίνακας που απεικονίζει την διάσκεψη του Λονδίνου

1849

Πεθαίνει ο κοτσαμπάσης Πανούτσος Νοταράς, μέλος της Φιλικής Εταιρίας και ηγετική μορφή της Επανάστασης του 1821.

Ελληνική Επανάσταση 1821 - Πανούτσος Νοταράς
Ο Πανούτσος Νοταράς

1891

Γεννιέται ο Αντόνιο Γκράμσι, ιδρυτής και ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας. Το 1913 προσχώρησε στο Σοσιαλιστικό Κόμμα. Μαζί με τον Τολιάτι και τον Τερατσίνι συγκρότησαν το 1919 την ομάδα «Νέα Τάξη» που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και τη διάδοση του λενινισμού και του μηνύματος της Οχτωβριανής Επανάστασης στην εργατική τάξη της Ιταλίας. Το 1921 η ομάδα αυτή μαζί με άλλους αριστερούς σοσιαλιστές ίδρυσαν το Κομμουνιστικό Κόμμα Ιταλίας.

Ιταλία - ΚΚ Ιταλίας
Ο Αντόνιο Γκράμσι

Το Νοέμβρη του 1926 συνελήφθη απ’ τους φασίστες και εξορίστηκε. Το 1928 το δικαστήριο τον καταδίκασε σε 20 χρόνια φυλακή. Το 1937 αποφυλακίστηκε ενώ η υγεία του είχε κλονιστεί ανεπανόρθωτα. Έτσι λίγες μέρες μετά την αποφυλάκισή του πέθανε.

Άφησε μεγάλη θεωρητική κληρονομιά που περιέχεται στα περίφημα «Τετράδια της φυλακής», γραμμένα στα χρόνια της φυλάκισής του.

1905

Χιλιάδες εργάτες της Πετρούπολης, με επικεφαλής τους έναν παπά, τον Γκαπόν, που ήταν πράκτορας της Ασφάλειας, ξεκινούν από τις εργατικές συνοικίες για τα Χειμερινά Ανάκτορα, προκειμένου να υποβάλλουν υπόμνημα στον Τσάρο με τα αιτήματά τους. Η πομπή ήταν απολύτως ειρηνική. Ωστόσο, τα τσαρικά στρατεύματα άνοιξαν πυρ, δολοφονώντας δεκάδες διαδηλωτές.

Ρωσία - Επανάσταση 1905
Τα τσαρικά στρατεύματα ανοίγουν πυρ κατά των εργατών

Η Κυριακή αυτή θα μείνει στην ιστορία ως «Ματωμένη Κυριακή». Απευθυνόμενοι στους εργάτες, οι Μπολσεβίκοι θα τονίσουν τότε σε προκήρυξή τους: «Δεν πρέπει να παρακαλούμε τον τσάρο, δεν πρέπει να ταπεινωνόμαστε μπροστά στον άσπονδο εχθρό μας, αλλά να τον γκρεμίσουμε από το θρόνο…

Ρωσία - Επανάσταση 1905
Πίνακας που αναπαριστά την σφαγή των εργατών της Πετρούπολης

Η απελευθέρωση των εργατών μπορεί να είναι έργο μόνο των ίδιων των εργατών. Μην περιμένετε την ελευθερία ούτε από τους παπάδες, ούτε από τους τσάρους». Μετά τη «Ματωμένη Κυριακή», η επανάσταση απλώθηκε σ’ ολόκληρη τη Ρωσία, με αποκορύφωση την ένοπλη Δεκεμβριανή εξέγερση των εργατών της Μόσχας.

1908

Γεννιέται ο Σοβιετικός φυσικός Λεβ Νταβίντοβιτς Λαντάου. Έλυσε πολλά σημαντικά ζητήματα της Θεωρητικής Φυσικής.

ΕΣΣΔ - Επιστήμες - Φυσική
Ο Λεβ Λαντάου

Του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής του 1962 για την ανάπτυξη μιας μαθηματικής θεωρίας της υπερρευστότητας που εξηγεί όλες τις παράδοξες ιδιότητες του υγρού ηλίου.

1911

Πραγματοποιούνται τα εγκαίνια του σταδίου της Γένοβας (από το 1933 Luigi Ferraris), του παλαιότερου ιταλικού σταδίου, που χρησιμοποιείται ακόμη.

Αθλητισμός - Ιταλία - Ποδόσφαιρο - Υποδομές
Το γήπεδο Luigi Ferraris

1914

Γεννιέται ο μεγάλος συνθέτης και μουσικός παιδαγωγός Δημήτρης Δραγατάκης. Υπήρξε από τους σημαντικότερους συνθέτες της γενιάς του, άνθρωπος, που σε όλη του τη ζωή αγωνίστηκε για την τέχνη του, ενώ ιδιαίτερα σημαντική ήταν η προσφορά του στον παιδαγωγικό τομέα.

Πολιτισμός - Μουσική - Δημήτρης Δραγατάκης
Ο Δημήτρης Δραγατάκης

Γεννήθηκε στην Πλατανούσα Ηπείρου, το 1914. Μελέτησε αρχικά βιολί με τον Γεώργιο Ψύλλα στο Εθνικό Ωδείο και αργότερα σύνθεση με τους Λεωνίδα Ζώρα και Μανώλη Καλομοίρη. Όμως, μπορεί να θεωρηθεί αυτοδίδακτος συνθέτης καθώς – όπως σημειώνει ο Γ. Λεωτσάκος – «το ενδιαφέρον του για τις νεότερες τεχνοτροπίες εκδηλώθηκε εντελώς ανεξάρτητα από τους δασκάλους του, χάρη σε δική του πρωτοβουλία». Τις πρώτες του συνθέσεις (στα 43 χρόνια του) χαρακτηρίζει η ωριμότητα και πυκνότητα έκφρασης, καρπός της εμπειρίας του από τις περιπέτειες του λαού μας. Όλο το έργο του διακρίνεται για τη βαθιά αίσθηση ελληνικότητας, χωρίς συγκεκριμένες μελωδικές και ρυθμικές αναφορές, αλλά κυρίως μέσα από μουσικές μνήμες.

«Έγινα μουσικός χάρη στη μητέρα μου, που μου έλεγε ηπειρώτικα τραγούδια», διηγιόταν, θυμούμενος με συγκίνηση τον πατέρα του που έπαιζε ηπειρώτικους σκοπούς, χρησιμοποιώντας ένα απλό φύλλο κισσού για γλωσσίδι…

Υπήρξε πολυγραφότατος δημιουργός (περισσότερα από 100 έργα, κυρίως ορχηστρικά και μουσική δωματίου). Ανάμεσά τους πέντε συμφωνίες, κοντσέρτα για κλαρινέτο, βιολί, βιολοντσέλο, όμποε κ.ά., κουαρτέτα, σονάτες, μουσική για παραστάσεις αρχαίου δράματος, κύκλους τραγουδιών, ηλεκτρονική μουσική κ.ά. Έξη έργα του βραβεύτηκαν και το 1981 η «Πέμπτη Συμφωνία» του τιμήθηκε με το Α` Βραβείο στο Διαγωνισμό Σύνθεσης του ΥΠΠΟ. Από το 1977 δίδασκε σύνθεση στο Εθνικό Ωδείο, όπου όπως λέει η Χαρά Καλομοίρη «μετέδιδε ιδιαίτερη φλόγα ήθους και στάση ζωής που διακρίνει τους μεγάλους δασκάλους».

1915

Προβάλλεται στον αθηναϊκό κινηματογράφο «Πάνθεον» η ταινία «Γκόλφω», η πρώτη ελληνική ταινία μεγάλου μήκους.

Πολιτισμός - Κινηματογράφος
Σκηνή από την ταινία Γκόλφω (1915)

1924

Οι Εργατικοί της Βρετανίας σχηματίζουν την πρώτη τους κυβέρνηση (μειοψηφίας), με Πρωθυπουργό τον Ράμσεϋ Μακντόναλντ (James Ramsay MacDonald) και με την ανοχή – στήριξη του κόμματος των Φιλελευθέρων.

Μεγάλη Βρετανία - Κυβέρνηση - Εργατικοί
Ο Ράμσεϊ Μακντόναλντ

1927

Μεταδίδεται η πρώτη ζωντανή ραδιοφωνική μετάδοση ποδοσφαιρικού αγώνα, μεταξύ της Άρσεναλ και της Σέφιλντ Γιουνάιτεντ.

1931

Γεννιέται στο Μισισιπή ο Αμερικανός σόουλμαν Σαμ Κουκ (Sam Cooke).

Πολιτισμός - Μουσική - Σαμ Κουκ
Ο Σαμ Κουκ

Μετακόμισε στο Σικάγο με την οικογένειά του σε νεαρή ηλικία. Άρχισε να τραγουδάει ως παιδί και εντάχθηκε στους Soul Stirrers πριν ακολουθήσει σόλο καριέρα.

Δημιούργησε  μια σειρά από επιτυχημένα τραγούδια, όπως «You Send Me», «A Change Is Gonna Come», «Cupid», «Wonderful World», «Chain Gang», «Twistin ‘the Night Away» και « Bring It On Home to Me».

https://youtu.be/jSoPeZMHMf4

Επηρέασε πολλούς μεγάλους καλλιτέχνες όπως τους Aretha Franklin, Bobby Womack, Al Green, Curtis Mayfield, Stevie Wonder, Marvin Gaye και Billy Preston, και έκανε γνωστό το έργο των Otis Redding και James Brown.

1941

Τα βρετανικά στρατεύματα και τα στρατεύματα της Κοινοπολιτείας καταλαμβάνουν το Τομπρούκ από τις ιταλικές δυνάμεις.

Β'ΠΠ - Μάχη του Τομπρούκ
Τμήμα Αυστραλών στην πολιορκία του Τομπρούκ

1944

Οι Σύμμαχοι ξεκινούν την Επιχείρηση Shingle (απόβαση του Anzio).

1951

Εκτελούνται στο Γουδή οι στρατιώτες Σταύρος Κασσάνδρας και Νίκος Πιτσίκας, καταδικασμένοι από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών επί εσχάτη προδοσία, επειδή αρνήθηκαν να πολεμήσουν στην Κορέα.

1960

Η Βουλή απορρίπτει ως αντισυνταγματική την πρόταση νόμου, την οποία υπέβαλε η ΕΔΑ, για τη χορήγηση σύνταξης σε όλους τους αγρότες.

ΕΔΑ
Ο Ηλίας Ηλιού, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΕΔΑ

1962

Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών (OAS) αποβάλει την Κούβα, μετά την επικράτηση της επανάστασης και τη δημοσιοποίηση του Σοσιαλιστικού χαρακτήρα της.

1963

Ο Σαρλ ντε Γκωλ και ο Κόνραντ Αντενάουερ υπογράφουν συνθήκη συνεργασίας μεταξύ της Γαλλίας και της Γερμανίας (Συνθήκη των Ηλυσίων).

1968

Σε φυλάκιση 9,5 μηνών για αντίσταση και περιύβριση αρχής καταδικάζεται ο Μίκης Θεοδωράκης. Θα απελευθερωθεί έξι ημέρες αργότερα, ευεργετούμενος από διάταγμα περί αμνηστίας.

Πολιτισμός - Μουσική - Αντίσταση - Μίκης Θεοδωράκης
Ο Μίκης Θεοδωράκης

1968

Απογειώνεται η αποστολή Απόλλων 5 μεταφέροντας την πρώτη σεληνάκατο στο διάστημα.

ΗΠΑ - Διαστημικό πρόγραμμα, 1968
Η εκτόξευση του Απόλλων 5

1973

Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ εκδίδει την απόφαση στην υπόθεση Roe vs Wade, η οποία ακυρώνει τους κρατικούς νόμους που περιορίζουν την άμβλωση στους πρώτους έξι μήνες της εγκυμοσύνης.

1973

Ο Τζορτζ Φόρμαν (George Foreman) σπάει το αήττητο του Τζο Φρέιζερ (Joe Frazier) στην επαγγελματική του καριέρα ως παγκόσμιος πρωταθλητής πυγμαχίας βαρέων βαρών.

Αθλητισμός - Μποξ - Τζορτζ Φόρμαν
Ο Τζορτζ Φόρμαν έχει ρίξει στο καναβάτσο τον Τζο Φρέιζερ

1976

Το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο μειώνει τις ποινές των 14 στρατιωτικών επικεφαλής της απόπειρας πραξικοπήματος το Φλεβάρη του 1975, σε 1 έως 8,5 χρόνια φυλάκισης.

1977

Πεθαίνει ο συγγραφέας Μενέλαος Λουντέμης (πραγματικό όνομα Δημήτρης Βαλασιάδης). Ήρθε με την εύπορη οικογένειά του στην Ελλάδα μετά τη μικρασιατική καταστροφή και εγκαταστάθηκε στο χωριό Εξαπλάτανος της Έδεσσας. Η οικογένειά του πτώχευσε και ο ίδιος αναγκάστηκε από μικρή ηλικία να βγει στη βιοπάλη. Κατά τη διάρκεια του πολέμου εντάχθηκε στην Αντίσταση και μετά την απελευθέρωση υπήρξε γραμματέας της οργάνωσης διανοουμένων του ΕΑΜ και εξορίστηκε στη Μακρόνησο και τον Αϊ – Στράτη. Το 1956 δικάστηκε για το βιβλίο του «Βουρκωμένες μέρες» στο οποίο περιγράφει τα βάσανα των εξορίστων.

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Μενέλαος Λουντέμης
Ο Μενέλαος Λουντέμης

Το 1958 κατέφυγε στη Ρουμανία απ’ όπου επέστρεψε μετά την πτώση της χούντας των συνταγματαρχών. Το 1968 του αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια. Τα βιβλία του σημείωσαν μεγάλη επιτυχία, διαβάστηκαν και διαβάζονται από όλες τις ηλικίες αναγνωστών. Η συλλογή διηγημάτων του «Τα πλοία δεν άραξαν» (1938) τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο πεζογραφίας. Από το πλούσιο έργο του ξεχωρίζουν τα μυθιστορήματα: «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα», «Οι κερασιές θ’ ανθίσουν και φέτος», «Οδός Αβύσσου αριθμός 0», «Το ρολόι του κόσμου χτυπά μεσάνυχτα» κ.ά. Έγραψε επίσης ποίηση, θέατρο, ταξιδιωτικά και πολιτικά κείμενα. Πέθανε στις 22 Ιανουαρίου 1977.

1982

Πεθαίνει ο ηθοποιός Παντελής Ζερβός. Σπούδασε στη Σχολή του Κάρολου Κουν και το 1935, σπουδαστής ακόμα, έκανε την πρώτη του θεατρική εμφάνιση με το έργο «Ερωφίλη».

Πολιτισμός - Κινηματογράφος - Παντελής Ζερβός - Τζένη Καρέζη
Ο Παντελής Ζερβός με την Τζένη Καρέζη στην ταινία Λόλα

Στα χρόνια της κατοχής, συνεργάστηκε με το θίασο της Κατερίνας σε έργα που σκηνοθετούσε τότε ο Κάρολος Κουν, και στη συνέχεια συνεργάστηκε με αρκετούς θιάσους, ερμηνεύοντας αρχικά ρόλους του κλασικού ρεπερτορίου και αργότερα του νεώτερου. Σημαντικότερες θεατρικές παρουσίες του ήταν στα έργα: «Αλκηστις», «Αντιγόνη», «Θεσμοφοριάζουσες», «Πλούτος», «Μάκβεθ», «Βυσσινόκηπος», «Αγριόπαπια», «Βασιλικός» και άλλα.

Στον κινηματογράφο συμμετείχε σε περισσότερες από 70 ταινίες. Η πλέον αξιοσημείωτη κινηματογραφική του παρουσία, θεωρήθηκε ότι ήταν στην ταινία «Μανταλένα», στο ρόλο του ιερέα για τον οποίο κέρδισε το 1960, το βραβείο του δεύτερου ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Έκανε πολλές θεατρικές περιοδείες εντός και εκτός Ελλάδος και έλαβε πολλές διακρίσεις. Εποχή άφησαν και οι ραδιοφωνικές εκπομπές του, ιδιαίτερα το «πεντάλεπτο ενός θυρωρού».

1983

Ο μεγάλος Σουηδός τενίστας Μπγιορν Μποργκ (Björn Borg) κλείνει την καριέρα του στο τένις αφού κέρδισε πέντε συνεχόμενα τουρνουά στο Wimbledon.

Αθλητισμός - Τένις
Ο Μπγιορν Μποργκ

1984

Η κυβέρνηση της Τυνησίας ανακοινώνει ότι 200 νεκροί και 800 τραυματίες είναι ο απολογισμός των συγκρούσεων, που ξέσπασαν με αφορμή την απόφαση για τον τερματισμό των κρατικών επιδοτήσεων στα αγροτικά προϊόντα και το κύμα της ακρίβειας που εξανέμισε τα λαϊκά εισοδήματα.

Τυνησία - Λαϊκές κινητοποιήσεις, 1984
Από τις κινητοποιήσεις στην Τυνησία

2005

Πεθαίνει η Μεξικάνα συνθέτρια και πιανίστρια Κονσουέλο Βελάσκεζ (Consuelo Velázquez).

Πολιτισμός - Μουσική - Κονσουέλο Βελάσκεζ
Η Κονσουέλο Βελάσκεζ

Σε ηλικία 25 ετών, το 1941, συνέθεσε την μεγάλη επιτυχία της Bésame Mucho (Μπέσαμε Μούτσο – Φίλα με πολύ), ένα τραγούδι που έχει εκτελεστεί από μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών σε όλο τον κόσμο.

2006

Πρόεδρος της Βολιβίας με 53% των ψήφων εκλέγεται ο Έβο Μοράλες (Juan Evo Morales Ayma). Είναι ο πρώτος ιθαγενής πρόεδρος της Βολιβίας.

Βολιβία - Έβο Μοράλες
Ο Έβο Μοράλες

Το γεγονός αυτό δεν ήταν αποτρεπτικό για τη συνέχιση της πολιτικής (αυτή τη φορά από σοσιαλδημοκρατική σκοπιά) που στήριζε την αστική τάξη της χώρας. Η ενδοαστική σύγκρουση οδήγησε στην ανατροπή του με πραξικόπημα το 2019.

2023

Την τελευταία του πνοή αφήνει, ο αγαπημένος ηθοποιός του ελληνικού κινηματογράφου και τραγουδιστής, Νίκος Ξανθόπουλος.

Ο Νίκος Ξανθόπουλος γεννήθηκε στη Νέα Ιωνία Αττικής στις 14 Μαρτίου του 1934. Παιδί Ποντίων προσφύγων μεγάλωσε φτωχικά μαζί με τη μητέρα του. Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης, ψαράς και αντιστασιακός την περίοδο της ναζιστικής κατοχής. Ο ίδιος ο Νίκος Ξανθόπουλος είχε συλληφθεί από τους ναζί σε ηλικία 9 ετών. Κατά τα εφηβικά του χρόνια υπήρξε αθλητής της ΑΕΚ.

Αργότερα αποφάσισε να ασχοληθεί με το θέατρο. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ενώ ίνδαλμά του υπήρξε ο Μάνος Κατράκης.

Πρωταγωνίστησε σε δεκάδες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, κυρίως τη δεκαετία του ‘60 και έμεινε γνωστός για τους δραματικούς ρόλους του “λαϊκού παιδιού” που ενσάρκωσε.

Παράλληλα με την επιτυχημένη πορεία στον κινηματογράφο, ο Ξανθόπουλος ξεκίνησε και την καριέρα του στο λαϊκό τραγούδι, έχοντας ως καθοδηγητές τον συνθέτη Απόστολο Καλδάρα και τη στιχουργό Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου.

Ετικέτες:

Δείτε ακόμα...