1789
Ο Τζορτζ Ουάσινγκτον (George Washington) εκλέγεται ομόφωνα από το Εκλεκτορικό Κολέγιο ως ο πρώτος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.
1815
Γεννιέται ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, δεκάκις πρωθυπουργός.
1843
Πεθαίνει ο ηγέτης της Ελληνικής Επανάστασης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μια μεγάλη ηγετική προσωπικότητα της Ελληνικής Επανάστασης με έντονη πολεμική και πολιτική δράση σε όλη τη διάρκεια του Αγώνα.
Εξέχων ηγέτης, συνδύαζε το στρατιωτικό ταλέντο και την προσωπική γενναιότητα με την επαγγελματική πείρα.
Με αρχηγό τον Κολοκοτρώνη οι επαναστάτες κατέλαβαν την Τρίπολη στις 26 Σεπτέμβρη του 1821 και συνέτριψαν την τουρκική στρατιά του Δράμαλη το καλοκαίρι του 1822.
Από το 1825 ως το 1827, ως αρχιστράτηγος των ελληνικών δυνάμεων της Πελοποννήσου, χρησιμοποίησε με επιτυχία την τακτική του κλεφτοπόλεμου κατά των αριθμητικά ανώτερων δυνάμεων του Ιμπραήμ. Με τον ερχομό του Καποδίστρια, ο Κολοκοτρώνης στάθηκε στο πλευρό του.
Για τις δημοκρατικές, αντιμοναρχικές του ιδέες καταδικάστηκε σε θάνατο από τη βαυαρική αντιβασιλεία, με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. Λίγοι εθνικοί ήρωες αξιώθηκαν τόσης πανεθνικής ευγνωμοσύνης όσο ο Κολοκοτρώνης και στα τελευταία χρόνια της ζωής του και μετά το θάνατό του.
Στη λαϊκή μνήμη έχει μείνει ως ο πραγματικός αρχιστράτηγος της Επανάστασης και συνάμα ένας αληθινός λαϊκός ηγέτης, βγαλμένος μέσα από τα σπλάχνα του λαού.
1867
Καταστροφικός σεισμός, μεγέθους 7,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, πλήττει την Κεφαλονιά. Οι καταστροφές είναι τεράστιες. 224 άνθρωποι βρίσκουν το θάνατο και καταρρέουν 2.612 σπίτια.
1902
Γεννιέται ο Αμερικανός αεροπόρος Τσαρλς Λίντμπεργκ (Charles Augustus Lindbergh), ο πρώτος άνθρωπος που διέσχισε μόνος του τον Ατλαντικό (21 Μάη του 1927). Πρότεινε οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής να διαπραγματευθούν μία συμφωνία ουδετερότητας με τον Αδόλφο Χίτλερ.
Υπερασπιζόταν τη ρατσιστική θεωρία περί της «ανωτερότητας της λευκής φυλής», επισκέφτηκε πολλές φορές τη Ναζιστική Γερμανία, έκανε εγκωμιαστικά σχόλια για τον Χίτλερ και του απονεμήθηκε ο γερμανικός Σταυρός του Τάγματος του Αετού (παράσημο με τέσσερις σβάστικες) που απονεμόταν σε μη Γερμανούς για την προσφορά τους στο Γ’ Ράιχ.
1913
Γεννιέται η Ρόζα Παρκς (Rosa Louise McCauley Parks), η Αφροαμερικανή μοδίστρα που αρνήθηκε να δώσει τη θέση της στο λεωφορείο σ’ ένα λευκό άνδρα τη δεκαετία του ’50, γινόμενη σύμβολο του αγώνα για την κατάργηση των νόμων περί φυλετικού διαχωρισμού στις ΗΠΑ.
1939
Παραμονές του Β’ Παγκοσμίου πολέμου η Ουγγαρία προσχωρεί στο Αντικομιντέρν Σύμφωνο, ένα Σύμφωνο που αρχικά συνάφθηκε από τη Γερμανία και την Ιαπωνία (1936) και είχε στόχο το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα (Κομμουνιστική Διεθνή) και ειδικότερα τη Σοβιετική Ένωση.
1941
Γεννιέται στο Κάιρο, η πρωτοπόρος καλλιτέχνης Όπυ Ζούνη. Υπήρξε η σημαντικότερη εκπρόσωπος της γεωμετρικής αφαίρεσης στη χώρα μας, δημιουργώντας μια δική της σύγχρονη εικαστική γλώσσα. Στις κατασκευές, τα γλυπτά και τη ζωγραφική της, το φως, η σκιά, το χρώμα, η κίνηση, η προοπτική, ο χώρος και το υλικό ήταν τα βασικά ζητήματα που συστηματικά την απασχολούσαν.
Ήρθε στην Ελλάδα το 1962 και σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, με δασκάλους τους: Γιώργο Μαυροΐδη, Γιάννη Μόραλη, Βασίλη Βασιλειάδη. Η πρώτη της ατομική έκθεση πραγματοποιήθηκε το 1970 στη Γαλλία.
Ακολούθησαν μεγάλες εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, σε μεγάλα μουσεία και αίθουσες Τέχνης. Συνολικά, η Όπυ Ζούνη είχε κάνει 70 ατομικές, ενώ συμμετείχε σε 450 ομαδικές εκθέσεις και σε Διεθνείς Μπιενάλε και Τριενάλε. Στο τέλος του 2006 πραγματοποιήθηκε μεγάλη αναδρομική της έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, με τίτλο «Το παρόν και η πρόσφατη εικοσαετία».
1945
Αρχίζει η Διάσκεψη της Γιάλτας, όπου οι ηγέτες της ΕΣΣΔ, της Μ. Βρετανίας και των ΗΠΑ συζήτησαν για τους όρους συνθηκολόγησης της Γερμανίας, την πορεία του πολέμου στην Ανατολή και την μεταπολεμική κατάσταση.
1948
Τμήματα του ΔΣΕ μπαίνουν στη Λιβαδειά.
1949
Ελεύθεροι σκοπευτές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας μπαίνουν στη Σιάτιστα.
1961
Ξεκινά το ένοπλο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα στην Αγκόλα ενάντια στους Πορτογάλους αποικιοκράτες.
1976
Σεισμός μεγέθους 7,5 της κλίμακας Ρίχτερ πλήττει τη Βόρεια Γουατεμάλα προκαλώντας το θάνατο 23.000 ανθρώπων. Ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι έμειναν άστεγοι.
1991
Πεθαίνει η Ελένη Σκούρα, η πρώτη γυναίκα στο αστικό κοινοβούλιο.
2001
«Φεύγει» από τη ζωή ο κορυφαίος συνθέτης και αρχιτέκτονας Ιάννης Ξενάκης. Ο αρχιτέκτονας, μαθηματικός και προ πάντων στοχαστής Ιάννης Ξενάκης έγινε παγκοσμίως γνωστός ως ο συνθέτης που εισήγαγε πρώτος τον επιστημονικό λογισμό στη μουσική συνθετική διαδικασία.
Στη ζωή του Ιάννη Ξενάκη, πέρα από τη μουσική, καταλυτικό ρόλο έπαιξε ο αγώνας για ελευθερία, ανεξαρτησία και κοινωνική δικαιοσύνη. Εικοσάχρονος φοιτητής έρχεται σ’ επαφή με την μαρξιστική θεωρία, οργανώνεται στο EAM και στη συνέχεια στο KKE. Συμμετέχει σε όλους τους αγώνες και στα Δεκεμβριανά, ενταγμένος στο λόχο «Λόρδος Mπάυρον», τραυματίζεται βαριά, φτάνοντας πολύ κοντά στο θάνατο. Με το φόβο της εξορίας, φεύγει παράνομα από την Ελλάδα, καταδικάζεται ερήμην σε θάνατο, για να βρει καταφύγιο τελικά στη Γαλλία.
Στο Παρίσι, πλέον, υποχρεώνεται να παρουσιάζεται κάθε τρεις βδομάδες στο αστυνομικό τμήμα για να του σφραγίζουν την άδεια, περιμένοντας ατέλειωτες ώρες. Οι Έλληνες εξόριστοι του εξασφάλισαν υποτροφία από τη γαλλική κυβέρνηση και βρίσκει δουλειά στον Λε Κορμπιζιέ (σ.σ. διάσημος αρχιτέκτονας). Δουλεύοντας ως αρχιτέκτονας με τον Λε Κορμπιζιέ, από το 1948 ως το 1959, συμμετέχει στο σχεδιασμό πολλών έργων, σε Γαλλία, Ινδία, Βερολίνο, Ιράκ κ.α. Ανάμεσα στα έργα του, το περίφημο περίπτερο της Phillips στη Διεθνή Έκθεση των Bρυξελλών το 1958, για το οποίο επίσης δημιούργησε μία ηλεκτροακουστική σύνθεση.
Το πάθος του, όμως, – πάντα – ήταν η μουσική. Για να ζήσει έκανε υπολογισμούς υποστυλωμάτων και τις νύχτες μελετούσε μουσική. Παρότι ήταν μεγάλος, 27-29 χρονών και όλοι του έλεγαν ότι είναι πολύ γέρος για να γίνει μουσικός , εκείνος δεν τους άκουσε. Μετά από πολλές δυσκολίες, αναζητήσεις και λίγες γνώσεις συνάντησε τον Oλιβιέ Mεσιάν που του έδειξε ό,τι είχε κάνει. «Μου είπε πως δεν είχα ανάγκη σπουδών και ότι μπορούσα να κάνω ό,τι θέλω στη μουσική, ήταν η πρώτη και μόνη φορά που έλεγε κάτι τέτοιο. Το πρώτο μου έργο προκάλεσε σκάνδαλο, το κοινό διχάστηκε. Το σημαντικό για μένα, όμως, ήταν ότι διαπίστωνα πως είχα δίκιο για τον δρόμο που είχα επιλέξει».
Σε συνέντευξή του, που περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Ιάνης Ξενάκης- ένα αφιέρωμα του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου προς έναν απόφοιτό του» («Σύγχρονη Εποχή», 1994) ο συνθέτης δίνει την απάντησή του στο θέμα της «επικάλυψης μεταξύ συνθέτη και επιστήμονα». «Ήδη από την αρχαιότητα», έλεγε, «η μουσική ήταν συνδεδεμένη με τα μαθηματικά και τη φυσική. Η μεγάλη θεωρία της προσθετικής σύνθεσης, η οποία σήμερα διαπερνά όλους τους τομείς της επιστήμης, έλκει την καταγωγή της από τη μουσική. Η μουσική ανέκαθεν ήταν κοντά σε πολύ σύνθετα φαινόμενα που συνδέονται με την αισθητηριακή αντίληψη… Οι μουσικοί πραγματοποίησαν ανακαλύψεις που έχουν θέση στην πρωτοπορία των μαθηματικών, χωρίς όμως να το γνωρίζουν».
Συνέθεσε έργα για μπαλέτο, φωνητικά – χορωδιακά για μεικτά μέσα και πολύτεχνα, έργα για ορχήστρα, μουσική δωματίου, ηλεκτρονική, μουσική για αρχαίο δράμα. Ανάμεσά τους τα «Πιθοπρακτά»,»Ψάφπα», «Περσέφασσα», «Πλειάδες», «Ανατολή – Δύση», «Ορέστεια», «Προμηθέας» κ.ά.
Τo 1961 ίδρυσε στο Παρίσι την Oμάδα Μαθηματικών και Αυτοματισμού στη Μουσική, το EMAM, και άρχισε από τότε να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, δίνοντας μαθήματα και παρουσιάζοντας νέα έργα. Ανάμεσά τους, τα περιβόητα Πολύτοπα, ένα πολυθέαμα ήχου (οργανικού, φωνητικού και ηλεκτρονικού) και φωτός (προβολείς και ακτίνες λέιζερ), συνήθως με ένα πλήθος συμμετεχόντων. Το 1965 πήρε τη γαλλική υπηκοότητα, ενώ από το 1967 – 1972 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Iντιάνα στο Mπλούμινγκτον της Αμερικής. Τιμήθηκε με πάμπολλες διακρίσεις: Το 1983 εκλέχτηκε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας, το 1986 τιμήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση με το παράσημο του Χρυσού Σταυρού της Λεγεώνας της Τιμής, του απονεμήθηκε το βραβείο Τεχνών και Ανθρωπιστικών Επιστημών Κιότο κ.ά. Την Ελλάδα μπόρεσε να επισκεφθεί, μόνο μετά την αμνηστία που του δόθηκε το 1974, μετά από 27 χρόνια – στη χώρα μας ίδρυσε το Κέντρο Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας. Το τελευταίο έργο του, «Ωμέγα» (1997), έμελλε να κλείσει τον κύκλο της μεγάλης δημιουργικής περιπέτειάς του, καθώς είχε σταματήσει να συνθέτει λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας.
2009
«Φεύγει» από τη ζωή η κομμουνίστρια, σπουδαία ηθοποιός, Αλέκα Παΐζη.
Γεννήθηκε στην Κρήτη στις 30 Ιουλίου 1919. Έρχεται στην Αθήνα και η κατοχή τη βρίσκει σπουδάστρια της σχολής του Εθνικού Θεάτρου και παντρεμένη με έναν νομομαθή τραπεζικό υπάλληλο. Το ζευγάρι αγόρασε και εγκαταστάθηκε σε ένα σπίτι κοντά στην Αγία Ελεούσα, στις Τζιτζιφιές της Καλλιθέας. Σ’ αυτό το σπίτι, η Αλέκα Παΐζη ανέλαβε την εκπλήρωση ενός μεγάλου και ριψοκίνδυνου καθήκοντος που της ανέθεσε ο κομμουνιστής δημοσιογράφος Κώστας Καραγιώργης. Την εγκατάσταση των απαραίτητων στοιχείων και την εκτύπωση του παράνομου «Ριζοσπάστη». Εκεί εκδόθηκε το πρώτο παράνομο κατοχικό φύλλο του «Ριζοσπάστη».
Αμέσως μετά την ίδρυση του ΕΑΜ η Αλέκα Παΐζη εντάσσεται σε αυτό, όπως και στο ΚΚΕ. Σαν αριστούχος απόφοιτος της σχολής, το 1942 προσλαμβάνεται από το Εθνικό Θέατρο και πρωτοεμφανίζεται στην κωμωδία του Γκολντόνι «Βεντάλια». Το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου, δυο μέρες πριν την πρεμιέρα της στο έργο «Μίνα φον Μπάρχελμ», λόγω της ΕΑΜικής δράσης της μέσα στο Εθνικό Θέατρο, συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς και κρατείται στη Μέρλιν, από όπου σύντομα απελευθερώνεται. Η ΕΑΜική της δράση συνεχίζεται στο Εθνικό Θέατρο, όπου παραμένει μέχρι το 1944, παίζοντας στα έργα «Μήδεια», «Λουίζα Μύλλερ», «Η γυναίκα στοιχειό» κ.α. Μετά την απελευθέρωση συμμετέχει στο ΕΑΜικό «Θέατρο του Λαού», στον επίσης ΕΑΜικό θίασο «Ελεύθεροι Καλλιτέχνες». Τον Αύγουστο του 1949 η Αλέκα Παΐζη συλλαμβάνεται, κρατείται 45 μέρες στη Γενική Ασφάλεια, μεταφέρεται στο Μεταγωγών και στη συνέχεια εξορίζεται, αρχικά στο Τρίκερι, μετά στο Μακρονήσι και ξανά στο Τρίκερι, από όπου, το Δεκέμβρη του 1951, βγαίνει για δεκαπέντε μέρες ως «αδειούχος εξόριστος» και εξακολουθεί να θεωρείται «αδειούχος εξόριστος» μέχρι το 1966, οπότε πρωτοπήρε διαβατήριο.
Τη δεκαετία του 1950, αλλά και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, πέρασε σκληρά επαγγελματικά χρόνια. Μια μεγάλη και πανέμορφη πρωταγωνίστρια, «απαγορευμένη» όμως για το ελληνικό θέατρο. Μόνο στήριγμά της, σε όλους τους δύσκολους καιρούς της ζωής της, η εκπαιδευτικός και ποιήτρια αδελφή της, Κατίνα Παΐζη – Ζωγράφου. Στη δεκαετία του 1950 – με εξαίρεση τον επίσης εξόριστο στο Μακρονήσι Μάνο Κατράκη – ελάχιστοι θίασοι πρόσφεραν δουλειά στην Αλέκα Παΐζη. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ο Μίκης Θεοδωράκης συνεργάζεται με την Αλέκα Παΐζη για την παρουσίαση του μελοποιημένου «Επιταφίου» του Ρίτσου, στην Αθήνα και στην επαρχία. Η Α. Παΐζη επρόκειτο μόνο να απαγγείλει αποσπάσματα, τελικώς ήταν η πρώτη που τραγούδησε και τραγούδια. Η μουσική αυτή παράσταση έγινε στόχος βίαιων επιθέσεων από την Αστυνομία, τη Χωροφυλακή και παρακρατικούς, ιδίως στην επαρχία.
Το 1961 ο Σωκράτης Καραντηνός, πρωτεργάτης και διευθυντής του νεοσύστατου Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, παρανομώντας ουσιαστικά, τολμά να την προσλάβει χωρίς την απαραίτητη, τότε, βεβαίωση «κοινωνικών φρονημάτων» και το 1963 την επαναπροσλαμβάνει, πάλι παραβαίνοντας το σχετικό νόμο. Πρωταγωνίστρια του ΚΘΒΕ τη βρίσκει η 21η Απριλίου. Νύχτα της 21ης Απριλίου, λόγω και απειλών κατά του διευθυντή αν επέτρεπε την παραμονή της στο ΚΘΒΕ, η Αλέκα Παΐζη φυγαδεύεται από τη Θεσσαλονίκη και σύντομα για το Λονδίνο και μετά στην Ιταλία, αναπτύσσοντας αντιδικτατορική δράση και υπομένοντας τα τεράστια προβλήματα επιβίωσής της.
Με τη μεταπολίτευση επέστρεψε στην Ελλάδα και στο θέατρο. Η πρώτη επανεμφάνιση στο θέατρο έγινε με το «Λαϊκό Πειραματικό Θέατρο» του Λεωνίδα Τριβιζά, στο έργο «Κάπταιν Σελλ, κάπταιν Εσσο». Με τον ίδιο θίασο επρόκειτο να ερμηνεύσει την – εμπνευσμένη από το μυθιστόρημα του Γκόρκι – «Μάνα» του Μπρεχτ, συμφωνία που ναυάγησε.
Ακολούθησαν συνεργασίες της με πολλούς θιάσους. Πρωταγωνιστικοί ρόλοι και πραγματικά πολύ σπουδαίες ερμηνείες της, σε κλασικά και σύγχρονα, ξένα και ελληνικά έργα. Η τελευταία θεατρική εμφάνιση έγινε πέρσι το καλοκαίρι με το έργο του Χόρβατ «Ιστορίες από το δάσος της Βιέννης», σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά, από το Εθνικό Θέατρο, στο οποίο θα ερμήνευε τον προσεχή Μάρτη τον ποιητικό μονόλογο του Γιάννη Ρίτσου «Η σονάτα του σεληνόφωτος».
2010
Πεθαίνει ο φιλόσοφος Κώστας Αξελός. Παιδί αστών, από έφηβος ενδιαφερόταν για τη φιλοσοφία, την οποία σπούδασε στη Σορβόνη. Έγινε μέλος του ΚΚΕ στην Κατοχή και υπέστη διώξεις όπως όλο το ΕΑΜικό κίνημα. Το 1945 έφυγε για το Παρίσι και διαγράφτηκε από το ΚΚΕ, στο οποίο ασκούσε πάντα πολεμική. Στη Γαλλία εργάστηκε (1950-1957) στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας.
Δίδαξε στη Σορβόνη (1962-1973), αλλά δεν έγινε ποτέ καθηγητής, θεωρώντας ότι «το πανεπιστήμιο δεν είναι ο χώρος της ριζικής σκέψης». Συνεργάστηκε με το περιοδικό «Arguments» («Επιχειρήματα») και από το 1960 διηύθυνε την ομώνυμη σειρά των εκδόσεων του «Μεσονυκτίου» (βιβλία φιλοσοφικής, ιστορικής, πολιτικής, οικονομικής, ψυχολογικής, λογοτεχνικής σκέψης). Μεταξύ των βιβλίων του είναι και τα εξής: «Οι φιλοσοφικές δοκιμές» (1952). Οι τριλογίες «Το ξετύλιγμα της περιπλάνησης», «Το ξετύλιγμα του παιχνιδιού», «Το ξετύλιγμα μιας αναζήτησης». «Ανοιχτή Συστηματική», «Μεταμορφώσεις».
