Σαν σήμερα 10 Μαρτίου – Γεγονότα σημαντικά και πρόσωπα που σημάδεψαν το χρόνο

Σαν Σήμερα 10/3

241

Τελειώνει με την καταστροφή του στόλου των Καρθαγιανών από τους Ρωμαίους ο επονομαζόμενος και πρώτος πόλεμος του πανικού.

1804

Το έδαφος της Λουιζιάνας περνάει στις ΗΠΑ από τη Γαλλία με επίσημη τελετή στο Σεν Λούις.

1810

Γεννήθηκε ο Ιρλανδός ποιητής Σάμιουελ Φέργκιουσον (Samuel Ferguson).

Πολιτισμός - Ποίηση - Σάμιουελ Φέργκιουσον
Ο Σάμιουελ Φέργκιουσον

1829

Υπογράφεται στο Λονδίνο από τις Μεγάλες Δυνάμεις το Πρωτόκολλο με το οποίο το ελληνικό κράτος αποκτά αυτονομία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Μεταξύ άλλων, προβλέπονται: α) Τα σύνορα του αυτόνομου ελληνικού κράτους προς βορρά καθορίζονται από την οροθετική γραμμή Αμβρακικού – Παγασητικού. β) Στο νέο κράτος θα περιλαμβάνονται τα νησιά Σποράδες, Κυκλάδες, Σάμος και πιθανόν η Κρήτη, γ) Το καθεστώς του κράτους θα είναι κληρονομική μοναρχία, δ) Ο ετήσιος φόρος υποτέλειας προς τον Σουλτάνο θα ανέρχεται στα 1.500.000 γρόσια.

Ελληνική Επανάσταση 1821 - Σύσταση κράτους
Συγκριτικοί χάρτες των συνόρων του υπο σύσταση Ελληνικού κράτους

Αυτά δεν είχαν να κάνουν με την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους που ήρθε 10 χρόνια μετά (1839 -συνοριακή γραμμή Αχελώου – Σπερχειού κλπ), ενώ είχε προηγηθεί (4-Απρ-1826), το «Πρωτόκολλο της Πετρούπολης», συνθήκη ανάμεσα στην Μεγάλη Βρετανία και την Ρωσία που αναγνώριζε πως υπάρχει «οντότητα» για σύσταση κράτους

1846

Θεμελιώνεται το Αρσάκειο Μέγαρο στην Αθήνα, σε σχέδια του Λύσανδρου Καυτατζόγλου και με δαπάνες του Απόστολου Αρσάκη.

Ελλάδα - Αθήνα - κτήρια - Αρσάκειο Μέγαρο
Αρσάκειο Μέγαρο

1848

Λήξη του Μεξικανο-αμερικανικού πολέμου με τη συνθήκη Guadalupe Hidalgo

1862

Οι ΗΠΑ εκδίδουν το πρώτο χαρτονόμισμα της χώρας.

1876 

Ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ (Alexander Graham Bell) πραγματοποιεί την πρώτη τηλεφωνική κλήση παγκοσμίως. Καλεί από το σπίτι του στη Βοστόνη τον βοηθό του Γουότσον, που βρίσκεται στο υπόγειο του σπιτιού.

Εφευρέσεις - τηλέφωνο - Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ
Ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ στην πρώτη δοκιμή του τηλεφώνου

1896

Ο Χαρίλαος Βασιλάκος κερδίζει τον πρώτο σύγχρονο Μαραθώνιο, με 3 ώρες και 18 λεπτά, κατά τη διάρκεια των Α’ Πανελληνίων Αγώνων Στίβου.

1898

Τέσσερα χρόνια μετά την πτώχευση του 1893 και υπό την πίεση της στρατιωτικής ήττας του 1897, επιβάλλεται στην Ελλάδα ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (ΔΟΕ), με τη μορφή …«οικονομικής βοήθειας». Η οικονομική «βοήθεια», που προσέφεραν με το δάνειό τους οι ξένοι τραπεζίτες στην Ελλάδα, συνοδεύτηκε με σκληρούς πολιτικούς όρους και φυσικά την παραχώρηση του δικαιώματος στους ξένους να επεμβαίνουν στην ελληνική οικονομία. Ο έλεγχος των δημόσιων προσόδων και η «εξυγίανση» των δημόσιων οικονομικών εξασφάλιζαν για τους ξένους ομολογιούχους την τακτική είσπραξη των τοκοχρεολυσίων (των δανείων), ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο μη καταβολής τους

1900

Γεννιέται ο Παντελής Πουλιόπουλος, γενικός γραμματέας του ΚΚΕ (1924-1926). Έπειτα από έντονη εσωκομματική διαπάλη, διαγράφεται από το Κόμμα το 1927. Από τα ιδρυτικά μέλη του τροτσκιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Το 1938 συνελήφθη από τη μεταξική δικτατορία και στις 6/61943 εκτελέστηκε από τις Ιταλικές δυνάμεις κατοχής στο Νεζερό.

1903

Γεννιέται ο Αμερικανός τραγουδοποιός, πιανίστας και συνθέτης της τζαζ Μπιξ Μπάιντερμπεκε (Leon Bismark “Bix” Beiderbecke).

Πολιτισμός - Μουσική - Μπιξ Μπάιντερμπεκε
Ο Μπιξ Μπάιντερμπεκε

Θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς σολίστ της τζαζ της δεκαετίας του 1920 και χαρακτηριζόταν από τον ιδιαίτερο τρόπο που έπαιζε το κορνέτο του. Από τα πιο γνωστά του τραγούδια είναι τα “Davenport Blues”, “In a Mist”, “Copenhagen”, “Riverboat Shuffle”, “Singin ‘the Blues” και “Georgia on My Mind” κ.ά.

1905

Ξεσπάει η Επανάσταση του Θερίσου υπό τον Ελ. Βενιζέλο, για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Κρήτη - Επανάσταση του Θερίσου, 1905
Κρητικοί Επαναστάτες στο Θέρισο

Οι κινηματίες με υπόμνημά τους προς τις μεγάλες δυνάμεις ζητούν την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Ο αγγλικός στόλος κατευθύνεται προς το νησί.

1906

1.099 μεταλλωρύχοι πεθαίνουν στην Κουριέρ της Γαλλίας, στο χειρότερο ατύχημα σε ορυχείο που έγινε ποτέ στην Ευρώπη.

Γαλλία - Εργατικά δυστυχήματα - ανθρακωρύχοι - Κουριέρ, 1906
Συγγενείς των ανθρακωρύχων ενώ περιμένουν να μάθουν νέα για τους εργάτες

1910

Καταργείται η δουλοπαροικία στην Κίνα.

1913

Πεθαίνει η Χάριετ Τούμπμαν (Harriet Tubman), γνωστή και ως “Μαύρος Μωυσής” αγωνίστρια κατά της σκλαβιάς των εγχρώμων και πρωταγωνίστρια των “υπόγειων σιδηροδρόμων”, του δικτύου, που βοηθούσε τους σκλάβους να δραπετεύσουν. Πρόκειται για μία από τις πιο ηρωικές αμερικανικές μορφές.

ΗΠΑ - Δουλεία - Χάριετ Τούμπμαν
Η Χάριετ Τούμπμαν (δεξιά) και το χαρτονόμισμα που εκδόθηκε προς τιμήν της με τη φιγούρα της

1920

Γεννιέται ο Γάλλος συγγραφέας, τζαζίστας, τραγουδοποιός, ηθοποιός και μεταφραστής Μπορίς Βιάν (Boris Vian).

Πολιτισμός - Μουσική - Μπορίς Βιάν
Ο Μπορίς Βιάν στο Saint-Germain Club

Ήταν μέλος της Παταφυσικής και διευθυντής του τμήματος τζαζ της δισκογραφικής εταιρίας Philips.

Με το ψευδώνυμο Βέρνον Σάλιβαν θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του με τίτλο, «Θα φτύσω στους τάφους σας», ένα έργο βόμβα στη κοινωνία της εποχής.

Ο «Αφρός των ημερών» είναι το πιο γνωστό και εμπορικό του βιβλίο.

Αναγνωρίζεται σήμερα ως ένας από τους πιο σημαντικούς διανοούμενους της μεταπολεμικής Γαλλίας.

1920

Το βρετανικό Κοινοβούλιο ψηφίζει νόμο περί αυτοδιακυβέρνησης, που χωρίζει την Ιρλανδία σε δύο ημιανεξάρτητες περιοχές.

1922

Ο Μαχάτμα Γκάντι συλλαμβάνεται στην Ινδία και καταδικάζεται σε έξι χρόνια φυλάκιση για παρακίνηση επανάστασης.

Ινδία - Αποικιοκρατία - Μεγάλη Βρετανία - Μαχάτμα Γκάντι
Ο Μαχάτμα Γκάντι

1923

Τραγικό ναυάγιο σημειώνεται στο Σαρωνικό. Το επίτακτο ναυαγοσωστικό «Αλέξανδρος Ζ» βυθίζεται κοντά στην Ψυττάλεια, με αποτέλεσμα να πνιγούν περισσότεροι από 150 αξιωματικοί και ναύτες.

1925

Ιδρύεται ο Ολυμπιακός, όταν τα μέλη του Πειραϊκού Ποδοσφαιρικού Ομίλου και του Ομίλου Φιλάθλων Πειραιώς αποφασίζουν τη διάλυση των σωματείων και την ίδρυση νέου.

Αθλητισμός - Ποδόσφαιρο - Ολυμπιακός
Το πρώτο έμβλημα του Ολυμπιακού

Ο Νότης Καμπέρος ανακοινώνει το όνομα “Ολυμπιακός” και ο Μιχάλης Μανούσκος, ο πρώτος πρόεδρος, το ολοκληρώνει σε “Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς”.

Αθλητισμός - Ποδόσφαιρο - Ολυμπιακός
Η ιδρυτική συνέλευση του Ολυμπιακού

1926

Στην Ελλάδα, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Ιωσήφ Κούνδουρος, εισηγείται το θεσμό του πολιτικού γάμου. Αντίθετος με την ιδέα δηλώνει ο δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος.

1927

Οι επαγγελματοβιοτέχνες της Αθήνας κατεβαίνουν σε γενική απεργία και διαδήλωση κατά της άρσης του ενοικιοστασίου. Τμήματα στρατού και χωροφυλακής κινητοποιούνται και χτυπούν τους διαδηλωτές. Στη διάρκεια των συγκρούσεων, δύο απεργοί σκοτώνονται και πολλοί τραυματίζονται.

Εργατικό κίνημα - Αθήνα - Γενική Απεργία, 1927
Το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» με ρεπορτάζ από την συγκέντρωση και την επίθεση

1932

Δημοσιεύονται στο «Νέο Ριζοσπάστη» οι Θέσεις του ΚΚΕ «για την πάλη μας κατά του πολέμου και κατά του κινδύνου επέμβασης ενάντια στην ΕΣΣΔ»

ΚΚΕ - Θέσεις του ΚΚΕ «για την πάλη μας κατά του πολέμου και κατά του κινδύνου επέμβασης ενάντια στην ΕΣΣΔ», 1932 - Ριζοσπάστης
Το πρωτοσέλιδο του «Νέου Ριζοσπάστη» με τις θέσεις

1933

115 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από σεισμό που εκδηλώνεται στο Λονγκ Μπιτς της Καλιφόρνια.

1939

Συνέρχεται στη Μόσχα το 18ο Συνέδριο του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκων). Μεταξύ άλλων, το Συνέδριο εκτίμησε την νέα οικονομική κρίση που είχε εκδηλωθεί στις καπιταλιστικές χώρες και την όξυνση της πάλης μεταξύ τους για τις αγορές, τις πηγές πρώτων υλών και το ξαναμοίρασμα του κόσμου. «Στην ημερήσια διάταξη μπήκε το ζήτημα του νέου ξαναμοιράσματος του κόσμο με πόλεμο», τονίζονταν στον Απολογισμό της ΚΕ, που προσδιορίζοντας το περιεχόμενό του, υπογράμμισε στη συνέχεια: «Ο νέος ιμπεριαλιστικός πόλεμος έγινε γεγονός».

Σοβιετική Ρωσία - Πανενωσιακό Κομμουνιστικό Κόμμα - 18ο Συνέδριο - Στάλιν
Ο Ι.Β Στάλιν στο βήμα του Συνεδρίου

Τέλος, το Συνέδριο ενέκρινε το τρίτο 5χρονο πλάνο, που προέβλεπε διπλασιασμό της συνολικής παραγωγής και τη δημιουργία στις ανατολικές περιοχές της χώρας ισχυρών βιομηχανικών βάσεων και περιοχών αγροτικής παραγωγής. Ο Ι. Β. Στάλιν, από το βήμα του Συνεδρίου, τόνισε μεταξύ άλλων: «Όπως βλέπετε, έχουμε τώρα ένα εντελώς νέο, σοσιαλιστικό κράτος, ένα χωρίς ιστορικό προηγούμενο κράτος, που διαφέρει σημαντικά στη μορφή και στις λειτουργίες από το σοσιαλιστικό κράτος της πρώτης φάσης. Αλλά η ανάπτυξη δεν μπορεί να σταματήσει εκεί. Προχωράμε εμπρός, προς τον κομμουνισμό. Θα παραμείνει το κράτος μας και στην περίοδο του κομμουνισμού; Ναι, θα παραμείνει, αν η καπιταλιστική περικύκλωση δεν έχει εξαλειφθεί, και αν ο κίνδυνος εξωτερικής στρατιωτικής επίθεσης δεν εκμηδενιστεί, αν και φυσικά, οι μορφές του κράτους μας θα αλλάξουν ξανά σε συμφωνία με την αλλαγή στην κατάσταση στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Όχι, δεν θα παραμείνει και θα απονεκρωθεί αν η καπιταλιστική περικύκλωση εξαλειφθεί και αντικατασταθεί από μια σοσιαλιστική περικύκλωση». (Ι. Β. Στάλιν, Αναφορά στο 18ο συνέδριο του ΠΚΚ (μπ) για το έργο της Κεντρικής Επιτροπής, 10-3-1939)

1942

Πεθαίνει ο Ιωάννης Γρύπαρης, σημαντικός ποιητής, συγγραφέας, κυρίως όμως μεταφραστής. Από την πρώτη του ποιητική συλλογή «Σκαραβαίοι και Τερακότες» που την έγραψε σε ηλικία 24 χρόνων «τάραξε» τα λογοτεχνικά νερά.

Πολιτισμός - Λογοτεχνία - Γιάννης Γρυπάρης
Ο Γιάννης Γρυπάρης

Ο Παλαμάς έλεγε ότι η ποιητική φόρμα του Γρυπάρη ότι «από του τίτλου του μέχρι του τελευταίου θα ξενίσωσι μεν πιθανώς τους μη εννοούντας την ποίησίν του αλλά θα καταθέλξουν τους αισθανόμενους το αληθώς ωραίον εν τη ποιήσει…». Έμεινε όμως στην ελληνική γραμματεία κυρίως για τις φοβερές μεταφράσεις: «Ευθύδημος», «Πολιτεία» του Πλάτωνα. Ο Αισχύλος βρήκε στο μεταφραστή Γρυπάρη το «μάστορά του»: Η «Ορέστεια», «Οι επτά επί Θήβας», «Ο Προμηθέας Δεσμώτης». Ανάστησε το δραματικό λόγο. Ο Κοσμάς Πολίτης (1893 – 1974), συγγραφέας, έγραφε για τις μεταφράσεις του Γρυπάρη: «Βγαίνουν από στοχασμό – μουσική διάθεση – μελέτη. Μάχεται με τις αδυναμίες της γλώσσας. Με τέτοιες μεταφράσεις η Ελλάδα ζυγώνει τους ανθρώπους και παίρνει συνείδηση της δυνάμεώς τους…».

1944

Στην τότε Ελεύθερη Ελλάδα, στη Βίνιανη της Ευρυτανίας, συγκροτείται η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) γνωστή και ως «Κυβέρνηση του Βουνού».

ΕΑΜ - ΠΕΕΑ - «Κυβέρνηση του Βουνού», 1944
Από την ορκωμοσία των εθνοσύμβουλων της ΠΕΕΑ

Στο διάγγελμά της προς τον ελληνικό λαό, τονιζόταν: «Αφότου η επαναστατική δράση του ελληνικού λαού, βαδίζοντας από νίκη σε νίκη, έφερε στην απελευθέρωση ενός μεγάλου τμήματος της ελληνικής γης και στη δημιουργία πολυάριθμου λαϊκού στρατού, πρόβαλε φανερά η ανάγκη ενός υπεύθυνου πολιτικού οργάνου στην Ελεύθερη Ελλάδα, που να συμβολίζει την εθνική ενότητα, να συντονίζει τον αγώνα κατά των Γερμανών και των Βουλγάρων και να κατευθύνει τα διοικητικά όργανα που είχαν αυθόρμητα δημιουργηθεί».

ΕΑΜ - ΠΕΕΑ - «Κυβέρνηση του Βουνού», 1944
Οι εθνοσύμβουλοι της ΠΕΕΑ με τον Μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ

Η ίδρυση και ο χαρακτήρας της ΠΕΕΑ, στην οποία μετείχαν και αστικές δυνάμεις, αντικατόπτριζε τη στρατηγική του ΚΚΕ την εν λόγω περίοδο, που στόχευε σε ένα στάδιο πριν την επαναστατική εργατική εξουσία, με χαρακτηριστικά ενός εκδημοκρατισμένου αστικού καθεστώτος. Έκφραση αυτής της γραμμής ήταν και η τοποθέτηση του Γ. Σιάντου στην 44η Συνεδρίαση της ΠΕΕΑ στις 27/7/1944 σε συζήτηση σχετικά με τις διαπραγματεύσεις στο Λίβανο και το ενδεχόμενο συμμετοχής της ΠΕΕΑ στην κυβέρνηση Παπανδρέου: «Στην Ελλάδα δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε σοσιαλισμό κι αν ακόμα όλος ο κόσμος μας πει πάρτε την και κάνετε σοσιαλισμό…Η ωρίμανση των συνθηκών οδηγεί σε αστικοδημοκρατικές λύσεις, αλλαγές της κατάστασης…Αφού λυθούν όλα αυτά τα αστικοδημοκρατικά προβλήματα, τότε δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να πάμε προς το σοσιαλισμό, ομαλά, μέσα στη δημοκρατική εξέλιξη».

1945

Εκατοντάδες αμερικανικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν ανελέητα επί δύο μέρες το Τόκιο. 120.000 νεκροί, κυρίως άμαχοι, στο βομβαρδισμό του Τόκιο από 334 αεροσκάφη Β29 της αμερικανικής αεροπορίας.

Β'ΠΠ - ΗΠΑ - Ιαπωνία - βομβαρδισμός Τόκιο, 1945
Άποψη του βομβαρδισμένου Τόκιο

1946

Εκατοντάδες χιλιάδες Αθηναίοι πραγματοποιούν μεγαλειώδη συγκέντρωση στο γήπεδο του «Παναθηναϊκού» και διαδηλώνουν για ελεύθερες εκλογές, δημοκρατία και ανεξαρτησία.

ΚΚΕ - Εργατικό Κίνημα - ΕΑΜ - Διαδήλωση, 1946 - Μήτσος Παπαρήγας
Ο Μ. Παπαρήγας (τρίτος από δεξιά) στο βήμα της συγκέντρωσης

Στη συγκέντρωση μίλησε ο κομμουνιστής νεοεκλεγείς ΓΓ της ΓΣΕΕ Μήτσος Παπαρήγας, καθώς και αντιπρόσωποι της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας (ΠΣΟ). 

Η συγκέντρωση έγινε με πρωτοβουλία του 8ου Πανελλαδικού Εργατικού Συνεδρίου της ΓΣΕΕ, που έληξε τις εργασίας του δύο μέρες πριν με συντριπτική νίκη των ταξικών δυνάμεων.

1952

Πραξικόπημα του Φουλγκένσιο Μπατίστα στην Κούβα. Ανέτρεψε την κυβέρνηση του Προέδρου Κάρλο Πρίο Σοκάρας.

Κούβα - ΗΠΑ - Δικτατορία - Φ. Μπατίστα
Ο Φ. Μπατίστα με τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ

1959

300.000 Θιβετιανοί περικυκλώνουν το παλάτι του Δαλάι Λάμα φοβούμενοι πιθανή απόπειρα απαγωγής του από την Κίνα.

1967

Πεθαίνει ο ρεμπέτης Γιώργος Μπάτης.

Πολιτισμός - Μουσική - Γιώργος Μπάτης
Ο Γ. Μπάτης ανάμεσα στους ρεμπέτες του Πειραιά

Τη δεκαετία του 1930 μετείχε με τον Μάρκο Βαμβακάρη στη ρεμπέτικη κομπανία «Η τετράς η ξακουστή του Πειραιώς». Το 1933 ο Γιώργος Μπάτης κάνει τις πρώτες ηχογραφήσεις με μπουζούκι στην Ελλάδα.

Ωστόσο δεν άφησε μεγάλη δισκογραφία (μόλις 17 τραγούδια), καθώς όπως πολλοί μεγάλοι συνθέτες της εποχής σταμάτησε να ηχογραφεί το 1937 αρνούμενος να υποβάλλεται στην λογοκρισία της μεταξικής δικτατορίας.


1969

Ο Τζέιμς Ερλ Ρέι παραδέχεται στο Μέμφις την ενοχή του για τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, παραδοχή που αργότερα ανακαλεί.

1970

Ο λοχαγός Έρνεστ Μεντίνα κατηγορείται από τον αμερικανικό στρατό για εγκλήματα πολέμου στο Μάι Λάι του Βιετνάμ.

1970

Πεθαίνει ο ηθοποιός Βασίλης Αυλωνίτης. Τον αποκάλεσαν γίγαντα της υποκριτικής τέχνης και όχι τυχαία, αφού έκανε τα πιο σύνθετα πράγματα μέσα από απλές ερμηνείες.

Βασίλης Αυλωνίτης
Ο Βασίλης Αυλωνίτης

Ο Βασίλης Αυλωνίτης είχε την ικανότητα να κάνει μια ολόκληρη πλατεία θεάτρου να δονείται, χωρίς να αρθρώσει έστω και μια λέξη.

Στο θέατρο πρωτοεμφανίστηκε το 1924 στο έργο «Το Κορίτσι της Γειτονιάς». Στη συνέχεια συνεργάστηκε με διάφορους θιάσους σε οπερέτες και κωμωδίες, μέχρι το 1928, οπότε και στράφηκε προς την επιθεώρηση επικεφαλής δικού του θιάσου.

Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1929 στην ταινία του «Μαρία η Πενταγιώτισσα», ενώ ακολούθησαν δεκάδες άλλες, έως το 1970 («Η αριστοκράτισσα κι ο αλήτης»), όπου εμφανίστηκε στον τελευταίο του ρόλο. Λίγες μέρες μετά την ολοκλήρωσή αυτής της ταινίας, πέθανε από καρδιακή προσβολή.

1971

Στην Ινδία, η Ιντίρα Γκάντι κερδίζει τις εκλογές.

Ινδία - ΊντιραΓκάντι
Η Ίντιρα Γκάντι

1977

Αστρονόμοι ανακαλύπτουν δαχτυλίδια γύρω από τον πλανήτη Ουρανό.

1978

Απαγορεύονται στην Ελλάδα οι διαφημίσεις τσιγάρων από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο

1982

Παρατηρείται ευθυγράμμιση (σύνοδος) των εννέα πλανητών του Ηλιακού Συστήματος

1992

Πεθαίνει ο λαϊκός συνθέτης Γιώργος Ζαμπέτας.

Πολιτισμός - Μουσική - Γιώργος Ζαμπέτας
Ο Γιώργος Ζαμπέτας

Τα αηδόνια που τραγουδούσαν στο Βοτανικό τότε (!) στάθηκαν το «μουσικό σχολείο» του και τον δικό τους «ήχο» προσπαθούσε να «παίξει» κρυφά στο μπουζούκι του πατέρα του, ο οποίος δεν ήθελε με τίποτα να πιάσει ο γιος του «αυτό» το όργανο στα χέρια του.

Μαθητής του νυχτερινού γυμνασίου, θα έχει την ευκαιρία κάθε βράδυ επιστρέφοντας στο σπίτι του να ακούει «χαζεύοντας έξω από το πλεκτό» τον Μάρκο, τον Στράτο και τον Χιώτη, πιτσιρίκο ακόμα, να παίζουν τα τραγούδια που «παίζανε» στις γειτονιές οι φωνογραφιτζήδες.

Ο πόλεμος του ’40 βρίσκει τον Ζαμπέτα να συνεχίζει το νυχτερινό σχολείο, ενώ τα πρωινά έκανε θελήματα σε ένα δικηγορικό γραφείο. Μετακομίζει στο Αιγάλεω, όπου θα ζήσει μέχρι το τέλος της ζωής του. Με την έναρξη του πολέμου έπιασε δουλιά σε ένα εργοστάσιο που έβγαζε καλώδια, στο Ρουφ. Αποκτάει το πρώτο του μπουζούκι και με μια παρεΐτσα στο Αιγάλεω, τον Κώστα Γερανταλή, τον Βαγγέλη Μελιτζούρη και τον Γιώργο Αρώνη, φτιάχνουν το πρώτο συγκρότημά τους. Μέσα στην Κατοχή γνωρίζεται με τον Γιώργο Μπάτη.

Το 1946 παρουσιάζεται να υπηρετήσει τη θητεία του στην αεροπορία απ’ όπου απολύεται το 1950. Ξαναπιάνει δουλιά στο εργοστάσιο, όμως τελικά τα παρατάει μέσα στο ’50 και ξεκινάει επαγγελματική καριέρα ως μουσικός, με τη βοήθεια του γείτονά του Στράτου Παγιουμτζή.

Ο Γιώργος Ζαμπέτας ξεκίνησε ως συνθέτης γύρω στα 1952 με το τραγούδι «Σαν σήμερα, σαν σήμερα» σε στίχους Χαράλαμπου Βασιλειάδη, για να ακολουθήσει μια μεγάλη πορεία με εκπληκτικά τραγούδια, αλλά και ιδιαίτερη παρουσία ως ένας πολύ μεγάλος δεξιοτέχνης του μπουζουκιού. Ο λυρικός ήχος του είναι ιδιαίτερα ευδιάκριτος, οι συνθέσεις του είναι «κεντημένες» από ευρηματικότατες εισαγωγές, ενώ οι περισσότερες μελωδίες του στηρίζονται στον απόηχο της καντάδας.

Εμφανίστηκε σε πολλές θεατρικές παραστάσεις και ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες, με κορυφαία στιγμή την ταινία «Ποτέ την Κυριακή» και τα θρυλικά πλέον «Παιδιά του Πειραιά». Από το 1970 έως το 1985, ο Γιώργος Ζαμπέτας εμφανίστηκε τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

2006

Το διαστημικό όχημα της NASA Mars Reconnaissance Orbiter μπαίνει σε τροχιά γύρω από τον Άρη.

2008

Πεθαίνει από καρκίνο ο Ελληνοαμερικανικός ηθοποιός, αθλητής, μαραθωνοδρόμος της ειρήνης, αγωνιστής της δημοκρατίας, του σοσιαλισμού και της κοινωνικής προόδου Βαγγέλης Καζάν (Βαγγέλης Καζαντζόγλου -γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1936 ή το 1938).

Πολιτισμός - Θέατρο - Κίνημα Ειρήνης - Βαγγέλης Καζάν
Ο Βαγγέλης Καζάν

Η πρώτη του εμφάνιση στο θέατρο ήταν το 1960 και στον κινηματογράφο το 1953. Η καριέρα του στο θέατρο, στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο διήρκεσε μισό σχεδόν αιώνα.
Συνεργάστηκε πολλές φορές με το Θόδωρο Αγγελόπουλο και πήρε βραβείο Α’ ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης το 1975, για το ρόλο του στην ταινία “Θίασος”.

2012

“Φεύγει” από την ζωή η ακούραστη σκαπανέας της παραδοσιακής μουσικής, ερμηνεύτρια καταξιωμένη, Δόμνα Σαμίου. Με γνώση, αγάπη, μεράκι και αξιοζήλευτη δύναμη, αφιέρωσε τη ζωή της για να διασώζει ακριβά ακούσματα του τόπου μας και να μας κάνει κοινωνούς της αλήθειας και της ομορφιάς τους.

Δόμνα Σαμίου
Η Δόμνα Σαμίου

Έζησε δύσκολα παιδικά χρόνια αλλά και την αλληλεγγύη της προσφυγιάς. Μικρό παιδί βγήκε στη βιοπάλη. Δεκατριών χρόνων άρχισε μαθήματα στο Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής του Σίμωνα Καρρά. Το 1954 προσλαμβάνεται στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (Τμήμα Εθνικής Μουσικής) και γνωρίζει τους σημαντικότερους παραδοσιακούς μουσικούς από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Ηχογραφεί, εξοικειώνεται με όλα τα τοπικά μουσικά ιδιώματα, επιμελείται εκδόσεις δίσκων, θεατρικές εκπομπές, κινηματογραφικές ταινίες.

Από το 1963 ταξιδεύει στην επαρχία για επιτόπιες καταγραφές και συγκέντρωση μουσικού υλικού για το αρχείο της. Το 1971 παραιτείται από τη Ραδιοφωνία, λόγω παρεμβάσεων στη δουλειά της. Με πρόσκληση του Διονύση Σαββόπουλου, πρωτοεμφανίζεται στο «Ροντέο». Το 1976-77 με σκηνοθέτες τους Φώτο Λαμπρινό και Ανδρέα Θωμόπουλο γυρίζει στην επαρχία είκοσι επεισόδια της εκπομπής της ΕΡΤ «Μουσικό οδοιπορικό».

Το 1981 ιδρύεται ο Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής – Δόμνα Σαμίου, για τη διάσωση και προβολή της παραδοσιακής μουσικής και έκδοση δίσκων, μακράν των εμπορικών εταιρειών. Συνεργάζεται με καταξιωμένους Έλληνες και ξένους μουσικούς, μουσικολόγους, λαογράφους, εθνομουσικολόγους. Διδάσκει και αναδεικνύει πρωτόβγαλτους νέους καλλιτέχνες.

Πάμπολλες ήταν οι πρωτοβουλίες και ανιδιοτελής η προσφορά της για τη μουσική εκπαίδευση των παιδιών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις και με μετάλλιο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (2005). «Στόχος μου, πάντα, είναι να σώσω και διαδώσω τα τραγούδια της λαϊκής μας παράδοσης, έλεγε. «Όσο για το κράτος; Είδες ποτέ να κάνει κάτι γι’ αυτό;».

2023

“Φεύγει” από τη ζωή σε ηλικία 99 ετών ο λογοτέχνης Αλέξης Πάρνης (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Σωτήρη Λεωνιδάκη).

Πολιτιαμός - Λογοτεχνία - ΚΚΕ - Αλέξης Πάρνης
O Αλέξης Πάρνης

Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1924.

Η Τριπλή Φασιστική Κατοχή τον βρήκε μαθητή Γυμνασίου. Μαζί με τον πατέρα του έκρυψε μια οικογένεια Εβραίων και στη συνέχεια εντάχθηκε στην ΕΑΜική Αντίσταση και στο ΚΚΕ.

Στη διάρκεια της ταξικής αναμέτρησης του Δεκέμβρη του 1944 πολέμησε ως καπετάνιος λόχου του εφεδρικού ΕΛΑΣ και τραυματίστηκε σοβαρά. Μετά την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας έζησε ως πολιτικός πρόσφυγας στο Ρουμπίκ (Αλβανία) και στο Μπούλκες (Γιουγκοσλαβία), μαζί με άλλους καταδιωκόμενους του αστικού κράτους. Εκεί έγραψε και τα πρώτα του θεατρικά έργα, πριν γυρίσει στην Ελλάδα το 1948 και ενταχθεί στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας ως πολεμικός ανταποκριτής. Εκείνη την περίοδο έγραψε και το ποίημα “Σ’ έναν καινούριο σύντροφο”, όπου σημείωνε: “Ένας καινούριος πάτησε το κατώφλι του κόμματος…Εδώ που ήρθες να είσαι δίκαιος σαν τον ήλιο…να χεις τα χέρια σαν τη βαριά για να γκρεμίζεις τις Βαστίλλες…να χεις τα χέρια απαλά για να χαϊδεύεις τις πληγές του λαού”.

Μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ πήρε το δρόμο της πολιτικής προσφυγιάς και εγκαταστάθηκε στην Τασκένδη της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Ουζμπεκιστάν. Το 1951 ξεκίνησε η φοίτηση του στο Λογοτεχνικό Πανεπιστήμιο Μαξίμ Γκόργκι της Μόσχας και το 1955 τιμήθηκε με το Παγκόσμιο Βραβείο Ποίησης στο Φεστιβάλ της Βαρσοβίας για το επικό ποίημα του “Μπελογιάννης”.

Έπειτα από τη δεξιά οπορτουνιστική στροφή του 20ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ, δεν αποδέχτηκε τις αποφάσεις της 6ης Πλατιάς Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ και την καθαίρεση του Νίκου Ζαχαριάδη, με τον οποίο συνδέθηκε με πολύχρονη φιλία, που αποτυπώθηκε και στο έργο του “Γεια χαρά, Νίκος”. Οι εξελίξεις αυτές τον έφεραν σε αντίθεση με το ΚΚΕ και γι’ αυτό διαγράφηκε. Το 1960 το θεατρικό έργο του “Νησί της Αφροδίτης”, που ήταν αφιερωμένο στους αγώνες του κυπριακού λαού, παίχτηκε σε δεκάδες θέατρα της ΕΣΣΔ και άνοιξε τον δρόμο για τον επαναπατρισμό του στην Ελλάδα. Έως το τέλος της ζωής του συνέχισε να συγγράφει ποιήματα, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα ιδιαίτερης αισθητικής αξίας.

Ανακοίνωση για την προσφορά εξέδωσε το ΚΚΕ.

Ετικέτες:

Δείτε ακόμα...