Τα σύγχρονα κραχ του καπιταλισμού και τα καθήκοντα του επαναστατικού κινήματος

Στα πλαίσια του αφιερώματος στο μεγάλο κραχ του «αμερικάνικου ονείρου» («μαύρη Πέμπτη» 24-Οκτ-1929) σταθήκαμε, στο πρώτο μέρος 91 χρόνια από την παγκόσμια οικονομική καπιταλιστική κρίση του 1929 σε μια ιστορική αναδρομή με αναφορά στο αντίπαλο δέος, την ΕΣΣΔ και το Κόμμα των Μπολσεβίκων που την ίδια περίοδο «εφορμούσε στους ουρανούς» και, στη συνέχεια, παρουσιάσαμε συνοπτικά πλευρές των τότε θέσεων του Κόμματος – «Η καινούργια φάση της κρίσης, η αστική θεωρητική σκέψη και το ΚΚΕ», αποδεικνύοντας πως ένα ΚΚ, ακόμη και –ανώριμο στα σπάργανα, μπορεί να χαράξει πορεία μόνο όταν έχει μπούσουλα και εργαλείο την μαρξιστικολενινιστική ανάλυση των οικονομικο-πολιτικών γεγονότων

Σήμερα, κάνοντας ένα χρονικό άλμα στον 21ο αιώνα θα προσεγγίσουμε την εξελισσόμενη πορεία της διεθνούς –γενικευμένης οικονομικής κρίσης, μετά τις ανατροπές στην ΕΣΣΔ.
Στην αρχή οι «φωστήρες» και οι απολογητές με εργαλείο το «επιστημονικό» συμπέρασμα, ότι ήρθε το «τέλος της ιστορίας»! μια βόμβα μεγατόνων που έριξε το 1992 ο 40χρονος Φράνσις Φουκουγιάμα, έχτισαν θεωρίες επί θεωριών αντιδραστικές, σκοταδιστικές, αντιανθρώπινες, αποπροσανατολίζοντας εκατομμύρια ανθρώπων, που έρμαια του κενού αποζητούσαν από κάπου να πιαστούν.

Πριν «αλέκτορα φωνήσαι τρις», όταν δηλαδή τελείωσε η χρησιμότητά του, έρχεται ο ίδιος χωρίς καμία αιδώ βέβαια, εν ψυχρώ, και αποσύρει το πόνημά του, λέγοντας «Όχι»!, «δεν τελείωσε η ιστορία, η ανθρωπότητα θα συνεχίσει να εξελίσσεται κόντρα στην παγκοσμιοποίηση του νεοφιλελευθερισμού»!
Και για να μην παρεξηγηθεί εξήγησε πλασάροντας «φιλοσοφικά» τη «νέα» θέση, του – με «ευαισθησίες», παγκόσμιου ρόλου των ΗΠΑ (τέλος στα γεράκια!) ότι «μπορεί να ψήφισα Μπους αλλά αυτό δε σημαίνει τίποτα!» … «αν έχεις τη δύναμη να σταματήσεις έναν δικτάτορα όπως ο Σαντάμ, πρέπει να το κάνεις» αβαντάροντας εισβολές στο Ιράκ, Ιράν, όπου δει …που θα λέγονται «καταιγίδα της ερήμου», αλλά προστασία της ανθρωπότητας.
26 χρόνια μετά, ο Φουκουγιάμα προβλέπει.. την «επιστροφή του σοσιαλισμού»-αλλά προσοχή! όχι του μαρξιστικολενινιστικού μοντέλου, «εξαρτάται τι εννοεί κανείς όταν μιλά για σοσιαλισμό, η ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής – εκτός από τομείς στους οποίους είναι σαφώς απαραίτητο, όπως οι δημόσιες υπηρεσίες – δεν νομίζω ότι θα λειτουργήσει»!

Η διεθνής οικονομική καπιταλιστική κρίση του 21^ου αιώνα και η ταξική πάλη

Η νέα βαθιά κρίση, με κύριο χαρακτηριστικό τον εκτεταμένο συγχρονισμό της σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες ξεκίνησε στις ΗΠΑ, στον κλάδο κατασκευών, με τη μορφή απαξίωσης κεφαλαίου σε χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, λόγω εκτεταμένης κίνησης «επενδυτικών παραγώγων» (σε τιτλοποιημένα επισφαλή στεγαστικά δάνεια).
Ο κίνδυνος κατάρρευσης αμερικάνικων χρηματοπιστωτικών κολοσσών με ισχυρές θέσεις στη διεθνή αγορά του χρηματικού κεφαλαίου προκάλεσε μια σταδιακή και γενικευμένη μεγάλη πτώση των τιμών στα σημαντικότερα χρηματιστήρια του κόσμου, που ήταν μόνο «κορυφή του παγόβουνου» της γενικευμένης κρίσης υπερπαραγωγής, υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου.

Το 2008 έκλεισε με επιβράδυνση της διευρυμένης καπιταλιστικής αναπαραγωγής στα πιο ισχυρά καπιταλιστικά κέντρα, με ρυθμό μεταβολής του Ακαθάριστου Προϊόντος 0,9% για το σύνολο των κρατών-μελών του ΟΟΣΑ, ενώ το Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν σημείωσε σημαντική επιβράδυνση με μεταβολή -162,5% έναντι του 2007 και μετά ξεκίνησε η κατρακύλα.
Η τάση –σε μικρότερο βαθμό αφορούσε επίσης Κίνα, Ινδία, Ρωσία και Λατινική Αμερική.

Καταγράφηκε η πρώτη μεγάλη αύξηση των ανέργων κατά 25 εκατομμύρια που έγιναν 65 σε ένα χρόνο (2009) και έφτασαν τα 188 στις μέρες μας (προ κορονοϊού) –και αυτά με τα επίσημα στοιχεία, που όπως είναι γνωστό αποτελούν μικρό μόνο % του πραγματικού

Το ΔΝΤ υπολογίζει για την 2ετία 2007-2008 την απαξίωση του χρηματικού κεφαλαίου σε 4,1 τρις $.

Βρίσκεται λοιπόν σε εξέλιξη μια βαθιά κρίση της καπιταλιστικής οικονομίας, η βαθύτερη της μεταπολεμικής περιόδου, που αγκαλιάζει όλη την πυραμίδα του κεφαλαίου από τα πολύ πλούσια κράτη μέχρι τους «φτωχά».
Δεν μπορούμε ακόμη να τη συγκρίνουμε με την κρίση του μεσοπολέμου, αφού μετά από μια επιφανειακή ανάκαμψη «ήρθε» ο Covid.

Η εκδήλωση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα

Ελαφρώς ετεροχρονισμένη σε σχέση με την Ευρωζώνη είναι η χρονιά (2009) εκδήλωσης της κρίσης στην Ελλάδα (ο ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ ήταν 2,9% το 2008, ενώ ήταν 4% το 2007 με την επιβράδυνση να έχει αρχίσει ήδη αρχίσει από το τέταρτο 3μηνο του 2007).
Η Βιομηχανία (Ορυχεία – Λατομεία, Μεταποίηση, Ηλεκτρισμός, Παροχή Νερού κατά την κατάταξη της ΕΣΥΕ) είχε ετήσια μεταβολή -4% το 2008/2007, αντιπροσωπεύοντας το 99,3% της βιομηχανικής παραγωγής του 2005.
Η αρνητική μεταβολή αφορούσε: Ορυχεία – Λατομεία -4,8%, Μεταποίηση -4,6%, Ηλεκτρισμό -2,8%, ενώ η ύδρευση ήταν 2,5%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το πραγματικό αγροτικό εισόδημα επιδεινώθηκε το 2008 κατά -7,1% και ως συσχετισμός της καθαρής προστιθέμενης αξίας σε σχέση με το κόστος στο 80,1% εκείνου του 2000 (=100).
Δε θα σταθούμε περαιτέρω σε νούμερα, δεδομένου πως αυτά αφορούν κυρίως τους καπιταλιστές –ιδιοκτήτες του πλούτου.
Θα θυμίσουμε μόνο πως το 2008 σημειώθηκε μεγάλη πτώση τιμών στο Χρηματιστήριο Αθηνών, η συνολική χρηματιστηριακή αξία του οποίου ως % του ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο τέλος του 2008 στο ¹/₃ περίπου εκείνης του τέλους του 2007 (Δεκ-2008: 28%, Δεκ-2007: 86%).

• Έχουν γίνει (εκείνη την περίοδο, αλλά και στη συνέχεια), σημαντικές επενδύσεις σε βαλκανικά κράτη επιχειρήσεων με έδρα την Ελλάδα.
  Αφορά κυρίως οικονομίες με μεγάλους ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης το 2008, όπως Ρουμανία 7.7%, Βουλγαρία με 4.4% κλπ.
• Μεγάλο μέρος τους διεθνούς εμπορίου, διεξάγεται μέσω θαλασσίων μεταφορικών μέσων, που αποτελούν σημαντικό πόρο εσόδων της ελληνικής οικονομίας.
• Ο τουρισμός ακόμη «καλά κρατεί» με τα γερά πορτοφόλια -Γερμανία, Βρετανία κλπ., να προτιμούν ακόμη την Ελλάδα, όχι μόνο σε απόλυτους αριθμούς επισκεπτών, αλλά και σε διανυκτερεύσεις και σε εισπράξεις.
• Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας, ανεξάρτητα από τη φάση στον κύκλο της κρίσης, είναι η μακροχρόνια ελλειμματική δημοσιονομική της κατάσταση [δημόσιο χρέος που προσεγγίζει το ύψος του ΑΕΠ, μεγάλο έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης (5% το 2008, ενώ το «όριο σταθερότητας» είναι 3% επί του ΑΕΠ) και μεγάλο εμπορικό έλλειμμα.
  Και μόνο με την επιβράδυνση του ΑΕΠ, που επιταχύνθηκε στο δεύτερο 6μηνο του 2008, επιδεινώθηκαν θεαματικά οι όροι δανειοδότησης του κράτους (σημαντική αύξηση του spreed των ελληνικών κρατικών ομολόγων).
  Έτσι επιταχύνθηκε και ο ρυθμός αύξησης του δημοσίου χρέους.
• Σε συνδυασμό με αυτά, αντιφατικές είναι οι επιδράσεις αφ’ ενός λόγω των ακόμα σημαντικού ύψους κοινοτικών εισροών (20,4 δισ. € από τα διαρθρωτικά ταμεία και 3,9 από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Ανάπτυξης και το Αλιείας [ΕΤΑ] και αφ’ ετέρου της δημοσιονομικής επιτήρησης
• Αυτά και άλλα στην προμνημονιακή εποχή όταν η πρώτη και δεύτερη φορά «αριστερά» δεν αποτελούσε σχεδιασμό διαχείρισης του αστικού κράτους

Ολα τα παραπάνω, δηλαδή το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία είναι εκτεθειμένη σε άλλες οικονομίες που βρίσκονται στα πρόθυρα ή είναι ήδη σε κρίση, τα δημοσιονομικά ελλείμματα, καθώς και χρόνια «διαρθρωτικά» προβλήματα που οξύνθηκαν στην περίοδο συμμετοχής μας στην Ευρωζώνη, έδειχναν από τότε ότι θα είναι βαθιά η εκδήλωση της κρίσης στην Ελλάδα.

Με όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων, αύξηση ανεργίας και μερικής απασχόλησης, επέκταση των ευέλικτων σχέσεων, της φτώχειας και του χάσματος φτώχειας, με μισθούς και μεροκάματα να υπολείπονται δραματικά –στο όνομα της «παραγωγικότητας» των αυξητικών τάσεων του ΑΕΠ και της παραγωγικότητας για όλη την περίοδο της ανοδικής φάσης του καπιταλιστικού κύκλου στην Ελλάδα.
Μέτρα που πάρθηκαν τότε και «ήρθαν για να μείνουν» είναι –μεταξύ άλλων, η μετατροπή του εποχικού επιδόματος ανεργίας σε επίδομα απασχόλησης προς τις επιχειρήσεις, η επιλεκτική επιδότηση επιχειρήσεων για νέες θέσεις εργασίας στο λεγόμενο τομέα της «πράσινης οικονομίας» και ΑΠΕ (ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) για την προσωρινή πρόσληψη νέων ανέργων και την επέκταση των ελαστικών εργασιακών θέσεων.
Μέτρα δοκιμασμένα, αμφίβολης ακόμη και της βραχυπρόθεσμης αποτελεσματικότητάς τους.

Ανισομετρία και αλλαγές στο συσχετισμό δυνάμεων

Η ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη υφίσταται και στη φάση της οικονομικής ύφεσης, το ίδιο όπως στις άλλες φάσεις του κύκλου της καπιταλιστικής κρίσης υπερπαραγωγής. Χαρακτηρίζει και τους συσχετισμούς μεταξύ των παραγωγικών κλάδων σ’ εθνικό-κρατικό επίπεδο και τους συσχετισμούς στη διεθνή καπιταλιστική αγορά.
Η ύφεση στιγμιαία εξομαλύνει ορισμένες κραυγαλέες ανισομετρίες της παραγωγής σε εθνικό-κρατικό επίπεδο, όμως δεν ανατρέπει την αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής, αλλά ανοίγει ένα νέο κύκλο όξυνσής της.
Το γενικό χαρακτηριστικό της απαξίωσης κεφαλαίου κατά την εξέλιξη της κρίσης δεν εκδηλώνεται αναλογικά από κράτος σε κράτος, από κλάδο σε κλάδο, από επιχείρηση (ατομικό κεφάλαιο και με τη μετοχική μορφή του) σε επιχείρηση.
Κατά τη διάρκεια της ύφεσης αλλά και κατά τη φάση της σταθεροποίησης και αναζωογόνησης, συντελούνται ανακατατάξεις στο συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ επιχειρήσεων, κλάδων, οικονομιών σε επίπεδο κράτους.
Η σημερινή κρίση αποκρυσταλλώνει τέτοιες αλλαγές στο συσχετισμό δυνάμεων που κυοφορήθηκαν την τελευταία 30-40ετία, με περίπου 3 κύκλους κρίσης επιταχύνθηκαν την 10ετία 2000-2010 και κορυφώθηκαν στη συνέχεια.

Τα μερίδια στις Παγκόσμιες Εξαγωγές – Εισαγωγές εμπορευμάτων:
Οι ΗΠΑ έχουν απώλεια μεριδίου στις εξαγωγές (11.1% το 1980, 8.41% το 2007), η Ιαπωνία εξίσου απώλεια (6.42%-5.13%), η Ευρωζώνη σχεδόν διατηρεί το μερίδιο της, με αυξομειώσεις μέσα στην περίοδο, κατέχοντας και διατηρώντας την 1η θέση, χωρίς να υποτιμούνται οι απώλειες που βαίνουν αυξανόμενες.
Η Ελλάδα –αντί να φαέι με χρυσά κουτάλια έχει απώλεια μεριδίου -150% (1980 |» 0.25%, 2007 |» 0.17%).
Θεαματική αύξηση η Κίνα κατά 890% (1980 |» 0.89%, 2007 |» 8,81%), καταλαμβάνοντας τη 2η θέση (μπροστά από τις ΗΠΑ), ανερχόμενη, αλλά ακόμη με μικρά μερίδια, η τάση για τη Ρωσία και την Ινδία.

Ανακατατάξεις κλάδων, κεφαλαίων -«πράσινη οικονομία»

Ανακατατάξεις μπορούμε να διαπιστώσουμε και μεταξύ κλάδων της Βιομηχανίας, με την έξοδο από την ύφεση να απαιτεί κίνητρα νέων επενδύσεων, επομένως και κίνητρα εισαγωγής νέων τεχνολογιών, κλίμα διαμόρφωσης αγοράς νέων εμπορευμάτων, επομένως και νέα κίνητρα κερδοφορίας.
Σήμερα (την τελευταία 10ετία για την ακρίβεια) προβάλλεται η λεγόμενη «πράσινη οικονομία» (κτήρια αυτοδύναμα σε παροχή ενέργειας και διαχείριση απορριμμάτων, «βιολογικά» αγροτικά προϊόντα κλπ.) κατ’ αναλογία με την προβολή της «νέας οικονομίας» τη 10ετία του 80, που είναι κατεύθυνση και της ΕΕ και των ΗΠΑ, επιδιώκοντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με τις λεγόμενες αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Σε συνθήκες ύφεσης, παράλληλα με την καταστροφή κεφαλαίου και αύξηση του αριθμού ζημιογόνων εταιρειών, εξακολουθεί να υπάρχει κερδοφορία σε πολλές επιχειρήσεις συχνά και με αυξημένους ρυθμούς (παράδειγμα η γερμανική Siemens)
Σημειωτέον ότι στη χιλιάδα των κροίσων που δραστηριοποιούνται στη Βρετανία περιλαμβάνονται και 10 Έλληνες, εκ των οποίων 4 βρίσκονται ανάμεσα στους 100 πρώτους (εταιρείες Δ. Λεβέντη, Μ. Λαιμού, Φ. Νιάρχου, Στ. Χατζηιωάννου).

Μόνιμη προσπάθεια των καπιταλιστών είναι να ρίξουν τα βάρη της κρίσης όσο δυνατό περισσότερο στους μισθωτούς, στην εργατική τάξη δηλαδή να αυξήσουν το βαθμό εκμετάλλευσης, για να βγάλουν μεγαλύτερη υπεραξία στη μονάδα του χρόνου.
Αυτή η τάση προκαλεί και βάση για όξυνση της ταξικής πάλης, τουλάχιστον στο οικονομικό επίπεδο.
Οι εκφραστές των γενικών συμφερόντων του κεφαλαίου, της πολιτικής εξουσίας του, επιχειρούν να χειραγωγήσουν πρώτ’ απ’ όλα την όξυνση της ταξικής πάλης σε πολιτικό επίπεδο, να μην εκφραστεί ως πάλη αμφισβήτησης – σύγκρουσης με την αστική εξουσία.
Σ΄ αυτή τη βάση διαμορφώνονται πολιτικές διαχείρισης της κρίσης, που έχουν και το στοιχείο της διαχείρισης της πιο οξυμένης φτώχειας και εξαθλίωσης με εργαλείο τον κοινωνικό αυτοματισμό.
Πρόκειται για μια αντιφατική διαδικασία. Επειδή εκδήλωση της κρίσης, δηλαδή φάση της ύφεσης, σημαίνει κυρίως πτώση των επενδύσεων ιδιωτικού κεφαλαίου, εκδήλωση αδυναμίας ρευστοποίησης, δυσμενέστεροι όροι δανειοδότησης κλπ., το κράτος (κεντρική κυβέρνηση και Κεντρική Τράπεζα) παρεμβαίνει με προγράμματα κρατικών επενδύσεων, παροχής κρατικών εγγυήσεων και άλλα, διαχείριση ευρωπαϊκών πιστώσεων «κρατικοποιήσεις» τραπεζών, ασφαλιστικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων, προετοιμάζοντας νέους κύκλους συγκεντροποίησης και ενίσχυσης του ιδιωτικού κεφαλαίου μέσω μελλοντικής επανιδιωτικοποίησης (βλ πχ ΛΑΡΚΟ).

Αυτά τα οικονομικά εργαλεία είναι αναγκαία για τη διαχείριση του εκμεταλλευτικού συστήματος και όχι στοιχεία μιας πολιτικής περισσότερο φιλολαϊκής.
Είναι εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν και στο παρελθόν, τόσο από φιλελεύθερα αστικά όσο και από σοσιαλδημοκρατικά (αστικοποιημένα, εκφυλισμένα εργατικά) κόμματα, ενώ προβάλλονται ως φιλεργατική «αριστερή» πολιτική από πολιτικά σχήματα προερχόμενα από ένα νέο ιστορικά οπορτουνιστικό ρεύμα στις γραμμές του κομμουνιστικού κινήματος).

Είναι χαρακτηριστικές οι κρατικοποιήσεις που έγιναν στο παρελθόν, πχ. της ΟΑ από κυβέρνηση της ΝΔ στη δεκαετία του 1970, από το ΠΑΣΟΚ στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1980.
Αλλωστε, σε τελευταία ανάλυση, πάλι πληρώνει η λαϊκή πλειοψηφία, κυρίως μέσω της έμμεσης φορολογίας.
Χαρακτηριστική η τοποθέτηση του νομπελίστα Π. Κρούγκμαν, οικονομικού εγκεφάλου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς: «Οι σημερινές κρατικοποιήσεις είναι ο προθάλαμος για τις αυριανές ιδιωτικοποιήσεις»

Υπάρχει η πείρα της «χρυσής εποχής» – «Τσοβόλα δώστα όλα»! σοσιαλδημοκρατικής διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα και αντίστοιχα στην Ευρώπη και φυσικά το πιο πρόσφατο των ΣυριζαΑνελ.

«Κοινή» διέξοδος από την κρίση για μισθωτούς-εργατική τάξη και αυτοαπασχολούμενους από τη μια μεριά και καπιταλιστές με όσα τμήματα των μεσαίων στρωμάτων αναπαράγονται μαζί τους από την άλλη δεν υπάρχει.
Ανάλογα με το βάθος και τη διάρκεια της ύφεσης μπορούν να διαμορφωθούν συνθήκες «οι πάνω να μην μπορούν, οι κάτω να μη θέλουν» να εξουσιάζονται με τον τρόπο που γινόταν προηγούμενα.

Βεβαίως τέτοιες συνθήκες προετοιμάζονται, ποσοτικά συσσωρεύονται σε συνθήκες οποιασδήποτε κρίσης, πιο έντονα σε συνθήκες ύφεσης, με την προϋπόθεση της ανάλογα προσανατολισμένης ιδεολογικής-πολιτικής και οργανωτικής παρέμβασης της κομμουνιστικής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης –στη χώρα μας του ΚΚΕ.

Η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, των ανακατατάξεων στο διεθνή ανταγωνισμό, των αλλαγών στις διεθνείς ιμπεριαλιστικές ενώσεις, δεν μπορεί να καταλαγιάσει χωρίς ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις, χωρίς να προκαλέσει όξυνση των ταξικών αντιθέσεων. Αποφασιστικός παράγοντας είναι η ιδεολογική-πολιτική και οργανωτική ετοιμότητα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, η αποφασιστική επίδρασή του στην ανασύνταξη του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος με προσέλκυση φτωχών και μεσαίων στρωμάτων.

Αστικές και οπορτουνιστικές ερμηνείες της κρίσης

Ο χώρος δεν επιτρέπει την εκτενή αναφορά σε θεωρίες διάσωσης του συστήματος που προσπαθούν να πείσουν ότι οι κρίσεις δεν είναι θεμελιακό στοιχείο του καπιταλισμού, αλλά φαινόμενα κάποιας στρεβλής εκδοχής του ή το αποτέλεσμα κάποιων ξεπερασμένων από τη ζωή ρυθμίσεων στη κίνηση του κεφαλαίου στη διεθνή αγορά.

• ΘΕΩΡΙΑ του «ΚΑΖΙΝΟΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ»:Η άποψη αυτή εστιάζεται στην υποτιθέμενη ανεξέλεγκτη κερδοσκοπική κίνηση του χρηματικού κεφαλαίου που συγκεντρώνεται μέσω τραπεζικών – ασφαλιστικών εταιριών και παίρνει τη μορφή διάφορων «επενδυτικών παραγώγων», Hedge Funds κλπ.
  Ολα μαζί μπλέκονται και με τη διεθνή αγορά συναλλάγματος, τις ισορροπίες στις σχέσεις των νομισμάτων διαφορετικών καπιταλιστικών οικονομιών, ισορροπίες που αποτυπώνονται με διεθνείς συμφωνίες περί ισοδυναμιών (π.χ. το κλείδωμα του ευρώ σε σχέση με τα εθνικά νομίσματα που αντικαταστάθηκαν στην ευρωζώνη). Αποτυπώνονται σε ισορροπίες που διαμορφώνονται, ανατρέπονται και επαναδιαμορφώνονται στη διεθνή καπιταλιστική αγορά, πάντα με άμεσες κρατικές παρεμβάσεις, μέσω της νομισματικής πολιτικής ή μέσω αγοραπωλησιών συναλλάγματος από τις κεντρικές τράπεζες.
• Η αποκλειστική ενοχοποίηση των δομών του χρηματοπιστωτικού συστήματος: Παρεμφερής προς τον «καζινοκαπιταλισμό» άποψη που θεωρεί ως αποκλειστική αιτία της κρίσης τις υπάρχουσες δομές και λειτουργίες του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε διεθνές επίπεδο, όπου περιλαμβάνονται και το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, οι Οργανισμοί (στην πραγματικότητα χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις) αξιολόγησης και δανειοδότησης κρατικών φορέων.
  Πέραν των φορέων της παλιάς και νέας σοσιαλδημοκρατίας, φορείς αυτής της άποψης είναι κράτη όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία, η Βραζιλία, που δυναμικά διεκδικούν αναβάθμιση της θέσης τους στις διεθνείς διακρατικές καπιταλιστικές ρυθμίσεις, αμφισβητώντας τις υπάρχουσες.
  Η πίστη είναι δομικό στοιχείο του πυρήνα του καπιταλιστικού συστήματος δηλ. της καπιταλιστικής οργάνωσης της παραγωγής.
  Δεν μπορεί δηλαδή να γίνει καπιταλιστική παραγωγή χωρίς να υπάρχει πίστη, γιατί η πίστη έχει τη δική της συνεισφορά στη διαδικασία της αναπαραγωγής με κίνητρο το κέρδος.
  Η συνεισφορά της είναι ότι επιταχύνει όλη αυτή τη διαδικασία, ώστε το βιομηχανικό κεφάλαιο μιας επιχείρησης (στο οποίο περιλαμβάνεται και αυτό που έχει συγκεντρωθεί και δοθεί ως πιστωτικό κεφάλαιο από τράπεζες), για να αυξηθεί μέσω της παραγωγής, πρέπει να κάνει όλο τον κύκλο του, να πάρει τη μορφή εμπορευμάτων και στη συνέχεια τη μορφή χρήματος (από την πώληση των εμπορευμάτων).
  Οσο πιο γρήγορα επιταχύνεται αυτή η διαδικασία, τόσο δίνει στο βιομηχανικό κεφάλαιο, στους βιομηχάνους, τη δυνατότητα να σπρώξουν τα πράγματα γρήγορα, για να παραχθεί στην επόμενη μονάδα του χρόνου περισσότερη υπεραξία που μετατρέπεται σε κέρδος. Και βέβαια από αυτή την υπεραξία, από αυτή την απλήρωτη δουλειά των μισθωτών εργαζομένων, πληρώνεται για την προσφορά της η τράπεζα ή γενικότερα παίρνουν το μερίδιό τους οι χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και οργανισμοί.

Το λιγότερο είναι απλούστευση -αν δεν είναι συνειδητή απάτη– η απομόνωση των παρασιτικών φαινομένων και ο χαρακτηρισμός τους είτε ως «καζινοκαπιταλισμός» είτε ως στρεβλώσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα σε διεθνές επίπεδο.
Δεν μπορεί να υπάρξει καπιταλιστική παραγωγή, βιομηχανικό κεφάλαιο, χωρίς να υπάρχει αντίστοιχα τραπεζικό κεφάλαιο, χρηματιστικό κεφάλαιο, χωρίς να παράγει και τα παρασιτικά του φαινόμενα, χωρίς να παράγει το πλασματικό κεφάλαιο (στο μεγαλύτερο μέρος κάποιων επενδυτικών προϊόντων όπως και τα «τοξικά ομόλογα») ή τις πλασματικές τιμές των χρηματιστηριακών τιμών.
Η σήψη και ο παρασιτισμός (πχ. το γεγονός ότι το 2008 τα παράγωγα διεθνώς αναλογούσαν στο 976% του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Προϊόντος!!) είναι προϊόν της καπιταλιστικής ανάπτυξης στο μονοπωλιακό της στάδιο, προϊόν της μετοχικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής.

Αυτές οι ιδεολογικές προσαρμογές έχουν το στοιχείο της συνειδητής παραπλάνησης από τη σκοπιά των αστών, αυτών που καθαρά μιλούν υπέρ του καπιταλιστικού συστήματος, υπέρ του κεφαλαίου, υπέρ της ατομικής ιδιοκτησίας στα μεγάλα και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής.
Είναι όμως ακόμη πιο επικίνδυνο το στοιχείο της παραπλάνησης, όταν προέρχεται από πολιτικούς φορείς όπως ο ΣΥΡΙΖΑ που δεν τάσσονται ανοικτά υπέρ του καπιταλισμού, αλλά υποστηρίζουν ότι παλεύουν για μία ριζοσπαστική, αριστερή συγκέντρωση δυνάμεων που θα φέρει πιο κοντά στο «δημοκρατικό»σοσιαλισμό.

Επομένως:
Η κρίση δεν είναι μόνο ένα «κακό» του καπιταλισμού, αλλά ταυτόχρονα είναι και ένας αναγκαίος κλυδωνισμός του, που μπορεί απότομα να ενεργοποιήσει τους μισθωτούς εργαζόμενους και να δώσει στους αυτοαπασχολούμενους τη δυνατότητα να βγάλουν γρήγορα πολιτικά συμπεράσματα ή εκ των πραγμάτων να βρεθούν στην ανάγκη να πάρουν θέση μάχης στο «δια ταύτα».
Και το «δια ταύτα» είναι να παλέψουν, να δρομολογήσουν με τη δική τους στάση εξελίξεις που θα φέρουν στην ημερήσια διάταξη τη σύγκρουση με τη μεγάλη ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, με την οργάνωση της καπιταλιστικής οικονομίας, με την εξουσία, με το κράτος του κεφαλαίου.
Να έρθουν σε μία σύγκρουση ολική, όταν θα διαμορφωθεί ένα σύνολο των προϋποθέσεων και των παραγόντων, ώστε να γίνουν κύριοι του πλούτου που παράγουν, των μέσων που χρησιμοποιούν στην παραγωγική διαδικασία, να γίνουν κύριοι της οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας συνολικά, δηλαδή να παλέψουν, να έρθουν σε πλήρη σύγκρουση για να πάρουν την εξουσία στα χέρια τους, αυτό που λέμε Λαϊκή Εξουσία.
Και σε αυτή την κατεύθυνση, η ιδεολογική προετοιμασία είναι θεμελιακή.

Επιχειρήματα
περί «υπερκαταναλωτικης» στρέβλωσης
της καπιταλιστικής ανάπτυξης

Γύρω στο 2010 βγήκαν στον αέρα οι θεωρίες για τα «Καγιέν του Κολωνακίου» για τους Έλληνες που πλούτισαν με ξένα κόλλυβα.
Ισχυρίζονταν ότι η επερχόμενη κρίση είχε σχέση με την «υπερταχεία πρόοδο» 2000-2008, αποτέλεσμα υπερκατανάλωσης και υπερχρέωσης κράτους, νοικοκυριών και επιχειρήσεων καθώς και της μαζικής χρησιμοποίησης του πλαστικού χρήματος (σύμφωνα με τους δείκτες ευημερίας του ΟΗΕ ήμασταν στην 24η θέση σε σύνολο 175) και ότι όλα ήταν θέμα νοικοκυρέματος, παραγωγικότητας και φυσικά λιτότητας αναβαπτίζοντας τον καπιταλισμό στη λαϊκή συνείδηση και ενοχοποιώντας τον απλό άνθρωπο για την κρίση του αστικού συστήματος (που φυσικά αγκαλιάζει βάση και εποικοδόμημα).
Συζητήσεις επί συζητήσεων έγινα τότε, αλλά «ἔστ’ ἦμαρ ὅτε Φοίβος πάλιν ελεύσεται καὶ ες αεί ἔσσεται… έρρωσθε και ευδαιμονείτε»

Ιδεοληψίες περί ευρώ ως «ασπίδα προστασίας σε συνθήκες κρίσης»

Από τότε που μπήκαμε στο ευρώ, η ίδια η ζωή επιβεβαίωσε τις προβλέψεις και εκτιμήσεις του ΚΚΕ.
Το μερίδιο της εργατικής τάξης κλπ. μισθωτών στην πίτα του παραγόμενου πλούτου έγινε μικρότερο (και αυτό όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις χώρες του σκληρού πυρήνα της ΕΕ) και η ανισομετρία βάθυνε.
Συρρικνώθηκε η εγχώρια παραγωγή που αφορά τις διατροφικές και άλλες λαϊκές ανάγκες, συρρικνώθηκαν οι τιμές παραγωγού των αγροτικών προϊόντων, ενώ αυξήθηκαν οι τιμές των αντίστοιχων βιομηχανικών.
Αποκαλύπτεται λοιπόν ο μύθος ότι το ευρώ είναι ασπίδα για τις υποδομές της εγχώριας παραγωγής και για το λαϊκό εισόδημα.
Το ιδεολόγημα έφτασε στο ζενίθ το καλοκαίρι του 2015, με το Σύριζα «στο κλαρί» και τον «Γιάνη» Β. να ασχολείται με τη θεωρία των παιγνίων, μόνο το ΚΚΕ στα πλαίσια ευρύτερης εκτίμησης της κατάστασης, δια στόματος Δημ. Κουτσούμπα είχε το θάρρος να μιλήσει καθαρά:
Να απορριφθεί ο εκβιασμός μνημόνιο ή grexit και χρεοκοπία!
Ιδιαίτερα αυτές τις μέρες που η κυβέρνηση και τα υπόλοιπα κόμματα ψηφίζουν στη Βουλή τα προαπαιτούμενα, τους εφαρμοστικούς νόμους με τα μέτρα – φωτιά, εμείς δίνουμε τη μάχη ο λαός μας να απορρίψει τον εκβιασμό των ενώσεων των καπιταλιστών, γιατί τέτοιες είναι και η ΕΕ, και η ΕΚΤ και το ΔΝΤ, να απορρίψει τον εκβιασμό της κυβέρνησης «Μνημόνιο ή έξοδος από το ευρώ και κρατική χρεοκοπία».
Να απορρίψει τη θεωρία ότι είναι μονόδρομος όλα αυτά, ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση, παρά μόνο η υπεράσπιση με κάθε τίμημα και θυσία του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης.
Αυτός ο εκβιασμός τέθηκε πολλές φορές τα προηγούμενα χρόνια και με το 1ο μνημόνιο του Γ. Παπανδρέου και με το 2ο των Σαμαρά – Βενιζέλου και με το 3ο και φαρμακερό μνημόνιο του Τσίπρα, το οποίο είναι χειρότερο, γιατί προστίθεται και στα 2 προηγούμενα.

ΗΠΑ και διαχείριση της κρίσης

Κλείνοντας αυτό το σημείωμα δυο λόγια για την μητρόπολη του καπιταλισμού, για τους στρατηγικούς στόχους της πολιτικής της κυβέρνησης των ΗΠΑ στα πλαίσια των εξελίξεων τόσο στη διεθνή καπιταλιστική οικονομία όσο και στο εσωτερικό της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου.
Οι πολιτικές επιλογές και οι οικονομικές εξελίξεις στις ΗΠΑ δεν έχουν απλά κρίσιμο αντίκτυπο σε όλο τον κόσμο, αλλά ταυτόχρονα σε μεγάλο βαθμό επηρεάζονται και εξαρτώνται από τις διεθνείς εξελίξεις.
Μεθοδολογικά χρειάζεται να αναρωτηθούμε: ποιες συνθήκες, ποιοι παράγοντες, εγχώριοι και διεθνείς, καθιστούν αναγκαίες τις όποιες προσαρμογές στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ; Η ισχυρότερη οικονομία του κόσμου, από χώρα παγκόσμιος πιστωτής είναι πλέον χώρα με τεράστιο εξωτερικό χρέος.

Το 2008 το ΑΕΠ των ΗΠΑ ήταν πάνω από το 20% του παγκόσμιου και από την άλλη, το ακαθάριστο δημόσιο χρέος των ΗΠΑ έφτασε (το 2010 τα ~12 τρις$ δηλ ~85% του ΑΕΠ από ~61,9% το 2007), επιδιώκοντας όχι απλά ανάκαμψη, αλλά και να βρεθούν σε όσο το δυνατό καλύτερη θέση απέναντι στους ανταγωνιστές τους και να αντιστρέψουν την τάση αλλαγής του συσχετισμού δύναμης.

Η διαχείριση της καπιταλιστικής κρίσης στα πλαίσια της εξελισσόμενης αλλαγής του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων καθορίζει τα αντικειμενικά πλαίσια στα οποία μπορούσε να προσαρμόσει τη στρατηγική της η κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Ο καπιταλισμός, στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, έχει οδηγήσει αντικειμενικά στη μεγαλύτερη αλληλεξάρτηση μεταξύ των οικονομιών των καπιταλιστικών κρατών.
Αυτή η τάση, ενώ από τη μια συνοδεύεται από διακριτές προσπάθειες διεθνούς συντονισμού και συνεργασίας των καπιταλιστικών χωρών, από την άλλη δεν έχει οδηγήσει σε μείωση των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων, αλλά το αντίθετο.

Το κύριο χαρακτηριστικό των εξελίξεων είναι η απότομη όξυνση των αντιθέσεων, η ανοιχτή ή συγκαλυμμένη σύγκρουση μεταξύ και των ισχυρών και των σχετικά πιο αδύναμων καπιταλιστικών χωρών, η αναδιάταξη των συμμαχιών και η διαμόρφωση νέων «πόλων» δύναμης.
Η ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη αποτελεί το υπόβαθρο όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, ακόμα και από τη σκοπιά διαφορετικών προτεραιοτήτων για το κεφάλαιο σε ομάδες χωρών.

Η τάση ενδυνάμωσης της διεθνούς αλληλεξάρτησης δεν έχει οδηγήσει σε υποχώρηση του ρόλου του καπιταλιστικού «έθνους-κράτους», αντίθετα ο στρατηγικός ρόλος του κράτους σε κάθε χώρα, τόσο για την εξασφάλιση της διευρυμένης αναπαραγωγής του κεφαλαίου όσο και για τη στήριξη του κεφαλαίου στο διεθνή ανταγωνισμό, αποδείχτηκε από τα μέτρα των καπιταλιστικών κυβερνήσεων ως αναντικατάστατος και καθοριστικός.

Η εξέλιξη της καπιταλιστικής κρίσης στις ΗΠΑ

Από μαρξιστική σκοπιά, η ανάλυση στη σφαίρα της παραγωγής αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία παράγονται οικονομικά φαινόμενα που η αστική οικονομική ανάλυση περιγράφει με δείκτες όπως το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, το δημόσιο χρέος, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες.
Αυτό ισχύει και για τις ΗΠΑ, που λόγω της ηγετικής τους θέσης μπορούν να διατηρούν πιο ευνοϊκούς όρους στη σφαίρα της κυκλοφορίας (κόστος δανεισμού, όροι εμπορίου, παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κέντρο, μεγαλύτερος όγκος επαναπατρισμού κερδών από τις Αμεσες Ξένες Επενδύσεις).
Επομένως το πρόβλημα για τις ΗΠΑ εστιάζεται στο αν θα ανακάμψουν οι βασικοί κλάδοι της βιομηχανικής παραγωγής, όπως για παράδειγμα ο κλάδος των κατασκευών, της βιομηχανίας αυτοκινήτων και η μεταποίηση γενικότερα, που δέχτηκαν το κύριο πλήγμα αλλά και μπήκαν σε κρίση ήδη από το 2007, πολύ πριν τη χρεοκοπία του χρηματοπιστωτικού συστήματος που υποτίθεται ότι αποτέλεσε την αφετηρία της κρίσης.

Έγινε κάτι τέτοιο; ΟΧΙ! Καταρχήν υπάρχει μια αισθητή «μεταφορά πλούτου και οικονομικής ισχύος από τη Δύση στην Ανατολή»
Χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία και η Ρωσία παρουσίαζαν πολύ μεγάλους ρυθμούς μεγέθυνσης, ειδικά σε σχέση με τις ΗΠΑ και την ΕΕ που την τελευταία δεκαετία παρουσιάζουν κατά κανόνα μέτρια έως αναιμική οικονομική μεγέθυνση –ακόμη και ύφεση.
Ειδικά η Κίνα –που αντιμετώπισε ικανοποιητικά και τον κορονοϊό –αν και αποτέλεσε την «πηγή»του, παρά τη διεθνή ύφεση- παρουσιάζει ανάπτυξη του ΑΕΠ μεγαλύτερη με peak 10%-12% όντας πλέον η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου και πάει να γίνει πρώτη.

Αυτή η μεταβολή στο συσχετισμό δυνάμεων οδηγεί στην εμφάνιση νέων και στην ισχυροποίηση παλαιότερων διεθνών συμμαχιών με διακριτή και ανταγωνιστική παρουσία σε σχέση με το ΝΑΤΟ. Οι τάσεις αυτές οδήγησαν στη μετεξέλιξη του θεσμού των G-7+1 σε G-20.
Μια σειρά αποφάσεις που παίρνονται σε διεθνές επίπεδο αλλά και τα κύρια ζητήματα που αποτελούν την ατζέντα των διεθνών συναντήσεων είναι άλλη μια ένδειξη για τη συνεχώς εξελισσόμενη μεταβολή στο συσχετισμό δυνάμεων.
Τα κύρια ζητήματα διαπάλης αφορούν τον έλεγχο του παγκόσμιου εμπορίου, το ρόλο της πράσινης ανάπτυξης και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), το ρόλο των συναλλαγματικών ισοτιμιών, τον έλεγχο και το ρόλο του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος, το ρόλο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ).

Η διαμάχη για την «πράσινη ανάπτυξη» και την παραγωγή ΑΠΕ

Η στρατηγική των ΗΠΑ στον τομέα αυτό μπορεί επίσης να γίνει κατανοητή εξετάζοντας ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ, αλλά και ποιες είναι οι διεθνείς τάσεις και πώς εξελίσσονται.
Η ΗΠΑ, ως μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, χρειάζεται πολύ μεγάλες ποσότητας ενέργειας, πετρελαίου και πρώτων υλών.
Το 2008 ήταν η πρώτη χώρα παγκοσμίως στην κατανάλωση πετρελαίου, καλύπτοντας το 23% της παγκόσμιας κατανάλωσης, με δεύτερη την Κίνα που κάλυπτε το 9%.
Αντίστοιχα, η Κίνα είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο σε κατανάλωση χαλκού (καταναλώνει το 30% της παγκόσμιας παραγωγής).
Η Κίνα αλλά και άλλες καπιταλιστικά αναπτυσσόμενες οικονομίες θα χρειάζονται τα επόμενα χρόνια όλο και μεγαλύτερες ποσότητες πρώτων υλών.

Η σίγουρη, σταθερή και ανεμπόδιστη εξασφάλιση της ροής της απαιτούμενης ποσότητας ενέργειας και πρώτων υλών προκαλεί νέους ανταγωνισμούς για τον έλεγχο των ανάλογων αγορών. Αυτό εκφράζεται και στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ με μια σειρά χώρες, όπως τη Ρωσία, το Ιράν, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Βενεζουέλα και χώρες του ΟΠΕΚ.
Να τονίσουμε πως από την έκθεση της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ για τις παγκόσμιες τάσεις ως το 2025 δίνεται έμφαση στο ζήτημα της μετάβασης από το πετρέλαιο σε άλλες πηγές ενέργειας ως καθοριστικού παράγοντα στο πόσο θα ενισχυθούν ή θα αποδυναμωθούν η Ρωσία, το Ιράν και οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες.

Η διαμάχη εκφράζεται και όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την «πράσινη» ανάπτυξη, για τις εκπομπές ρύπων των χωρών και το ζήτημα των δασμών σε χώρες με υψηλές εκπομπές ρύπων.
Αυτό εξηγεί και τη δυσκολία να υπάρξει ουσιαστική συμφωνία στη σύνοδο της Κοπεγχάγης και στις επόμενες για τη μείωση των ρύπων διοξειδίου του άνθρακα.

Δεν πρέπει καθόλου να υποτιμήσουμε την αντιμετώπιση της «πράσινης ανάπτυξης» ως μιας διεξόδου που μπορεί φέρνοντας καινοτομίες να δώσει ώθηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη.

Η κυβέρνηση Ομπάμα διαμόρφωσε σχέδιο επεκτατικής δημοσιονομικής διαχείρισης για την έξοδο της αμερικανικής οικονομίας από την κρίση με βασικούς άξονες:

• Τα κρατικά πακέτα στήριξης μονοπωλιακών ομίλων του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της βιομηχανίας.
• Την κρατική ενίσχυση των επενδύσεων που δίνουν ώθηση στον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό, στα καινοτόμα εμπορεύματα και στην πολεμική βιομηχανία.
• Την επιτάχυνση αναδιαρθρώσεων που διασφαλίζουν φθηνότερη εργατική δύναμη, εστιάζοντας στους τομείς που αφορούν τους όρους αναπαραγωγής και ιδιαίτερα στην υγεία
• Τη λήψη μέτρων προστατευτισμού σχετικά με τα εγχώρια εμπορεύματα και την αξιοποίηση των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων για να δοθεί ώθηση σε κλάδους της αμερικανικής οικονομίας.
• Συνέχισε την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Μπους για τη διάσωση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με το πρόγραμμα Troubled Asset Relief Program (TARP)
  Φυσικά τα χρήματα αυτά πήγαν κυρίως σε τραπεζικούς κολοσσούς, όπως οι μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι που ελέγχουν και το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς, ενώ πάνω από 250 μικρότερες τράπεζες οδηγήθηκαν σε κλείσιμο (2009-2010). Παράλληλα, η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ διατηρεί τα επιτόκια σε πολύ χαμηλά επίπεδα 0,25-0,50 % προσφέροντας άφθονο – φθηνό χρήμα στους καπιταλιστές.
• Το βασικό «πακέτο τόνωσης» της οικονομίας, της κυβέρνησης Ομπάμα, το «Recovery Act» (Νόμος για την Ανάκαμψη), στην ίδια κατεύθυνση με την οικονομική πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης (814 δις$) διατηρήθηκε με «βελτιώσεις» και από τον Τραμπ και φαίνεται να παραμένει με τα όποια φτιασιδώματα και από την επόμενη κυβέρνηση όποια και αν θα προκύψει στις εκλογές της 3^ης Νοέμβρη, μια απλή μετάβαση, που έτσι κι αλλιώς –όπως πάντα «Θα είναι ειρηνική… δεν θα υπάρχει πραγματικά μεταβίβαση. Θα υπάρχει συνέχιση».

Εκείνο που δεν αλλάζει είναι η επιδείνωση της θέσης της εργατικής τάξης, η άθλια πρόνοια και περίθαλψη, που ο Covid (ξανα)έβγαλε στην επιφάνεια … δίνοντας στις ΗΠΑ τη θλιβερή πρωτιά.

Το ΚΚΕ πρόβλεψε για μια ακόμη φορά σωστά (2010) ότι
«Η επόμενη φάση καπιταλιστικής ανόδου θα είναι αναιμική, ενώ δεν αποκλείεται μια νέα εκδήλωση της κρίσης πριν την ουσιαστική άνοδο».
Στις σημερινές συνθήκες, καθώς το κουβάρι των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων γίνεται όλο και πιο περίπλοκο, οι πιθανότητες μιας απότομης όξυνσής τους αυξάνονται.
Καθώς η άρχουσα τάξη εντείνει σε κάθε χώρα την επίθεση για την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, για διασφάλιση φθηνότερης εργατικής δύναμης, πρέπει άμεσα να ενταθεί και η ταξική πάλη, να δυναμώσει η ιδεολογική και πολιτική ζύμωση, να πολιτικοποιηθεί ο οικονομικός αγώνας προς τη μόνη ελπιδοφόρα διέξοδο για την εργατική τάξη: την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και την εδραίωση της σοσιαλιστικής οικονομίας» του νέου κόσμου του σοσιαλισμού – κομμουνισμού.

• Με πληροφορίες από ΚΟΜΕΠ & Ριζοσπάστη

Επιμέλεια |> Γιάννης Παπαγιάννης